با اینکه همیشه از روستاها به عنوان مناطق مولد نام برده میشود، اما هرگز به آنها به اندازهای که مثمر هستند و بازدهی دارند توجه نمیشود و خواسته و نیازهایشان مد نظر قرار نمیگیرد.
هرچند هنوز هم کشاورزی و دامداری شغل غالب روستانشینان است، اما دیگر نمیتوان فقط با تکیه بر این کارها اقتصاد روستاها را متحول کرد و حتماً مباحثی مانند گردشگری و گسترش بومگردیها نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
آغاز سال ۱۴۰۲ با بارشهای خوبی همراه بود، اما آنچه کارشناسان سازمان هواشناسی اعلام میکنند سال گرم و خشکی در راه است و بر همین اساس مدیریت و صرفه جویی در مصرف آب یکی از مهمترین کارهایی است که باید مورد توجه مردم و مسئولان باشد.
شاید کمبود آب برای شهرنشینان فقط در حد یک خبر باشد، اما این اتفاق و به تبع آن خشکسالی میتواند برای روستاییان، روزهای سختی را رقم بزند.
روستاها با مشکلاتی همچون کمبود آب، شغل و امکانات مواجه هستند و اگر بتوان در کنار سرسبزی طبیعت، به نیازهای آنها هم توجه و از ظرفیتهای موجود استفاده کرد، حتماً به ماندگاری جوانان در این مناطق و شکوفایی اقتصادشان کمک شایانی میشود.
در همین راستا محرومیت زدایی از جمله مهمترین برنامههای دولت سیزدهم است که در دوران انتخابات نیز روی آن تأکید زیادی میشد و هم اکنون نیز این مهم در حوزههای مختلف از جمله تأمین آب بیش از موارد دیگر نمود پیدا کرده است.
طبق برنامهریزیهای صورت گرفته دولت سیزدهم آبادانی روستاها و مناطق محروم را در اولویت قرار داده و تاکنون اقداماتی در بخش آبرسانی، گازرسانی، برق، مخابرات و اشتغال در این مناطق در دستور کار قرار گرفته است.
نباید فراموش کنیم حدود سه دهه است که سایه خشکسالی روی سر استانهای ایران سنگینی میکند و آنها را وارد مراحل جدیتری از سرسختی این پدیده کرده است. اما آنطور که برآورد شده است حداقل تا ۲۵ سال آینده نیز خشکسالی در ایران ادامه خواهد داشت و عوارض و صدمات آن نفس همه را به شماره میاندازد.
با توجه به اینکه هنوز هم شغل غالب در بیشتر روستاها، کشاورزی است، بنابراین فعالان این عرصه آسیب پذیرترین قشر جامعه در برابر کاهش منابع آبی و خشک شدن خاک هستند. بر همین اساس لازم است در کنار طرحهای جامع کشور در جهت مدیریت و کاهش آثار خشکسالی، برنامه ویژهای هم در جهت معیشت کشاورزان تدوین شود تا بتوانند بدون نیاز به ترک سرزمین آبا و اجدادی، درآمد مناسب خود را حفظ کنند.
با این تفاسیر از جمله اقداماتی که در برنامه دولت سیزدهم برای مناطق روستایی قرار دارد طرحهای آبرسانی است. در سالهای گذشته افت شدید منابع آبی شرب روستاها که عمدتاً از منابع آبی محلی تأمین میشود باعث شد تا مطالعات طرحهای آبرسانی روستایی به سمتی سوق پیدا کند که با تجمیع چند روستا و اتصال آنها به منابع آبی پایدار و مطمئن، آب این مناطق در قالب مجتمعهای آبرسانی روستایی تأمین شود.
در کنار این اقدامات، تغییر الگوی کشت از جمله راهکارهای کمک به کشاورزان برای مدیریت منابع آبی و ادامه فعالیتهایشان است که بعد از آموزشهای لازم باید امکانات مورد نیاز نیز فراهم شود تا کشاورزان نسبت به تغییر محصولات خود از «آب بر» به «کم آب بر» اقدام کنند.
موضوع بعدی استفاده از ظرفیتهای طبیعی و تاریخی روستاهاست. با توجه به رونق روزافزون صنعت گردشگری در ایران، میتوان گردشگری روستایی را نیز به بسته مشاغل روستاییان افزود.
برای تبدیل یک روستا به محل مورد علاقه توریستها، الزاماً به قدمت یا معماری خاصی نیازی نیست، بلکه وجود راه دسترسی مناسب، طبیعتی بکر، خانههایی مرتب، بهداشت مناسب، تغذیه مطمئن و امنیت به علاوه مردمانی آموزش دیده و مهماندوست کفایت میکند که میتواند به اقتصاد روستانشینان رونق بخشد.