مدت‌هاست که معلمان نسبت به بد اجرا شدن طرح رتبه‌بندی اعتراض دارند و گلایه‌هایشان را از طرق مختلف به گوش مسئولان رسانده‌اند، اما بخش عمده‌ای از این مشکلات به طور حل نشده‌ای باقی مانده‌است. حتی فرصتی که به معلمان برای اعتراض به رتبه‌شان داده شده نیز با مشکلاتی مواجه شده و آن‌ها را کلافه کرده‌است. روز گذشته محمدباقر قالیباف در صحن علنی مجلس اعلام کرد که رفع کاستی‌های قانون رتبه‌بندی معلمان در دستور کار مجلس قرار گرفته‌است؛ مسئله‌ای که معلمان را امیدوار کرده تا بلکه طرح رتبه‌بندی را در مسیر اصلی خود ببرد و اهداف تعیین‌شده آن به نتیجه برسد.
متأسفانه نابسامانی ایجاد‌شده در طرح رتبه‌بندی شرایطی را ایجاد کرد که معلمان از سرخوردگی شدید به‌دنبال رتبه‌های تعیین‌شده نابجای خود سخن می‌گویند. موضوعی که در نشست اخیر، سرپرست وزارت آموزش و پرورش با جمعی از معلمان توسط یکی از فرهنگیان هشدار داده شد و گفت: «در دولت سیزدهم بعد از سال‌ها شاهد به ثمر نشستن رتبه‌بندی معلمان بودیم، اما با آیین‌نامه نامناسب و پرنقص، کام معلمان را تلخ کردند، در حالی معلمان درگیر جمع‌آوری مستندات بی‌ارتباط با شغل خود هستند که نیاز است مسئولان به فکر توانمندسازی آن‌ها باشند. امیدواریم ترمیم احکام رتبه‌بندی معلمان با بارگذاری مستندات جدید باعث شود آن‌ها با امیدواری سال‌های بیشتری خدمت کنند، این شیوه رتبه‌بندی معلمان، زنگ خطر را به صدا درآورده است و پاسخ منطقی به اعتراضات می‌تواند مانع یک آسیب بزرگ شود.»
انتشار دیرهنگام راهنمای جامع نظام رتبه‌بندی معلمان
در جریان رتبه‌بندی معلمان، اتفاق عجیب دیگری نیز افتاده‌است که معاون برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش باید به‌صورت صریح و شفاف پاسخگوی آن باشد؛ قضیه از این قرار است که «راهنمای جامع نظام رتبه‌بندی معلمان» که به‌صورت جزئی موارد و مستندات امتیازآور را در بخش شایستگی‌های عمومی، تخصصی، حرفهای و تجربه تشریح می‌کند به تازگی و در مرحله ثبت اعتراضات در دسترس فرهنگیان قرار گرفته است؛ در حالی که قاعدتاً چنین راهنمایی حاوی جزئیات امتیازات رتبه‌بندی باید در مرحله نخست بارگذاری مدارک از سوی معلمان منتشر می‌شد تا معلمان تکلیف دقیق خود را در رابطه با مدارکی که برای آن‌ها امتیازآور بوده می‌دانستند، نه حالا که ماه‌ها از بارگذاری مدارک توسط معلمان گذشته است.
از آنجایی که اصلی‌ترین دلیل کسب رتبه‌های غیرواقعی، سردرگمی معلمان در بارگذاری مدارک و مستندات بوده‌است، مشخص نیست چرا راهنمای نظام رتبه‌بندی از همان ابتدا در دسترس معلمان قرار نگرفت تا آن‌ها با اطلاع کافی بدانند که کدام مستندات را باید برای کسب امتیاز بالاتر بارگذاری کنند! انتشار این راهنما آن هم در مرحله ثبت اعتراضات عملاً اقدامی بی‌فایده است، چراکه در این مرحله صرفاً امکان بارگذاری مدارک جدید برای مواردی که پیشتر ثبت اعتراض شده‌بود، وجود دارد، در حالی که معلمان می‌گویند باید فرصت بارگذاری مدارک و مستندات جدید در بخش‌های مختلفی که برای آن‌ها ثبت اعتراض نکرده‌اند نیز فراهم شود. در نهایت این وضعیت باعث تضییع حقوق معلمان شده‌است و امروز مقصر اصلی آن در وزارت آموزش و پرورش باید پاسخگوی فرهنگیان باشد.
رنج مضاعف معلم مبتلا به بیماری صعب‌العلاج با اجرای معیوب طرح رتبه‌بندی
خانم منتظر یکی از معلمانی است که هنگام اجرای طرح رتبه‌بندی درگیری بیماری صعب‌العلاج شده‌است و بد اجرا‌شدن این طرح او را به شدت رنجانده‌است. این معلم به «جوان» می‌گوید: «۳۲ سال کار کردم و معلم بودم. قصد داشتم شهریور ۱۴۰۰ بازنشست شوم در اداره به من می‌گفتند منتظر طرح رتبه‌بندی بمانم، می‌گفتند بگذار رتبه‌ات مشخص شود و بعد بازنشست شو. به همین دلیل ماندم و پس از اجرایی شدن طرح رتبه‌بندی، مدارکم را در سامانه‌اعلام شده بارگذاری کردم. این در حالی است که درگیر بیماری سرطان بودم و با عشق به شغل معلمی ادامه می‌دادم، اما در نهایت امتیازاتی که برایم در سامانه در نظر گرفتند شوکه‌ام کرد!»
او ادامه می‌دهد: «سوابق و مدارک خوبی داشتم؛ ۳۰ سال عضو فعال بسیج و جزو گردان الزهرا بودم و فعالیت‌های دیگری نیز در این زمینه داشتم، اما در قسمت «پایبندی به ارزش‌های نظام» که امتیاز آن ۱۲۰ بود به من ۶۰ امتیاز داده‌اند! امتیاز کم این بخش بیشتر از سایر بخش‌ها ناراحتم کرد، چراکه با فعالیت‌هایی که داشتم، مشخص شد که بدون اینکه به آن‌ها نگاه کنند، امتیازات را کم کرده‌اند. همچنین در بخش‌های دیگر نیز با وجود اینکه مدارک اقدام‌پژوهی داشتم، اما باز هم امتیازات کمی برایم در نظر گرفتند و در نهایت من را فاقد رتبه اعلام کردند.»
خانم منتظر در پاسخ به این سؤال که اعتراض به رتبه چطور انجام شد، می‌گوید: «یازدهم اردیبهشت ماه به عنوان آخرین زمان برای اعتراضات اعلام شد، اما هنوز خیلی از همکاران نتوانسته‌اند به رتبه خودشان اعتراض بزنند و درخواست داریم که تمدید شود.»
این معلم درباره درگیری خود با بیماری‌اش نیز می‌گوید: «اواخر دوره فعالیتم درگیر بیماری سرطان شدم و در حالی که برای پرتو درمانی می‌رفتم و درد زیادی را تحمل می‌کردم، اما نمی‌گذاشتم خللی در روند آموزشی بچه‌های کلاس ایجاد شود. تا اینکه دیگر موهایم ریخت و از لحاظ ظاهری شرایط مناسبی نداشتم که به کلاس درس بروم، اما به جای اینکه با خاطره خوش از این شغل خداحافظی کنم، با خاطره تلخ رتبه‌بندی‌ها به خانه آمدم.»
او به هزینه‌های درمانش نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر طرح رتبه‌بندی به درستی اجرا می‌شد، برای معلم بازنشسته‌ای، چون من که نیاز به تأمین هزینه‌های درمانش دارد، شرایط اینقدر سخت نمی‌گذشت. من به لحاظ روحی و مالی از طرح رتبه‌بندی که ناقص اجرا شده آسیب دیدم.»
آقای سنگیان هم معلم دیگری است که نسبت به بد اجرا شدن طرح رتبه‌بندی معلمان انتقاد می‌کند. او در این رابطه می‌گوید: «هدف از رتبه‌بندی معلمان ارتقای صلاحیت و تثبیت مرجعیت آن‌ها و همچنین ارتقای کیفیت تعلیم‌وتربیت بود، اما این طرح مسیر اشتباهی را طی کرد.»
او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر میان دستمزد یک معلم که در نظام آموزش و پرورش کشور فعالیت می‌کند، با سایر کارکنان دستگاه‌های دیگر تفاوت بسیار زیادی وجود دارد. حتی طرح رتبه‌بندی هم نتوانست این فاصله را کم کند، چراکه اگر حتی معلمی توانسته باشد رتبه ۵ را کسب کند، باز هم درآمدش از کارکنان سایر دستگاه‌ها کمتر است.»
این معلم می‌گوید: «بداجرا شدن طرح رتبه‌بندی انگیزه معلمان را کم کرده‌است و بدتر اینکه حقوق‌های کم معلمی موجب‌شده که آن‌ها دغدغه معیشتی داشته باشند و به سراغ شغل دوم و سوم بروند تا جایی که به مرور زمان شغل دومشان تبدیل به شغل اصلی آن‌ها می‌شود و شغل اولشان که معلمی است در حاشیه قرار بگیرد.»
او اظهار می‌دارد: «همکاران فرهنگی به یک جمله اعتقاد دارند که درست است که تعدادشان زیاد است، اما زیادی نیستیم. هر سال آزمون‌هایی برای جبران کمبود نیروی دبیری برگزار می‌شود، چراکه کشورمان به دبیر و هنرآموز نیاز مبرم دارد.»
چرا با مسبب تضییع حقوق معلمان برخورد نشد؟
اگر چه سوءمدیریت‌ها و نابسامانی‌ها منجر به استعفای وزیر آموزش و پرورش شد، اما همچنان برخی عوامل دخیل در این نابسامانی در بدنه وزارت آموزش و پرورش مشغول فعالیتند. این در حالی است که رئیس‌جمهور در جریان سفر اخیر خود به خوزستان گفت: «از ابتدای دولت تأکید کردم که دولت مردمی به هیچ مدیری چک سفیدامضا نداده‌است و همه مسئولان از سطح وزیر تا دیگر مدیران به‌شکل دائم تحت نظارت و ارزیابی هستند.»
در حالی که آموزش و پرورش ۱۱ فروردین سال جاری به دنبال ایجاد وضعیت اسفبار در پرداخت حقوق اسفند فرهنگیان اعلام کرد: «قصور منجر به تأخیر و نحوه پرداخت به موقع حقوق اسفند ماه فرهنگیان متوجه معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع، دفتر برنامه و بودجه و اداره کل مالی تشخیص داده‌شد که بدون تردید برخورد قانونی برابر با ضوابط به عمل خواهد آمد.»، اما با گذشت حدود یک ماه از این اطلاعیه، همچنان خبری از برخورد قانونی با عوامل نامبرده نیست.
در این رابطه محمد وحیدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره ضرورت برخورد با مسببان ضعف مدیریت در ماجرای رتبه‌بندی معلمان به تسنیم گفت: «در داخل وزارت آموزش و پرورش بار‌ها مطالبه کردیم که معاونان ضعیف که به رتبه‌بندی آسیب زدند، تغییر کنند و این موضوع باید توسط سرپرست وزارتخانه مورد توجه قرار گیرد.»
او ادامه داد: «سرپرست وزارت آموزش و پرورش اگر نمی‌تواند این تغییرات را انجام دهد باید صراحتاً اعلام کند قرار است چه اتفاقی بیفتد!»
وحیدی اظهار داشت: «وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان برنامه و بودجه استعفا دادند و سایر افراد مقصر در وزارت آموزش و پرورش حتماً باید برکنار شوند، سرپرست وزارت آموزش و پرورش هنوز تغییراتی انجام نداده است و منتظر اقدام او هستیم البته این احتمال وجود دارد که سرپرست پس از رسیدن به وزارت برای تغییر این افراد اقدام کند.»
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: «اختیارات ارزیابی و بررسی توسط هیئت‌های ممیزه باید به استان‌ها واگذار شود، چراکه استان‌ها با اطلاعات کامل‌تری می‌توانند معلمان را مورد ارزیابی قرار دهند، همچنین بیشترین کم‌لطفی در حق معلمانی انجام شده‌است که سوابق بالای خدمت دارند و باید برای آن‌ها مسائلی همچون سنوات خدمت، ارزیابی سالانه، مدارک تحصیلی، محل خدمت و فعالیت در مناطق محروم مدنظر باشد.»
سرپرست وزارت آموزش و پرورش: ۴۵ هزار معلم بدون رتبه هستند
هفته گذشته بود که رضا مراد صحرایی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش در نشست با جمعی از فرهنگیان اعلام کرد که هم اکنون ۴۵ هزار نفر فاقد رتبه هستند و ۳۵ هزار نفر هم رتبه خود را مشاهده نمی‌کنند، تا پایان اردیبهشت باید این مسائل تمام شود.
او در رابطه با معلمان گفت: «با نسلی مواجه هستیم که آن‌ها را خوب درک نمی‌کنیم و تحول این نسل، بیشتر از تحولات کل تاریخ است و باید با آن‌ها آنگونه که هستند، برخورد کنیم نه آنگونه که می‌خواهیم.»
صحرایی درباره عدالت آموزشی نیز اظهار داشت: «شرمنده ملت ایران هستیم که فقط این واژه‌های زیبا را بیان کردیم و تلاش می‌کنیم به دغدغه فرزندم را به کدام مدرسه بفرستم، پایان دهیم.»
او با اشاره به اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان تصریح کرد: «رتبه‌بندی ضامن کیفیت نظام تعلیم و تربیت است و البته نسبت به اجرای آن گلایه داریم، مدیر مدرسه اگر از ابتدا نقش فعال در تدوین آیین‌نامه و اجرای رتبه‌بندی داشت، امروز وضعیت اینگونه نبود.»
رفع کاستی‌های قانون رتبه بندی معلمان در دستور کار مجلس
به مناسبت فرارسیدن روز معلم بار دیگر مسئله رسیدگی به رفع مشکلات طرح رتبه‌بندی معلمان در مجلس شورای اسلامی مطرح شد.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه روز گذشته قوه مقننه در نطق پیش از دستور ضمن تبریک فرارسیدن روز معلم گفت: «معلم معمار توسعه انسانی و بنیانگذار پایه‌های اخلاقی یک جامعه است. احترام و ارج نهادن به مقام معلم، سرمایه‌گذاری برای پیشرفت یک جامعه است.»
او ادامه داد: «مجلس یازدهم افتخار دارد که یکی از مهم‌ترین مطالبات فرهنگیان عزیز یعنی قانون رتبه‌بندی معلمان را با پیگیری شبانه‌روزی تصویب کرد و کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز رفع کاستی‌های اجرای قانون رتبه‌بندی معلمان را در دستور کار دارد. امیدوارم توفیق داشته باشیم تا جامعه شریف و عزیز فرهنگیان، مجلس یازدهم را یکی از خدمتگزاران خود بداند.»
به گزارش «جوان» در حال حاضر جامعه فرهنگیان نسبت به بد اجرا شدن طرح رتبه‌بندی معلمان گلایه دارند. بنابراین امید است با تلاش کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس برای رفع کاستی‌های طرح رتبه‌بندی این طرح به اصل خود که همان ایجاد انگیزه در معلمان و ارتقای کیفیت آموزش در کشور بوده‌است بازگردد و دلخوری‌های ایجاد‌شده را در میان جامعه فرهنگیان برطرف کند.
