سعید طاووسی مسرور در آیین رونمایی و نقد و بررسی کتاب «صادقانه» که در محل فروشگاه انتشارات بهنشر برگزار شد، عنوان کرد: مواجهه من با متون قبل از چاپ، مواجهه سختگیرانهای است. بهعنوان مثال روی اسامی، فضاسازیها و موقعیتهایی که در متن شکل میگیرد، فکر میکنم. بهنظر من این کتاب، یک نمونه خوب از نوشتن درباره معصومین (ع) بهصورت غیرمستقیم است. این اثر بسیار خوشخوان است. برخی نویسندگان فکر میکنند اگر به داستان پیچ و تاب بیشتری بدهند، کار جذابتر میشود، اما بهویژه برای کارهای تاریخی و متون مربوط به معصومین (ع) این پیچیدگی را نمیپسندم. همچنین تغییر مکرر زاویه دید و پرداختن بیش از اندازه به جزئیات و صحنهپردازی نیز ممکن است سبب شود خواننده نتواند با اثر ارتباط بگیرد. خوشبختانه نویسنده این اثر از چنین کارهایی پرهیز کرده است.
این نویسنده و پژوهشگر حوزه تاریخ اسلام گفت: در این داستانها سعی شده فاصله قلم با معصوم حفظ شود. کسی که این کتاب را مطالعه میکند با فضاسازی و استفاده درست و بجایی که نویسنده از عناصر داستانی داشته، در عصر امام صادق (ع) قرار میگیرد و در قالب داستان اطلاعات تاریخی هم به او منتقل میشود که این اطلاعات وقتی در قالب داستان مطرح شود، در ذهن مخاطب ماندگارتر است.
نشانههای تحقیق تاریخی در کتاب
در بخش دیگری از این نشست، احمد شاکری با تأکید بر اهمیت جمعخوانی و نقد در بهبود کیفی آثار بیان کرد: آوردههای یک اثر زمانی ثبت میشود که در قالب نقد و پژوهش باشد. افراد متعددی برای به ثمر رسیدن این کتاب تلاش کردند. این اثر کار ارزندهای است و حتی فرآیندنگاری آن هم میتواند ارزشمند باشد. مسیرها مهمتر از نتایج هستند
وی افزود: با این فرض که نویسندگان این آثار همه از مدرسان و نویسندگان با سابقه و کاربلد هستند و ادبیات را میشناسند، در جلساتی که در پروسه تولید این کتابها برگزار شد، تمرکز بیشتر بر بخشهای تاریخی و این موضوع بود که این دو ساحت انحصارطلب یعنی ادبیات و تاریخ، چگونه از یکدیگر تمکین میکنند. برای نیل به این هدف، نیاز به اشراف نسبت به هر دو ساحت است، یعنی نویسندگانی که هم با تاریخ آشنایی داشته باشند و هم ساختار و ظرایف و عناصر داستان را بشناسند. یکی از مزایای این کار این است که نشانههای تحقیق تاریخی در آن دیده میشود. همهچیزنویسی که در بسیاری از کتابهای داستان مشهود است در این کتاب وجود ندارد. توجه به شخصیتهای سیاه و سفید و افراد مختلف اعم از شیعیان امام، وابستگان و شیفتگان اهلبیت (ع) یا افرادی که دچار خطا شدهاند از شاخصههای کتاب است. همچنین توصیف و دروننگری نویسنده در این کتاب خیلی خوب است. فاصله معرفتی بین امام و دیگران از دیگر ویژگیهای این کتاب محسوب میشود. تدبیر این بود که وقتی نمیتوانیم مستقیم به امام بپردازیم، لذا سراغ کسانی برویم که در یک فاصله زمانی، جغرافیایی و معرفتی نزدیک به امام قرار دارند.
وی بیان کرد: یک نکته عجیب و قابل تأمل درباره کتاب «صادقانه» این است که با وجود نگارش آن از سوی یک نویسنده زن، این کتاب بهشدت مردانه است و ردپای زنان در آن بسیار کمرنگ است. ناشر بهطور غیرمتوازن، همه گفتگوهای داستان را پشتسرهم آورده و گفتوگوی جدید از سر سطر آغاز نمیشود. فصلبندی کتاب نیز در سطح پایینی صورت گرفته است. تعدد و عوض شدن زیاد زاویه دید، نوعی اغتشاش در داستان بهوجود آورده است. همچنین گفتگوها بعضاً طولانی است و ترجمههای عربی نیز در مواردی نیاز به بازنگری دارند.
سهیلا عبدالحسینی، نویسنده کتاب «صادقانه» نیز در بخش پایانی این نشست گفت: کار برای اهلبیت (ع) ویژه است و طعم، رنگ و بوی خاصی دارد. مدتی که روی این کتاب کار میکردم تحولات و تغییرات چشمگیری در زندگی من رخ داد. در طول کار بارها اتفاقاتی رخ داد که احساس میکنیم نگاهی روی ما است و از جایی کنترل میشویم و اینطور نیست که هرچه خواستیم، بنویسیم.