مردم فلسطین روز تأسیس رژیمصهیونیستی را «روز نکبت» مینامند و با این نامگذاری، از فراموش شدن حقوق اساسی خود جلوگیری میکنند. حافظه جمعی فلسطینیان هنوز هم تصاویری از پیش از روز نکبت را به یاد دارد؛ روزگاری که نامی از اسرائیل در صفحه جغرافیا نبود، اما فلسطین زنده بود و فلسطینیان در سرزمین مادری خود زندگی میکردند.
اگرچه نسل جوان فلسطین از نظر سنی نمیتواند خاطراتی از پیش از ۱۹۴۸ میلادی را به خاطر بیاورد، اما تصاویری گویا از فلسطین جمعآوری شده که برای فلسطینیها جالب توجه است.
مونا حجار حلبی، دختر فلسطینیالاصل ساکن کالیفرنیا، مجموعهای از عکسهای دوره قیمومیت بریتانیا بر سرزمین فلسطین را که مربوط به سالهای پایان جنگ جهانی اول تا ۱۹۴۸ است، جمع آوری کرده است. او با اشتراک گذاشتن این عکسها در فضای مجازی توانسته است مخاطبان زیادی به دست آورد. صفحه این دختر فلسطینی اکنون با بیش از ۲۶ هزار دنبالکننده، به کمک حفظ خاطرات فلسطینی از پیش از ۱۹۴۸ آمده است.
عکسهایی که وی در فضای مجازی منتشر کرده، نشاندهنده جریان زندگی در فلسطین و زندگی مسالمتآمیز ادیان اسلام و مسیحیت در شهر قدس است، پیش از آنکه رژیم نژادپرست صهیونیستی با دخالت انگلیس در فلسطین اقدام به بیرون کردن ساکنان اصلی این سرزمین از خانههای خود کند.
عموی پدر مونا، دقیقاً یک روز قبل از اعلام موجودیت اسرائیل و روز نکبت، فلسطین را با یک چمدان عکسهای سیاه و سفید از سرزمین مادری ترک میکند.
حلبی میگوید: «تنها چیزهایی که او به همراه داشت، لباس و جوراب، دوربین عکاسی و عکسهایش بود.»
مادر مونا با دیدن عکسهای قدیمی داستان هر کدام از آنها را برای فرزندش بازگو میکند و این موضوع برای او انگیزهای میشود از خانوادههای فلسطینی بخواهد عکسهای قدیمی از فلسطین را در اختیار او بگذارند تا در صفحه فیسبوکش منتشر کند. وی در مصاحبه با الجزیره میگوید: «مثل یک انسانشناس دارم حفاری میکنم، میخواهم جامعهای را که در آن زمان وجود داشت، درک کنم.»
حلبی تصمیم گرفته است با انتشار این عکسها در صفحه فیسبوک، آنها را «به خاطر آیندگان ثبت کند». این دختر فلسطینی میخواهد با این کار ثابت کند جامعه فلسطین پیش از سال ۱۹۴۸، جامعهای روشنفکر، خلاق و هنرمند بوده است.
تماشای تاریخ فلسطین پیش از اعلام موجودیت رژیمصهیونیستی نشاندهنده این است که قدس شهری زنده با مردمی در حال تلاش است که تصویری از همزیستی ادیان و آثاری از تمدنهای باستانی را در خود دارد. فلسطین حدود ۴۰۰ سال بخشی از امپراتوری عثمانی بوده است. در اغلب عکسهایی که مونا حلبی، منتشر کرده است، میتوان آثار مربوط به معماری دوره عثمانی را ملاحظه کرد.
تاریخ معاصر فلسطین در تصاویر جمعآوریشده به خوبی سیر تحولات در فلسطین را نشان میدهد و حتی میتوان در آن تشابهات تاریخی را پیدا کرد، از جمله تصویری از قیام مردم فلسطین در سال ۱۹۳۳ علیه هجوم ناگهانی مهاجران یهودی و تلاش دولت استعمارگر انگلیس برای مردم فلسطین که شباهت زیادی با انتفاضه دوم فلسطین در سال ۲۰۰۱ میلادی دارد.