هنگامی که دو نفر قصد دارند، به واسطه عقد نکاح دائم یا موقت، با یکدیگر ازدواج کنند، لازم است این امر را پس از به دست آوردن شناخت کامل از یکدیگر و انجام تمامی تحقیقات لازم صورت دهند تا با اختلاف و طلاق و جدایی، مواجه نشوند و بتوانند کانون گرم خانواده را حفظ کنند.
اصطلاح صیغه محرمیت موقت، یکی از اصطلاحات رایجی است که در اغلب مواقع، قبل از ازدواج دختر و پسر جوان، توسط اطرافیان و خانوادههای آنها، مطرح میشود و به این ترتیب، با استفاده از آن سعی دارند زمینه را برای شناخت بیشتر طرفین از یکدیگر فراهم آورند. با توجه به اینکه صیغه محرمیت موقت، شرایط، آثار و تبعات حقوقی بسیاری دارد و تصور اغلب افراد جامعه در خصوص آن اشتباه میباشد، ضروری است با قواعد آن آشنا شد.
اغلب افراد تصورشان از صیغه محرمیت موقت این است که این موضوع، امری سوای عقد موقت بوده و آثار و قواعد متفاوتی دارد، حال آنکه باید گفت، صیغه محرمیت موقت، همان خطبه و آیهای بوده که برای ایجاد رابطه زوجیت، میان طرفین خوانده میشود و پس از خواندن آن، طرفین به زوجیت یکدیگر درآمده و آثار و قواعد نکاح موقت بر ازدواج آنان بار میشود و در واقع، تفاوتی میان آنچه در عرف، صیغه یا متعه میگویند، با محرمیت موقت، نیست.
قانون مدنی در ماده ۱۰۷۵ خود، در خصوص صیغه موقت مقرر میدارد: «نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی، واقع شده باشد.» بر اساس این ماده، هرگاه عقد ازدواج، صرفاً برای مدت معینی، میان طرفین آن واقع شود، نکاح یا همان عقد موقت واقع میشود.
در خواندن صیغه محرمیت موقت، طرفین باید مدت صیغه محرمیت موقت را کاملاً مشخص کنند، در غیر این صورت، صیغه محرمیت موقت واقع شده، به دلیل نداشتن این شرط از شرایط صحت آن، صحیح نخواهد بود. از دیگر الزامات و شرایط صحت نکاح منقطع، مشخص بودن میزان مهریه عقد موقت است و در غیر این صورت، عقد واقع شده، صحیح نخواهد بود. بر همین اساس در صیغه محرمیت موقت نیز طرفین باید میزان مهریه زن را مشخص کنند تا صیغه محرمیت موقت واقع شده، صحیح باشد.
در خواندن صیغه محرمیت موقت برای دختر باکره، اذن پدر یا جد پدری او یا اجازه دادگاه نیاز است.
چنانچه یکی از طرفین صیغه محرمیت موقت بر این امر، رضایت نداشته باشد، صیغه واقع شده، صحیح نخواهد بود و آثار آن که محرمیت و زوجیت است، جاری نخواهد شد.
از جمله شرایط خواندن صیغه محرمیت موقت، این امر است که هیچ یک از موانع نکاح، نظیر بودن طرفین در حالت احرام، وجود خویشاوندی نسبی خاص، وجود قرابت رضاعی، بودن زن در عده وفات یا طلاق و مواردی از این دست، وجود نداشته باشد. اقدام به خواندن صیغه محرمیت موقت، با علم به وجود موانع نکاح و ممنوعیت نکاح، در این شرایط، در مواردی، سبب حرمت ابدی طرفین بر یکدیگر میشود.