طرح پیاده رو شدن خیابان چهارباغ عباسی اصفهان در اواخر دهه ۷۰ مطرح شد و پس از تایید یونسکو برای اجرا به استانداری اصفهان ارسال شد. با گذشت بیش از یک دهه از تصویب این طرح، هنوز اقدام جدی برای اجرای طرح پیاده‌رو سازی خیابان چهارباغ عباسی انجام نشده است.
مسؤولان شهری اصفهان بر این باورند این طرح كه به قولي يكي از طولاني ترين و زيباترين معابر پياده و منظر شهري است و روزگاري در جهان به عنوان منظري خيال انگيز در قالب يك پاره خط با تمام خاطراتي كه مردمان چند صد سال پيش به اين طرف در حافظه تاريخي خود ثبت كرده بودند، نه تنها در ايجاد انضباط فيزيكي در محيط شهر بلكه علاوه بر آن تأمين رواني شهروندان و تبعات بسيار مثبت اجتماعي را در يك فرآيند فرهنگي دوسويه و غير مستقيم براي ايجاد رفتارهاي منضبط و واكنش هاي مسئولانه در قبال حفظ و پاسداري محيط به دنبال خواهد داشت .
از این رو سال‌هاست که مسؤولان از مناسب‌سازی خیابان‌های اطراف چهارباغ عباسی برای پیاده‌روسازی این خیابان و اینکه با اتمام خيابان باغ گلدسته دستيابي به پياده رو شدن اصفهان امكان پذير و محور چهارباغ به عنوان گنجينه اي براي اصفهان حفظ می شود، سخن می‌گویند در حالی که کارشناسان معتقدند این طرح برای عملی شدن نیاز به پیگیری های جدی‌تری دارد.
هر چند در طرح تفصيلي شهر اصفهان محدوديت تردد خودرو در خيابان چهارباغ عباسي پيش بيني شده است، اما پياده رو شدن بخش هايي از محور تاريخي فرهنگي اصفهان(حد فاصل ميدان امام حسين و ميدان انقلاب)نيازمند انتخاب يك مسير جايگزين است.
رییس شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ما می گوید: تا سه ماه آینده شهروندان در محور چهارباغ عباسی با درشکه‌ها جابجا می‌شوند و فرهنگ سنتی و تاریخی خیابان چهارباغ عباسی دوران قدیم برای شهروندان تداعی می‌شود.
عباس حاج رسولیها گفت: از اهداف اجرای پروژه خیابان باغ گلدسته از خیابان آمادگاه به سمت خیابان کمال اسماعیل این است که مسیر تردد خودروها از چهارباغ عباسی حذف شود این در حالی است که محور پیاده راه کردن میدان امام به سمت خیابان سپاه و چهارباغ نیز در دستور کار قرار دارد.
وی با بیان این که پیاده راه کردن چهارباغ عباسی به تایید استاندار رسیده است بیان می کند: همزمان با پیاده راه شدن این محور کلنگ ایستگاه مترو میدان امام حسین (ع) زده خواهد شد.
رییس شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به بهره برداری از خیابان باغ گلدسته طی روزهای آینده اضافه می کند: احداث خیابان باغ گلدسته، یکی از خیابان‌های مصوب طرح تفصیلی شهر است و بهره برداری از این طرح كاهش حجم تردد خودروها در محور میدان امام حسین (ع)، خیابان چهارباغ و میدان انقلاب را به همراه دارد.
وی یاد آورشد: با بهره برداري از اين خيابان، ترافيك سواره از محور چهارباغ به عنوان يكي از گنجينه هاي تاريخي شهر اصفهان حذف مي شود و اين خيابان به پياده راه تبديل مي گردد.
در فاز اول ناوگان حمل و نقل عمومي اجازه تردد دارند
در فاز نخست اجراي اين طرح ناوگان حمل و نقل عمومي اجازه تردد در اين محورها را خواهد داشت و ممنوعيت هرگونه وسيله حمل و نقل موتوري در محور چهارباغ عباسي در فاز دوم اجرای این طرح انجام می شود.
پيش بيني مسؤولان این است که با بهره برداري از خيابان باغ گلدسته در هر ساعت ۱۵۰۰ وسيله نقليه از این خیابان عبور خواهد كرد و ۶۰ درصد از ترافيك خيابان چهارباغ عباسي كاهش یافته و این اقدام زمينه ساز حركت مهم زيست محيطي و موجب استواري آثار بي بديل تاريخي و فرهنگي شهر اصفهان خواهد شد.
تقویت و توسعه خیابان‌های کمکی اطراف چهارباغ عباسی یکی از فاکتورهای مورد نیاز برای پیاده‌رو شدن این خیابان است که با توسعه خیابان باغ گلدسته تا حدودی این طرح اجرا شده است ولی با توجه به اینکه خیابان چهارباغ عباسی خیابانی مقطعی است باید برنامه‌ریزی جدی دراین زمینه دنبال شود.
معاون آموزش تحصیلات تکمیلی دانشگاه هنر اصفهان با بیان اینکه انتهای خیابان چهار باغ عباسی نیز باید برای ارتباط مستقیم با سی و سه پل مناسب سازی شود، می گوید: این طرح باید با احداث یک زیر گذر از خیابان کمال اسماعیل به طرف خیابان مطهری دنبال شود.
محمد مسعود با تاکید بر اینکه با شرایط فعلی امکان پیاده‌روسازی خیابان چهارباغ عباسی امکان پذیر نیست، اضافه می کند: پیاده‌رو سازی این خیابان نیاز به مطالعات جامع زیست محیطی، شهرسازی و ترافیکی دارد و با ید این سه عنصر مورد توجه ویژه قرار کیرد.
وی معتقد است پیاده‌رو شدن خیابان چهارباغ عباسی از پویایی این خیابان می‌کاهد، افزود: مغازه‌ها و اماکن تجاری نیز از نظر اقتصادی ضررهایی را متحمل خواهند شد.
عضو انجمن "مفاخر معماري ايران" در مورد طرح پياده‌رو سازي چهارباغ نیز به "جوان آنلاین" مي‌گويد: در اولين طرح جامع اصفهان که شرکت مشاور ارگانيک ارائه داد، پياده‌رو سازي و احياء چهارباغ مطرح شده بود که در اين راستا خيابان‌هاي شمس‌آبادي و باغ‌گلدسته طراحي و اجرا شد اما بعد از گذشت سي سال به دليل ساخت و سازهاي بي‌رويه، اين اقدام در بوته فراموشي است.
محمود درويش بناهاي خيابان چهارباغ را که بيشتر متعلق به دوره پهلوي‌اند، جزو کاراکتر بافت چهارباغ مي‌داند و يادآور مي‌شود: اگر اين ابنيه با دو رديف راسته‌هاي بازار جايگزين شوند، اين اتفاق خوبي براي چهارباغ نيست.
وي در ادامه مي‌افزايد: اگر طرح پياده‌روسازي چهارباغ به همراه احياء و بازسازي بناهاي واجد ارزش تاريخي اجرا شود، مي‌توانيم يکي از زيباترين خيابان‌هاي منطقه را داشته باشيم. بديهي است اگر بتوانيم ساختار خيابان و مادي‌هاي آن را که حدود ۷۰ سانتي‌متر زير کف‌سازي فعلي چهارباغ قرار دارند نمايان کنيم، مقدار زيادي به ارزش تاريخي چهارباغ فعلي افزود مي‌شود.
رييس انجمن "مهندسان معمار و شهرساز اصفهان" با اشاره به دخل و تصرف‌هاي مجريان طرحها گفت: در حال حاضر شرکت مشاور باوند مسئول تهيه طرح چهارباغ در بازنگري طرح تفضيلي اصفهان است.
بعيد به نظر مي‌رسد طراحان و مشاوران چهارباغ تغييرات غيرعلمي براي بدنه‌سازي چهارباغ پيشنهاد دهند، اما وقتي طرحها به دست دستگاه‌هاي اجرايي مي‌افتد با دخل و تصرف آن و تصميماتي که پشت درهاي بسته گرفته مي‌شود، طرحها آن گونه که بايد اجرا نمي‌شوند.
چهارباغ طرح ويژه طرح تفضيلي اصفهان
در حال حاضر طرح تفضيلي اصفهان به صورت رسمي از اداره کل راه و شهرسازي به شهرداري ابلاغ شده ولي ضوابط آن هنوز ابلاغ نشده است.
رييس سازمان نظام مهندسي اصفهان مي‌گويد: چهارباغ به عنوان محور تاريخي، از طرح‌هاي ويژه طرح تفضيلي اصفهان است و مشاوران و کارشناسان امر بايد در قدم‌هاي کارشناسي به جزييات آن پرداخته و طرح چهارباغ را تهيه کنند.
مصطفي بهبهاني سياست کلان مديريت شهري را توسعه حمل ونقل عمومي مي‌خواند و مي‌گويد: ما نمي‌توانيم همه تمهيدات را براي پارکينگ‌سازي در اين محدوده مهيا کنيم و اصولا اعتقادي نداريم که در مرکز شهر پارکينگ ايجاد شود. اگر خط مترو راه بيافتد، قطعا بار ترافيک در اين محدوده برداشته مي‌شود.
در عين حال سيد کريم داوودی- نايب رييس شوراي شهراصفهان با بيان اينکه تا دو ماه آينده خيابان باغ‌گلدسته به طور کامل راه‌اندازي مي‌شود، مي‌گويد: ادامه خيابان باغ‌گلدسته تا دو ماه آينده بازگشايي مي‌شود و بعد از مطالعات کامل و تاييد شوراي عالي ترافيک به دنبال پياده‌رو سازي چهارباغ هستيم.
پيش از اين، خيابان شمس‌آبادي به عنوان کمکي خيابان چهارباغ در موازات آن احداث شده بود اما با صدور مجوز ساخت مجتمع‌هاي پزشکي چندين طبقه، ديري نپاييد که اين محور خود به يکي از مراکز ترافيک تبديل شد.
با اين شواهد بايد گفت تمهيدات لازم براي پياده‌رو سازي چهارباغ که يکي از شرايط احيا آن محسوب مي‌شود، تنها احداث خيابان باغ‌گلدسته نيست؛ بلکه اين امر مستلزم ضوابط فني براي ساخت و ساز نه تنها در بدنه چهارباغ بلکه در محوطه‌هايي بين چهارباغ تا خيابان شمس‌آبادي و خيابان باغ‌گلدسته است.
پياده روها باید استاندارد شوند
امروزه افزايش جمعيت شهرها و معضلات ترافيكي موجود ايجاب مي كند كه ايجاد پياده روها و مسيرهاي پياده مورد توجه بيشتري قرار گيرد. توسعه پياده روها و تشويق مردم به پياده روي در توسعه پايدار شهرها نقش مؤثري ايفا خواهد كرد، به شرط اينكه در طراحي پياده روها از استانداردها و معيارهاي موجود استفاده شود. اما متأسفانه پياده روهاي شهرهاي ما استاندارد لازم را ندارند و فضاي پيش بيني شده براي عبور عابران با حجم تردد آنان مناسب نيست.
اين در حالي است كه براساس اصول شهرسازي و معماري، بايد پيوند مناسبي بين شبكه سواره و پياده در شهرها وجود داشته باشد و در اين زمينه استانداردها و ضوابط مشخصي وجود دارد كه متأسفانه بي‌توجهي و رعايت نشدن آنها عامل اصلي وضع نابسامان فعلي است؛ وضعيتي كه به دليل حجم زياد ماشين‌ها و سرو صداي بسيار، موجب پرخاشگري، عصبانيت و ناراحتي‌هاي جسمي و روحي مي شود .
حسين جعفري رئيس سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري اما در اين خصوص مي‌گويد : اين طرح در حدود ۴۰ سال بلاتکليف بود که در نهايت با انتخاب کارشناساني از سازمان ميراث فرهنگي ، طرح بدنه سازي چهارباغ تدوين شد و زير نظر کميته ويژه ميراث و شهرداري بررسي و به تاييد سازمان ميراث فرهنگي کشور رسيد.
در شرايطي كه اولويت تردد با خودروها و موتورسيكلت‌ها بوده و عرض پياده روها براي تردد آسان و ايمن عابران پياده نا امن شده است به كارگيري اقدامات و راهكارهاي موثر براي بازيابي هويت از دست رفته پياده‌روها امري ضروري به نظر مي‌رسد كه در اين راستا با پياده رو‌شدن خيابان چهارباغ شايد بتوان اميدوار بود كه مردم مي توانند كمي به دور از غوغاي ماشين‌ها، چهارباغ را محل امني براي تفريح بدانند، امري كه سال‌هاست در كشورهاي ديگر به مسئله اي بديهي تبديل شده است .
