رضا اسماعیلی، شاعر در آیین رونمایی کتاب «در سایه خدا؛ تجلی توحید در اشعار کنگرههای شعر دفاع مقدس» نوشته معصومه لشگری با اشاره به اینکه در ادبیات کلاسیک ما شاعران با یاد و نام خدا اشعار و کتابهای خود را آغاز کردهاند، گفت: مثلاً نظامی گنجوی در پنج گنج در ابتدای هر کدام از اشعارش سخنش را با یاد خداوند آغاز میکند؛ در مقدمه شرفنامه میگوید خدایا جهان پادشاهی توراست. بنابراین جایگاه توحید و یکتاپرستی در این آثار به وضوح مشخص است.
وی ادامه داد: بخش اعظمی از آثار شاعران ما به یکتاپرستی اختصاص دارد. اما امروزه ما در شعرمان این مهم را فراموش کردهایم و توحید در ادبیات ما جایگاه خود را از دست داده است. ما فراموش کردهایم که محبت اهل بیت در طول محبت خداست و همه پیامبران برای دعوت به یکتاپرستی آمدهاند. همه آنها گفتهاند که ما بندگان خداوند هستیم. هیچ پیامبری مردم را به خودش دعوت نکرده بلکه به خدا دعوت کرده است.
این شاعر با تأکید بر اینکه اصل توحید را ما فراموش کردهایم، افزود: انسان موحد زیر بار زر و زور و تزویر نمیرود بلکه آزاده است و فقط بنده خداوند. وقتی ما این اصل را فراموش میکنیم راه را اشتباه رفتهایم و به گمراهی رفتهایم. امروز خوشحالم که کتاب «در سایه خدا؛ تجلی توحید در اشعار کنگرههای شعر دفاع مقدس» منتشر شده؛ در این اثر به نیکی رد پای خدا در کنگرههای شعر دفاع مقدس بررسی شده است.
اسماعیلی گفت: این همه پیامبر آمدهاند که به ما درس یکتاپرستی بدهند و ما این درس را از یاد برده و در واقع به حاشیه پرداختهایم، هرچند سوگ و مرثیه هم ارزشمند است. امروز انواع ژانرهای ادبی را در کتابهای درسی آموزش میدهند و میگویند شعر حماسی، غنایی، تعلیمی و عرفانی، هیچ اشارهای به شعر دینی و آیینی نشده است. در گذشته برعکس همه گونههای ادبی، آیینی و دینی بودهاند، یعنی شعر غنایی و حماسی و اشعار تعلیمی همه آیینی بوده و رنگ و بوی مذهب و دینی داشتهاند.
این محقق ادبی با اشاره به اینکه آموزههای دینی باید در شعر تجلی یابد، گفت: یعنی من مسلمان وقتی میخواهم شعر عاشقانه بگویم خود به خود آموزههای دینی در شعر من تجلی پیدا میکند که نمونه برجسته آن حافظ است. در تمام اشعارش مسلمانی بیان و نمایان است. او از اخلاق و سلوک دینی میگوید. در واقع دین یعنی اخلاق و کرامتهای انسانی است.
این شاعر ادامه داد: تمام غزلهای حافظ آیینی و دینی است. بنابراین شعر آیینی همین است و توحید است. ضرورت دارد خداوند را در همه حالاتمان ببینیم. بخشی از ادبیات کلاسیک ما الهینامه است. اینها را بخوانید. اینها ذکر هستند و خداوند به عنوان ذکر از شما میپذیرد. سعدی و حافظ ذکر هستند. ما باید به این نقطه برسیم. امیدوارم چاپ این کتاب باعث شود که دیگر نویسندگان نیز به این موضوعات بیش از پیش روی آورند و از اینگونه آثار بیشتر ببینیم و خداوند را فراموش نکنیم.
عباس بایرامی، رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس نیز در این نشست گفت: امروز بعد از حدود ۴۰ سال از آغاز جنگ شبهههای زیادی درباره جنگ مطرح میشود و مطالب درستی را بیان نمیکنند تا ذهن نوجوانان و جوانان را خراب کنند. ما به چاپ چنین آثاری نیاز داریم و به عنوان یک نوجوان جنگ میگویم خصلت اساسی بچههای جنگ ما عنصر خدامحوری بوده است. در همه جنگهای دنیا افراد شجاعتشان را نشان میدهند، پس جنگ ما چه تفاوتی با آنها دارد؟ ما بعد از شرکت در جنگ فهمیدیم آدمهای دفاع مقدس متفاوتند، چون بر مبنای خدامحوری حرکت کردند.
بایرامی گفت: وقتی شما روایتهای جنگ را میشنوید میتوانید این روحیههای خاص خدا محور را درک کنید؛ به طور مثال رزمندهای در هویزه رفته و چوبها و الوارهای یک خانواده را استفاده کرده و بعد نامهای خطاب به آن خانواده نوشته که اگر برگشتید و طلب خسارت کردید من آن را میدهم. این همان سلوک معنوی عجیب رزمندگان دفاع مقدس است.