شاهزاده‌ای که پدر از او واهمه داشت!

۱۱۵ سال پیش در چنین روزهایی، مردم اصفهان به دستور آیات: شیخ محمدتقی نجفی و شیخ نورالله نجفی اصفهانی، برای عزل مسعود میرزا ظل السلطان حاکم اصفهان در تلگرافخانه دولتی اجتماع نمودند و پس از مخابره چند تلگراف، دست به تحصن زدند

«فراز و فرود مشروطه» به روایت یک پژوهش نوانتشار

نهضت عدالتخانه در آیینه غایت خویش!

دولت انگلستان و برکشیدن رضاخان، روایتی همچنان در خور خوانش

ارتجاع از مشروطیت تا سربازخانه‌ای به گستره ایران!

چندوچون اقدام انگلستان و عوامل داخلی آن در ترفیع رضاخان به سلطنت، از سرفصل‌های بازخوانی آثار کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ به شمار می‌رود. این حرکت اگرچه در ابتدا و به ظاهر به سردمداری سیدضیاء‌الدین طباطبایی روی داد، اما هدف غایی آن، نشاندن قزاق بر جایگاه حاکمیت ایران بود

گفتاوردی آسیب‌شناسانه و منتشر نشده از مورخ نامور، استاد علی ابوالحسنی (منذر) -بخش پایانی

توطئه‌پنداری تاریخ‌نگاری مشروطه در باب مشروعه‌خواهان

تقسیم‌بندی کلیشه‌ای افراد و گروه‌ها به مشروطه و مستبد، از آفات تاریخ‌نگاری مشروطه است. مثل کمونیست‌ها که می‌گویند هر کس با ما نیست، بر ماست! اینجا هم می‌گویند یا با ما هستید یا مستبدید. بالاخره یک نفر هست که نه با شماست نه بر شما! به اصطلاح، دارد راه خودش را می‌رود. کسروی هم همین دیدگاه را داشت. کسی نقل می‌کند که در دیدار با کسروی، او گفت هر کس با ما نیست بر ماست. گفتم آقا من با شما نیستم، ولی دشمن شما هم نیستم. گفت نه، هر کسی با ما نیست بر ماست!

آغاز، انجام و پیامد‌های انقلاب مشروطیت ایران در آیینه ۳ تحلیل

واژگونگی تدریجی «عدالتخانه» به «مشروطه»

وقتی ندای مشروطه بلند شد، علمایی که به دنبال عدالتخانه بودند، با این برداشت که مشروطه قدرت حاکم را مقید می‌کند و آرای نمایندگان مردم ملاک قرار می‌گیرد و دیگر کشور دل‌بخواهی اداره نمی‌شود، به حمایت از آن پرداختند. البته روحانیون یکسری اهداف دیگر هم داشتند، مثلاً اینکه باید نیروی نظامی کشور تقویت شود. چون در این زمینه ضعف داشتیم و به همین دلیل روس و انگلیس مدام کشور را اشغال می‌کردند و تا مرز تجزیه ایران هم پیش رفتند

نسخه‌پیچی‌های التهاب‌آور تقی‌زاده برای جنبش عدالتخانه ایران

مشروطه‌خواه خشونت‌طلب آزادی‌خواه!

جامعه شیعه مذهب ایران، به دلیل اعتقاد عمیق به دین اسلام و مذهب شیعه، به هیچ وجه حاضر نبودند از سنت‌های دینی خود دست بکشند. تلاشی که برای رویارویی با این سنت‌ها از سوی روشنفکران به اجرا گذاشته شد، نهایتاً به شکست انجامید. با توجه به شکست در عرصه فرهنگی، این گروه تنها راه‌حلی که برای رفع موانع از سر راه تجدد ایران می‌دیدند، توسل به زور بود و معتقد بودند حتی با محروم کردن مردم از آزادی هم که شده، باید نهاد‌های جدید را وارد ایران کرد!

بازخوانی فصلی از دخالت‌های بیگانه در تاریخ معاصر ایران

اولتیماتوم انگلیس بر حکومت مشروطه

با آغاز مشروطیت در ایران، زنگ خطر برای منافع روسیه و بریتانیای کبیر به‌صدا درآمد. هر دو کشور با این موضوع بسیار مخالف بودند، اما برای مهار آن سیاست‌های متفاوتی را در پیش گرفتند. این اقدامات حول یک محور اصلی می‌چرخید و آن تحدید خواسته‌های مشروطه‌خواهان بود که در واقع، تلاش برای کنترل و سازماندهی این حرکت به‌شمار می‌رفت. در این‌راستا، انگلستان که در ابتدای ماجرا چهره‌ای دوستانه نشان می‌داد، با انعقاد قرارداد ۱۹۰۷. م درکنار متحد خود روسیه تزاری، با دستورالعمل وزارت‌خارجه‌شان به‌سمت مواضع خنثی سوق می‌یافت!

مروری بر ترکیب سیاسی و کارنامه نمایندگان مجلس پنجم

اقلیتی که سر سفره استبداد ننشستند

اکثریت نمایندگان مجلس گزینشی بودند، لذا اعتقادی به اصول و مبانی قانون اساسی نداشتند و تنها اعتقاد به ارتقای سریع رضاخان تنها محور اتحاد آنان محسوب می‌شد. با این همه به دلیل نوسانات فضای سیاسی و طرح دائمی آن‌ها در مجلس جریانات و فراکسیون‌های سیاسی مجلس هم دچار تغییرات مستمر بودند و از درون آن‌ها گروه‌های جدیدی ظهور می‌کردند

نظری بر عوامل شتاب‌دهنده تغییرات فرهنگی- سیاسی در ایران در دوران مشروطیت

باغ سفارت انگلستان جهت‌دهنده تحولات همه‌جانبه در ایران!

عامل مهمی که جریان‌های مشروطه را سرعت می‌بخشید، فعالیت جمعیت‌ها، گروه‌ها و مراکزی بود که به صورت پنهان و آشکار در جامعه ایران آن روز، تأثیرات بسزایی را بر جای می‌گذاشت. مراکزی همچون مجمع غیبی که فعالیت افراد آن چهره‌ای تند و رادیکال را به خود می‌گرفت و متأثر از حرکت‌های سوسیالیستی بود.

مروری بر آغازین علایم تغییر ساختار سیاسی در ساحت تاریخ معاصر ایران

چالش مصلحان دینی و روشنفکران سکولار در جهت‌دهی تغییر

یکی از مهم‌ترین حوادثی که چون تیری بر پیکره نظم کهن فرود آمد، نهضت معروف تنباکو بود. ناصرالدین شاه در سومین گشت و گذار اروپایی خود در لندن با شرکت انگلیسی «تالبوت» در خصوص اعطای امتیاز انحصاری خرید و فروش تنباکوی ایران در بازار داخلی و بین‌المللی به توافق می‌رسد.

۱۲ ۳