منطقه کویر، در عزای شاهخوبان، یکی امید به عفو گناهانش دارد و دیگری دست دعا برای شفای مریض بلند میکند. یکی برای عاقبت به خیری بچههایش دعا میکند و دیگری امید به دیدار روز ظهور دارد. همه اما قبل از اینکه حاجتی داشته باشند، ارادت دارند و به هر شیوه که بتوانند، ابرازش میکنند، از تشکیل هیاتهای زنجیرزنی و سینهزنی که کرمانیها به آن دسته میگویند در محلهها و مساجد و تکیهها گرفته تا نذری دادن و نذر کردن و حاجت به درِ خانۀ اولیاءالله بردن.
در کرمان مرسوم شده که یکی، دو روز قبل از محرم در مساجد و تکایا چادر عزا بر پا کرده و اسباب روضهخوانی فراهم کنند. در مساجد و تکایای هر محله دستهجات سینهزنی و زنجیرزنی تشکیل شده و پیر و جوان در کنار هم آستین همت برای خدمت به امام حسین (ع) بالا میزنند.
در کرمان رسم است که در شبهای دهه اول تا دوم محرم در مراسم روضهخوانی از عزاداران با غذایی که معمولا آبگوشت مخصوص یا چلو خورشت و استامبولی و عدسپلو ایت، پذیرایی میکنند. آبگوشت مخصوص کرمانیها به آبگوشت مُتَنجَنه معروف است که از گوشت گوسفند، نخود، لوبیا، سیبزمینی، پیاز و سبزیجاتی از جمله ترخون و شنبیلیه تهیه میشود. ادویه این آبگوشت زردچوبه، فلفل، نمک، پودر زیره، رنگدهنده آن نیز، ربگوجهفرنگی، و طعمدهندۀ آن لیموخشک، ترشاله(برگ زردآلو) و به است.
مجالس زیارت عاشورا نیز معمولا در صبحهای زود در گوشه و کنار شهر و روستا، در خانهها و مساجد و مکانهای مذهبی برپا میشود، پذیرایی این مجالس نیز با نان، پنیر و چای و گاهی با شیرینیهای محلی کرمان مانند کیک و کلمپه صورت میگیرد. البته شلهزرد که کرمانیها به آن ابراهیمخانی میگویند، نیز از جمله نذریهایی است که در مراسم زیارت عاشورا با آن از مردم پذیرایی میشود. در بیشتر شهرها و روستاهای استان کرمان از گذشته تاکنون مرسوم بوده که برای درگذشتگان از اول تا هفتم محرم با یک نوع آش به اسم بلغور و در برخی موارد نیز با شلهزرد و یا عدسپلو نذری درست میکنند که به «عاشوری» معروف است.
اگر مدت طولانی از فوت آن فرد نگذشته باشد، پخت و توزیع عاشوری در روزهای اولیه قبل از طلوع آفتاب و گرنه در روزهای دیگر انجام میشود. آداب و رسوم کرمانیها در سوگواری محرم مثل مردم سایر مناطق کشور است اما در گذشته مراسم «عَلَمگردانی» در برخی مناطق استان در روز هشتم محرم برپا میشد که خاص همان منطقه بوده است. در این مراسم، کسانی که نذر یا حاجتی داشتند، تکههای پارچه را روی هم گذاشته و علم و بیرقی درست میکردند، سپس افراد خاصی علم را بین خانهها جابهجا میکردند. صاحبان خانه در ورود علم اسپنددود کرده و با نقل و یا شربت از عزاداران پذیرایی میکردند.
سالها پیش همچنین رایج بوده که در این مراسم خروسی را سر میبریدند و با غذایی که از پلو و گوشت این خروس درست میشد، از عزاداران پذیرایی میشده است. در کرمان به هیاتهای عزاداری «دسته سینهزنی» میگویند. دستهها هم به نامهای مقدس امام حسین (ع)، حضرت ابالفضل (ع) و گاهی شهدای هر محله نامگذاری میشود.
اوج عزاداری کرمانیها در روز تاسوعا و عاشورای حسینی است. در این روز، کمتر کسی در خانه میماند و بیشتر مردم در تکایا و یا مساجد بزرگ شهر، مانند حسینیه ثارالله، صفه عزاخانه، خانه سید بزرگوار خوشرو، تکیه عباسعلی و ... و در بخشها و مناطق مختلف در مکانهای مذهبی تجمع کرده و با نوحهخوانی، زنجیرزنی و سینهزنی در عزای اشرف اولاد آدم به سوگ مینشینند.
از دیگر رسوم کرمانیها در پاسداشت آزادگی، مراسم چهلمنبرو بوده است که اکنون تنها در برخی از روستاها اجرا میشود.
دیگر رسوم مردم کرمان برگزاری مراسم چهل منبرون است که یکی از زیباترین و پر قدمتترین رسوم کرمانیها بوده و در شبهای تاسوعا و عاشورا برگزار میشود. رسوم کرمانیهاست که در این شبها، با در دست گرفتن شمع و معمولا با پاهای برهنه به چهل مجلس عزاداری، حسینیه یا مسجد سر میزنند و در هر یک از این مکانها به یاد شهدای عاشورا شمعی روشن میکنند.