جوان آنلاین: شعار سی و ششمین نمایشگاه کتاب با عنوان «بخوانیم برای ایران» در واقع ادامه فرمایشات رهبری است. کتاب، ابرفرهنگ اقتدار ایران است اگر توسعه، آینده، پیشرفت ایران و ناکام گذاشتن دشمنان را می‌خواهیم به کتاب بیشتر و بیشتر فکر کنیم.
به گزارش «جوان»، مراسم افتتاحیه سی‌و‌ششمین نمایشگاه کتاب تهران روز گذشته با حضور محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی و سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مصلای امام خمینی تهران برگزار شد.
کتاب، عمق راهبردی در فرهنگ اسلامی و ایرانی
محمدباقر قالیباف در ابتدای این مراسم ضمن تبریک میلاد با سعادت امام رضا (ع) و گرامیداشت اولین سالگرد شهادت شهدای خدمت به ویژه شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی بیان کرد: یاد همه عزیزانی را که در آن حادثه تلخ از این جهان رخت بستند، گرامی می‌داریم. از سال ۵۶ و قبل از انقلاب توفیق دوستی با شهید رئیسی را داشتم، در این مدت جز مجاهدت، صداقت و خدمت از وی چیزی ندیدم، به ویژه آنکه وی در دوران ریاست جمهوری بسیار فعال و همواره در میدان بود.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: ناشران و نویسندگان در بخش‌های اداری زحمات زیادی می‌کشند که این چند روز این امکان برقرار شود. قالیباف گفت: موضوع تربیت در هر فرهنگی به ویژه در فرهنگ اسلامی بسیار مهم و اساسی است. تربیت به فرموده امام راحل، اساس دنیا و عالم است. اگر تربیت انسان انجام نشود، از هر شیطانی مضرتر است. اگر تربیت صحیح و مفید باشد، برای انسان و جامعه از هر چیزی مفیدتر است. بدون شک بحث کتاب و کتابخوانی ارتباط مستقیمی با بحث تربیت دارد. وی ادامه داد: در نظام اسلامی ما، کتاب و کتابخوانی انسان را در نقطه‌ای قرار می‌دهد که در موضع صحیح زندگی خود قرار گیرد و بیشترین ابتکار و خلاقیت را داشته‌باشد. افتخار ما به عنوان یک ایرانی آن تمدن کهن و به عنوان یک مسلمان در تمدن اسلامی این است که معجزه پیامبر‌اکرم (ص) قرآن کریم بود.
رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: بدون شک کتاب یک عمق راهبردی در فرهنگ اسلامی و ایرانی ما دارد و باید آن را اساسی بدانیم و به آن توجه کنیم. در این ۱۷ سال اخیر، نامگذاری‌های شعار سال با تأکید بر اقتصاد بوده و رهبر انقلاب بار‌ها بر آن تأکید فرمودند و کاملاً درست است، اما یادمان نرود که رهبر انقلاب چندین نوبت همزمان با تأکید بر اقتصاد، بر توجه به مقوله فرهنگ هم تأکید کردند. مهم‌ترین شاخص رشد، فرهنگ است. قالیباف تأکید کرد: شاخص اصلی پیشرفت کشور، فرهنگ است. حتی در اقتصاد هم که اولویت ماست، همه می‌دانیم که اقتصاد ما از ناترازی‌ها در بخش‌های مختلف از جمله انرژی و آب رنج می‌برد و در همین جا هم و برای رفع مشکلات اقتصادی هم ما نیازمند فرهنگ به ویژه فرهنگ تولید، فرهنگ کار و فرهنگ مصرف هستیم.
ممیزی‌های غیرشفاف و طولانی
قالیباف در ادامه گفت: شاخص اصلی کشور برای رشد اقتصادی فرهنگ است. فرهنگ عمومی کشور هم وابسته به کتاب و کتابخوانی است. توجه و اولویت مجلس در قانون‌گذاری‌ها به خانواده است. فرهنگ کتابخوانی در خانواده به ویژه برای زنان و مادران که پایه‌های اصلی خانواده هستند، بیشترین اثر را در تربیت دارد.
وی افزود: رسالت اصلی حکومت اسلامی، تفکر و اندیشه‌ورزی و گسترش دانایی است. امسال مقام معظم رهبری تأکید بر موضوع کتاب و نهج‌البلاغه داشتند که باید در تصمیمات خود باید به این امر توجه داشته باشیم. نهج‌البلاغه معارف بلندی دارد و نیاز همیشگی ماست و مبتنی بر عقلانیت اسلامی و انقلابی و عدالت است. همه ما باید در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و در زمینه‌های مختلف از نهج‌البلاغه درس بگیریم که در این صورت از سیاست‌زدگی و دنیازدگی دور می‌شویم.
رئیس قوه مقننه تصریح کرد: طبیعتاً ما چالش‌هایی مثل شمارگان پایین چاپ به دلایل مختلف از جمله اقتصادی داریم. اول باید مشکل اقتصادی را حل کنیم تا سایر مشکلات و دلایل شمارگان پایین چاپ حل شود. ممیزی‌های بعضاً غیرشفاف و طولانی‌شدن این فرایند هم مشکل دیگری است که منجر به شمارگان پایین چاپ شده‌است. همچنین عدم‌رعایت حقوق مؤلف و ناشر هم از دیگر مشکلات این مسئله است که برای رفع این مشکل، نیاز به قانون داریم. قالیباف با اشاره به اینکه کاهش سرانه مطالعه از موضوعاتی است که باید در اولویت حل کنیم، تصریح کرد: در توزیع کتاب هم دچار مشکلاتی هستیم که باید حل شود. تردید نکنیم که کتاب و کتابخوانی در حال و روز فعلی ما که مشکلات اقتصادی داریم.
کتاب عامل پیوند تمدن ایران
سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم با اشاره به اشاره مقام معظم رهبری بر کتاب مبدأ و عصاره تمدن‌سازی است، گفت: درباره جایگاه کتاب صحبت‌های زیادی شده‌است، اما بهترین سخن را مقام معظم رهبری فرموده‌اند، همان جا که ایشان کتاب را مبدأ و عصاره تمدن‌سازی می‌دانند. اگر به تمدن‌های مختلف بشری نگاه کنیم، صدق این مطلب مشخص است، تمدن یونان و ادبیات نمایشی و فلسفی و مجموعه آثار یونان یا فرهنگ و تمدن چینی در سال‌های مختلف بر اساس کتاب بوده‌است یا تمدن هند که بر بستر کتاب حرکت کرده و جلو آمده‌است. وی افزود: در مورد تمدن ایران پس از اسلام هم همین است، اگر شاهنامه خلق نمی‌شد، بین ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام نیز پیوند برقرار نمی‌شد و ما درگیر بین ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام بودیم. در ایران باستان و تمدن اسلامی کتاب نقش مهمی دارد. تمدن اسلامی بر بال‌های مسجد و کتابخانه شکل گرفت و حرکت کرد. صالحی افزود: شاهنامه این قدرت را داد تا ایرانیان هم به تاریخ قبل از خود اقتدا کنند و هم به تاریخ ایران پس از اسلام و ما درگیر و دار اختلاف بین ایران قبل از اسلام و پس از اسلام نیفتیم.
نمایشگاه کتاب، باشگاه بزرگ اجتماعی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اگر در ایران بعد از اسلام شاهنامه خلق نمی‌شد، زبان فارسی پایدار نبود. اگر تمدنی بخواهد شکل بگیرد و پایدار بماند، نیاز به کتاب دارد، کتاب صرف نظر از شکل و ظاهر، یک تفکر منسجم است به جای تفکر پیتزایی، فست فودی و لحظه‌ای که عملاً تفکر محسوب نمی‌شود. اگر کشور و جامعه‌ای میل به ماندگاری دارد تا در تفکر اندیشه‌های رقیب و مهاجم هضم نشود، جز با کتاب قدرت ماندگاری نمی‌یابد. وی افزود: تمدن هم کالبد دارد و هم جان، جان تمدن‌ها به حوزه کتاب وابسته است. باید باور داشته باشیم، جامعه جز با کتاب قدرت ماندگاری پیدا نمی‌کند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دغدغه کتاب دغدغه توسعه اجتماعی است. اگر می‌خواهیم توسعه اجتماعی رخ دهد، احتیاج به تولید کتاب خوب و مصرف کتاب خوب داریم. نمایشگاه فرصتی برای این دغدغه است. صالحی در پایان خاطر نشان کرد: نمایشگاه کتاب ایران یک باشگاه بزرگ اجتماعی است، ما نیاز داریم که باشگاه‌های موجود را حفظ و باشگاه‌های جدی خلق کنیم. ایران امروز نیاز به همگرایی و همراهی دارد، هر چه بیشتر این همگرایی را نشان دهیم، راه ایران را هموارتر کرده‌ایم. اگر توسعه ایران را می‌خواهیم، باید به کتاب بیشتر فکر و در راه توسعه این این فر هنگ در ایران بیشتر تلاش کنیم.
محسن جوادی، رئیس سی‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در آیین افتتاحیه نمایشگاه گفت: نمایشگاه کتاب تهران نه‌تنها ویترینی برای صنعت نشر بلکه آ‌ینه‌ای از دغدغه‌های فرهنگی، ظرفیت‌های ملی و افق‌های بین‌المللی است.
سرپرست معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در این دوره بیش از ۲۷۰ هزارعنوان کتاب در دو بخش حضوری و مجازی عرضه شده‌اند که از این تعداد بیش از ۲۷۰ عنوان از آنها چاپ اول و حدود ۶۵ هزار عنوان آثار منتشر شده در سال ۱۴۰۳ هستند، چنین آماری نشان‌دهنده حیات پر تحرک نشر ایران است، در شرایطی که بسیاری از صنایع با رکود مواجهند نشر همچنان می‌کوشد حرف نو بزند.
ظرفیت دیپلماسی نمایشگاه کتاب
وی ادامه داد: در بخش مجازی امکان دسترسی به ۱۳۵ هزار عنوان کتاب الکترونیک فراهم شده که دستاوردی کم‌نظیر در تاریخ نمایشگاه محسوب می‌شود، این گام نشانه‌ای از اهتمام ما به عدالت فرهنگی و فراهم کردن دسترسی عادلانه برای تمام هموطنان به ویژه در مناطق کم برخوردار است. رئیس سی‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: رویکرد کلیدی ما در این دوره واگذاری مسئولیت‌های اجرایی به صنوف نشر بود، این تغییر صرفاً یک جابه‌جایی اداری نیست، بلکه تمرینی در دموکراسی فرهنگی است.
وی افزود: حضور بیش از ۵۰ متقاضی خارجی برای دریافت غرفه، مشارکت ناشرانی از کشور‌های مختلف و حضور رسمی عراق به عنوان میهمان ویژه این رویداد نشان‌دهنده ظرفیت دیپلماسی نمایشگاه کتاب است. جوادی ادامه داد: در‌های گفتوگو، همدلی و همکاری با کشور‌های دیگر از طریق این رویداد گشوده می‌شود. در همین راستا برای نخستین‌بار برنامه فلوشیپ (کتابانه) به اجرا در آمده برنامه‌ای برای تقویت ارتباط ناشران ایرانی با بازار‌های بین‌المللی کتاب که با استقبال بسیار خوبی مواجه شد.
نمایشگاه پلتفرم تعامل ناشر و مخاطب
وی ادامه داد: در کنار فعالیت‌های فروش و عرضه کتاب امسال نزدیک به ۲ هزار درخواست نشست علمی و تخصصی به دبیرخانه نمایشگاه ارسال شده‌است. این آمار گواهی است بر نیاز جامعه ما به گفتوگو بازاندیشی و تعامل از این فرصت برای نقد تحلیل و شکل دادن به افق‌های فکری آینده بهره خواهیم گرفت. رئیس سی‌و ششمین نمایشگاه کتاب تهران گفت: در این نمایشگاه صرفاً به دنبال تکرار تجربه‌های گذشته نبوده‌ایم، بلکه تلاش کرده‌ایم نمایشگاه را به پلتفرمی برای تعامل میان صنعت نشر و مخاطب، فناوری و جامعه فرهنگی ایران بدل کنیم با درک ضرورت بازنگری در سیاست‌های فرهنگی نمایشگاه کتاب فرصتی برای بازاندیشی در باب نسبت کتاب و جامعه نسبت دولت و صنعت نشر و نسبت فرهنگ و فناوری است.
نویسندگان نمی‌میرند
احمد فکاک احمد، وزیر فرهنگ عراق نیز در بخش دیگری از این مراسم گفت: نویسندگان نمی‌میرند و از دنیا نمی‌روند. آنها وجدان بیدار بشری هستند که با فکر و اندیشه برای ملت‌ها نوشتند. وی افزود: اگر نویسندگان نبودند جهان از بین می‌رفت، آنها زندگی شرافتمندانه را باب کردند. زندگی بهتری به بشریت دادند، آنها یاد دادند که می‌شود با صلح و صفا زندگی کرد.
وزیر فرهنگ عراق گفت: در نمایشگاه‌های کتاب نباید تمرکز روی کتاب باشد، بلکه باید روی اندیشه نویسنده کتاب متمرکز شد. نویسندگان زنده هستند و از طریق خواندن نوشته‌های آنها، با آنها صحبت می‌کنیم. شعر‌های آنها را می‌خوانیم، حفظ می‌کنیم و به شکل ترانه در می‌آوریم. وی افزود: کتاب‌های نفیسی مانند آثار ابن‌سینا، شمس تبریزی و مولانا در شرق جهان نوشته و در دانشگاه‌های غرب تدریس می‌شود. کتابخانه‌های جهان از دستاورد‌ها و نوشته‌های شرقی‌ها استفاده می‌کنند. فکاک احمد گفت: نویسندگان، اندیشه پیامبران آسمان را به رساندند. اگر کتاب‌ها و نوشته نویسندگان نبود ما با افکار صالحان آشنا نمی‌شدیم. نویسندگان نمی‌میرند و نام آنها در طول تاریخ زنده است. فروشنده‌های کتاب و صاحبان انتشاراتی‌ها، تجار کتاب نیستند، بلکه آنها اندیشه‌ها را به جوامع بشری منتقل می‌کنند.
