رئیسجمهور در رأس هیئتی بلندپایه و به دعوت رئیسجمهور اندونزی وارد جاکارتا شد. کشوری که در جنوب شرق آسیا قرار دارد و بالغ بر ۲۶۰ میلیون مسلمان شافعی مذهب در این کشور زندگی میکنند. این نشاندهنده ظرفیت گسترده فرهنگی اندونزی برای همکاری و گسترش روابط با ایران است.
بر اساس اعلام رئیسجمهور و مقامات اندونزیایی این سفر با دو هدف عمده تعمیق روابط اقتصادی و فرهنگی و دینی انجام شد. دولت سیزدهم ذیل سیاست گسترش و تنوع بخشی به سیاست خارجی کشور، خود را محدود به تقویت روابط با همسایگان نکرده و تلاش دارد روابط با مراکز مختلف جغرافیایی از جمله جنوب شرق آسیا را هم گسترش دهد.
متأسفانه جنوب شرق آسیا با اینکه ظرفیتهای اقتصادی، صنعتی و فرهنگی بسیار مطلوبی دارد، اما ما نتوانستیم روابط شایسته با این منطقه جغرافیایی برقرار کنیم و اندونزی هم از این مسئله مستثنی نبودهاست. این امیدواری وجود دارد که سفر آیتالله رئیسی نقطه شروع مطلوبی برای گسترش روابط با اندونزی باشد.
در واقع باید به این نکته توجه داشت که در دنیای کنونی دیپلماسی فرهنگی و دینی در کنار دیپلماسی رسمی مورد توجه است، چراکه پیشبرد اهداف سیاست خارجی جهت تأمین منافع ملی بدون برقراری ارتباط با افکار عمومی جامعه هدف ممکن نیست. اندونزی یک کشور مسلمان است که قرابتهای فکری و فرهنگی زیادی با ایران دارد و این قرابت فکری در نوع برداشت از اسلام به عنوان دینی خردمدار در هر دو کشور قابلتوجه است.
ایران همواره مناسبات گستردهای با کشورهای همسایه، غرب آسیا و آسیای مرکزی و قفقاز داشته است. هر چند این روابط در برخی مواقع با فراز و نشیبهایی همراه شدهاست. اما این روابط هیچگاه از سوی دستگاه سیاست خارجی و نهادهای فرهنگی و فکری کشور مورد غفلت قرار نگرفتهاست، اما منطقه جنوب شرق آسیا شاید به دلیل دوری جغرافیایی و آشنایی اندک جامعه و مسئولان ایرانی با ظرفیتهای این منطقه در مواقع مختلفی مورد غفلت بودهاست.
به هر حال گسترش مناسبات فرهنگی با اندونزی باید در اولویت دولت سیزدهم قرار گیرد. سند مبادلات فرهنگی دو کشور از جمله اسناد امضا شده در این سفر است. مبادلات فرهنگی، تبادل هیئتهای فرهنگی، گسترش فعالیتها در حوزههای علمی، آموزشی، فرهنگی، سینمایی و دانشگاهی از جمله محورهای این سند است.
تقویت روابط مراکز حوزوی، علمی و دانشگاهی و برقراری ارتباط گسترده بین علمای دو کشور برای مقابله با نگاههای افراطی در جهان اسلام و ترویج اسلام خردمدار و منطقی به عنوان دیپلماسی علمایی ضروری است. همچنین برگزاری همایشها و نشستهای مشترک فرهنگی و علمی هم باید در اولویت قرار گیرد. پیشنهاد میکنم که برگزاری نمایشگاههای فرهنگی ایران در اندونزی در حوزه کتاب، سینما، سریال و صنایع دستی گسترده شود تا جامعه اندونزی با ظرفیتهای فرهنگی و قدرت نرم جامعه ایران بیشتر آشنا شوند و از این مسیر دو ملت احساس نزدیکی نسبت به یکدیگر کنند. قطعاً سفر رئیسجمهور و حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این سفر در تعمیق مناسبات فرهنگی و تقویت دیپلماسی عمومی کشور مؤثر و مهم خواهد بود. البته عملیاتیشدن توافقات و اسناد هم در این مسیر حائز اهمیت است. در همین مسیر به زودی هفته فرهنگی ایران در اندونزی برگزار خواهد شد.