مجید قربانی درباره دخانیات و وابستگیهایی که به دنبال آن ایجاد میشود به «جوان» میگوید: هر نوع وابستگی باید از چند زاویه دیده شود که ابعاد زیستی، اجتماعی و روانی در این زمینه مطرح است، اما در بحث مصرف دخانیات ما دو بعد اصلی را باید مدنظر قرار دهیم که جسمی و روانی است.
طبق گفته وی در وابستگی جسمی نظریهها متفاوت است، برخی معتقدند در وابستگی جسمی یک استعداد فیزیولوژیکی و گرایش جسمی به هر نوع وابستگی وجود دارد و اگر کسی به مادهای وابسته بود، یک ویژگی جسمی درونی برای گرایش به آن داشته است، اما در وابستگی روانی متغیرهای مختلفی وجود دارد که یکی از این متغیرها یادگیریهای فرد است، یعنی وقتی فرد وابسته میشود در بستری رشد میکند که چه در کودکی و چه در بزرگسالی آن بستر برای وی ایمن نبوده است.
قربانی با اشاره به ابعاد روانشناختی مصرف سیگار بیان میکند: ریشه روانشناختی این موضوع برمیگردد به اینکه فرد در چه خانواده و محیطی متولد و بزرگ شده است. چگونگی حضور فرد در محیط خانواده و مصرف اعضای دیگر خانواده در کنار وی قابل اهمیت بوده و نقش یادگیری در این محیط نیز یک عامل اصلی محسوب میشود.
این روانشناس در ادامه میافزاید: شاید شما شنیده باشید که وجود انسان را به لوح سفید تشبیه میکنند و بر اساس آن همه چیز بر این لوح نوشته میشود، لذا الگوهایی که فرد استفاده میکند، بسیار اهمیت دارد.
وی در بیان تأثیر الگوها در زندگی فرد میگوید: اگر الگوی مؤثر افراد به صورت طبیعی گرایش به مصرف داشته باشند، طبیعی است که در فرزندان آن افراد هم وابستگی به مصرف ایجاد شود.
مدیر کل اداره درمان و حمایتهای اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر ضمن تأکید بر نقش رسانهها میگوید: وقتی در فیلمها و سریالها قهرمان اصلی سیگار میکشد یا اینگونه نشان میدهد که سیگار راهحلی برای قبول مشکلات است یا سیگار کشیدن نمادی از راهحل فردی برای مشکلی اجتماعی است، قبح مصرف شکسته میشود و بیان هرگونه ضرری کماثر میشود.
وی با تأکید بر اینکه سیگار دروازه ورود به اعتیاد است، میافزاید: هر چند دخانیات یا سیگار، اعتیاد سبکتری دارد، ولی در طبقهبندی اختلالات روانی نیکوتین نیز جزو مواد دارای ایجاد اختلال و وابستگی محسوب میشود.
قربانی اظهار میکند: نه تنها در ایران بلکه در کل جهان، مصرف دخانیات دروازه ورود به مصرف سایر مواد است و وابستگی ایجاد میکند.
وی در مورد قبحشکنی در مصرف دخانیات میان بانوان نیز میگوید: دخانیات یک عامل دروازهای است و از نظر ما علت نیست بلکه معلول است چراکه ما زودتر از اینکه کسی به مصرف سیگار روی آورد، باید سایر عوامل را پررنگ ببینیم که از جمله مهمترین آنها نقش ابعاد آموزشی و فرهنگی است و در نهایت رسانهها نقش پررنگی ایفا میکنند.
این مقام مسئول در ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه فعالیتها در مورد مضرات سیگار نباید منحصر به یک روز شود، میگوید: آمار جهانی گواه بالا رفتن افزایش مصرف میان بانوان بوده که نیازمند تحلیل جامعهشناختی است، چه بسا دادن نقشهای پررنگ و کاذب به زن منجر به افزایش روند مصرف میان آنان شده است تا تفاوتهای جنسیتی به مرور کمرنگ و حذف شود!
به اعتقاد این روانشناس در حال حاضر قبح مصرف دخانیات میان افراد ریخته شده است. اگر پیش از این کسی سیگار میکشید، نگاه اجتماعی مناسبی نسبت به وی وجود نداشت، اما در حال حاضر این نگاه تغییر یافته و کمتر کسی نگران این موضوع است.
قربانی با انتقاد از قوانین حوزه دخانیات میگوید: برای کنترل وضعیت دخانیات قوانین مختلفی وضع شده است که یا اجرا نمیشود یا ضعیف اجرا میشود، حتی مردم ما به قوانین آشنا یا به آن حساس نیستند.
مدیر کل اداره درمان و حمایتهای اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطر نشان میکند: آمارها نشان میدهد بیش از ۷۰درصد معتادان که وابستگی به مواد دارند با سیگار شروع کردهاند که اگر جلوی مصرف سیگار را بگیریم، در واقع مقابل گرایش به وابستگی ۷۰درصد افراد به اعتیاد را گرفتهایم.