جوان آنلاین: گرمای هوا و مصرف برق در اردیبهشت امسال رکورد‌های جدیدی ثبت کرده است، به طوری که در اردیبهشت سال گذشته، مصرف برق حدود ۵۲ تا ۵۳هزارمگاوات بود، اما روز دوشنبه برای نخستین بار مصرف برق از ۶۰هزارمگاوات عبور کرد که نزدیک به ۱۴درصد رشد را نشان می‌دهد. این افزایش بسیار چشمگیر است، البته میزان مصرف پرمصرف‌ها نامتعارف و هزینه پرداختی‌شان نیز ناعادلانه است. هزینه قبض برق خانوار ماهانه کمتر از هزینه نصف ساندویچ است، در این شرایط کمتر کسی به ضرورت‌های اصلاح روند مصرف برق توجه می‌کند و مدیریت مصرف با خواهش و تمنا محقق نمی‌شود بلکه نیاز به ابزار قانونگذاری درست دارد. اکنون آن که فقیرتر است، پول مصرف برق افراد ثروتمند را هم می‌پردازد، این روالی است که باید اصلاح شود. به گفته مدیر عامل شرکت توزیع برق تهران، در حال حاضر ۳درصد از مشترکان تهرانی حدود ۱۰درصد برق تهران را مصرف می‌کنند، آنها دو برابر الگو مصرف برق دارند.
ماجرای کسری برق موضوع جدیدی نیست، وقتی جامعه متوجه آن شد که خاموشی به بخش خانگی رسید، این مشکلات از قبل وجود داشت و کارشناسان حدود ۱۰سال پیش این هشدار را می‌دادند. متأسفانه در حال حاضر، کشور دچار ناترازی ترکیبی شده است و اینطور نیست که فقط در تابستان ناترازی برق و در زمستان ناترازی گاز داشته باشیم، بلکه در زمستان هم کسری برق و در تابستان هم کسری گاز داریم. از هفته دوم فروردین، با شروع قطعی برق خانگی و صنایع این هشدار داده شد که ناترازی برق در سال جاری به وضعیتی بحرانی رسیده است و باید همه مردم پای کار بیایند.
وزارت نیرو در قدم اول راحت‌ترین راه را برگزید و با قطع برق خانگی در برخی استان‌ها، شهر‌ها و روستا‌ها تلاش کرد، مصرف را کنترل کند، اما با ورود به اردیبهشت و افزایش گرمای هوا وزارت نیرو دست به کار شد و با اطلاع‌رسانی گسترده افکار عمومی را برای قطعی برق روزانه و حتی در دو شیفت آماده کرد. صاحبنظران و رسانه‌ها در این مدت نسخه‌های مختلفی برای عبور از این ناترازی‌ها پیچیدند. برخی گران شدن تعرفه برق را چاره کار می‌دانند و برخی با دوقطبی‌سازی تلاش کردند از قطع برق خانگی انتقاد کنند و ادارات و صنایع را مستحق قطعی برق بدانند.
برخی از ضعف دولت در شناسایی و جمع‌آوری استخراج‌کنندگان غیرمجاز رمز ارز سخن می‌گویند، اما با توجه به شرایط بحرانی که وجود دارد، هم مشترکان خانگی، هم ادارات و هم صنایع باید سختی‌های قطعی برق را بپذیرند و شرایط فعلی را تحمل کنند، البته عدم‌همکاری نمایندگان مجلس در تصویب طرح دوفوریتی تغییر ساعت رسمی کشور موجب بروز مشکلاتی برای مادران شاغل و خانواده‌ها شده است.
۳درصد مشترکان تهرانی ۲ برابر الگو مصرف برق دارند
در شرایطی که وزارت نیرو مدام هشدار می‌دهد کشاورزان از قطعی برق چاه‌ها گلایه دارند و زمین‌های کشاورزی و باغات از بی‌آبی در حال خشک‌شدن هستند و صنایع از تعطیلی و بیکارشدن کارگران و ضرر و زیان‌شان سخن می‌گویند، برخی مشترکان فوق‌پرمصرف در آسایش و آرامش، دو برابر الگو، برق مصرف می‌کنند و اتفاقاً همین مشترکان به نصب کنتور‌های هوشمند از سوی وزارت نیرو اعتراض دارند. اخیراً مدیر عامل شرکت توزیع برق تهران در برنامه‌ای تلویزیونی اعلام کرد: ۳ درصد مشترکان پرمصرف تهرانی بیش از دو برابر الگو، مصرف برق دارند. آنها ۱۰درصد مصرف برق را به خود اختصاص داده‌اند، البته در هفته‌های اخیر با نصب کنتور‌های هوشمند توانستیم مصرف برق ۱۰۰ هزار مشترک پرمصرف را کنترل و مدیریت کنیم. روش کار این کنتور‌ها به این صورت است که با افزایش مصرف، حدود یک ساعت برق قطع می‌شود. وقتی مصرف بیش از الگو، در طول شبانه‌روز مدام افزایش یابد، کنتور هشدار می‌دهد و برق قطع می‌شود، از این رو برخی مشترکان برای جلوگیری از قطعی برق مصرف خود را مدیریت کرده‌اند. کامبیز ناظریان افزود: ۵۵درصد مشترکان تهرانی، خانگی هستند که از این تعداد ۶۵درصدشان زیر الگو مصرف برق دارند، ۱۵ تا ۲۰درصدشان فاصله معناداری تا الگوی مصرف دارند و تقریباً ۵/۱ برابر بیشتر از الگو مصرف برق دارند. مدیر عامل توانیر نیز در نشست خبری اخیرش از کنترل مصرف مشترکان پرمصرف مانند بانک‌ها و بخشی از مشترکان خانگی از طریق کنتور‌های هوشمند خبر داد و از رسانه‌ها خواست با اطلاع‌رسانی، آحاد جامعه را از مزایای این کنتور‌ها آگاه سازند. رجبی‌مشهدی همچنین از واگذاری اختیارات مدیریت مصرف برق به استانداران خبر داد و گفت: به صلاحدید استانداران برق تخصیص یافته به استان میان سه بخش خانگی، صنعت و کشاورزی تقسیم خواهد شد.
سخنگوی دولت: تمرکز دولت بر صنعت است
متأسفانه تعدد اظهار نظر‌ها در دولت درخصوص ناترازی برق و آب در برخی مواقع، موجب بازخورد‌های منفی می‌شود. وقتی سخنگوی دولت به صراحت اعلام می‌کند تمرکز دولت بر صنعت است، بنابراین قسمتی از قطع برق را به سمت خانگی‌ها سوق داده است که موجب بی‌اعتماد‌سازی می‌شود، زیرا این اظهارات با سخنان مدیر عامل توانیر و واگذاری اختیارات مدیریت مصرف به استانداران، تقسیم متناسب برق را زیر سؤال می‌برد و مشترکان خانگی تصور می‌کنند دولت در حق آنها اجحاف کرده است.
صنعت برق کشور راه‌حل کوتاه‌مدت و بدون درد ندارد
همچنین رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران با بیان اینکه دچار ناترازی ترکیبی انرژی هستیم، گفت: کسری برق یک شبه ایجاد نشده و یک‌شبه هم قابل رفع نیست، نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت، اصلاح ساختار‌ها و اقتصاد برق، ورود جدی بخش خصوصی و ایجاد بازار برق داریم. سیدهاشم اورعی، استاد دانشگاه شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران در میزگرد ناترازی برق، با خاموشی‌ها چه باید کرد؟ اظهار داشت: کسری برق در اوج تابستان امسال به ۲۴هزارمگاوات می‌رسد و این ناترازی برق، بحرانی است که دارد به سمت ابربحران می‌رود.
اورعی با بیان اینکه «اینکه سخنگوی محترم دولت، رعایت مصرف توسط مردم را راهکار اصلی اعلام می‌کند، ساده‌انگاری حل این مسئله است»، گفت: مصرف برق در خانه‌ها با وجود اوج‌گیری در پیک تابستان، در طول سال فقط ۳۳درصد سهم مصرف کل برق است، پس مشکل ناترازی تنها با رعایت مصرف در خانه‌ها حل نمی‌شود، اگرچه این کار مؤثر است و به کاهش ناترازی کمک می‌کند.
رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران خاطر نشان کرد: در بخش انرژی، چشم‌انداز۱۴۰۴ کاملاً شکست خورده است، قرار بوده شدت مصرف انرژی در این ۲۰سال کاهش یابد، اما شدت مصرف انرژی در ایران که حدود ۵/۱ برابر متوسط شدت مصرف انرژی دنیا بوده، اکنون نه تنها کاهش نیافته بلکه به بیش از ۵/۲ برابر متوسط جهانی رسیده است. در افق۱۴۰۴، باید سهم تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر به ۳۰درصد برسد، اما هم‌اکنون کمتر از یک‌درصد است.
راه‌حل‌های کوتاه‌مدت
اورعی افزود: حدود ۳۰درصد در تابستان ناترازی و کسری برق داریم، راه‌حلی که ارائه شده شروع به کار مدارس، بانک‌ها و ادارات از ساعت۶ صبح است، این راهکار برای این چالش بزرگ، به شوخی بیشتر شبیه است و انگار صورت‌مسئله را درست متوجه نشده‌ایم. در واقع حجم بحران ناترازی برق با وزن راهکار‌هایی که ارائه می‌شود، همخوانی ندارد. اورعی با بیان اینکه خودمان کالای ارزشمند برق را تبدیل به یک کالای بی‌ارزش کرده‌ایم، گفت: سهم پول برق در اجاره مغازه‌ها و اصناف یک‌درصد و کمتر از یک‌درصد است و در این صورت، هیچ‌انگیزه‌ای برای افزایش بهره‌وری در مصرف آن وجود ندارد. متأسفانه هنوز به ادامه این مسیر اشتباه اصرار داریم، وزارت نیرو تعرفه‌های جدید برق را اعلام کرد، بر این اساس تعرفه برق کشاورزی تنها ۷درصد افزایش داشته، یعنی نسبت به تورم ۴۰درصدی کشور، ۳۳درصد تعرفه برق کشاورزی ارزان شده است.
آن که فقیرتر است دارد پول مصرف برق افراد ثروتمند را هم می‌پردازد
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگر قیمت تمام‌شده هر کیلووات ساعت برق را با توجه به تمامی ابعاد آن از هزینه سوخت و هزینه‌های واقعی اقتصادی و اجتماعی محاسبه کنیم، به رقم ۱۰هزار تومان می‌رسیم که البته بخشی از تولید گران برق به خاطر دولتی بودن آن است، اگر تمامی ابعاد تأمین و انتقال و توزیع برق خصوصی شود، این رقم به ۵ هزارتومان هم قابل کاهش است، اما در حال حاضر هر کیلووات ساعت برق به طور متوسط به مشترکان ۵۰۰تومان عرضه می‌شود، ما برای حل مشکل برق، باید اجازه دهیم بازار برق شکل بگیرد و این بازار برق با دکان قیمت‌گذاری برق که هم اکنون وجود دارد، متفاوت است.
وی افزود: می‌توانیم در یک بازه پنج‌ساله از صنعت برق دولت‌زدایی کنیم و دولت به کار‌های حاکمیتی و سیاستگذاری و نظارت خود بازگردد و کار‌ها را بخش خصوصی سامان دهد.
وی ادامه داد: این یک آمار عجیب است که در بهار سال جاری رشد ۳۷درصدی مصرف برق را شاهد هستیم، هیچ کجای جهان نمی‌تواند در طول یک‌سال ظرفیت تأمین برق را ۳۷درصد ارتقا دهد، این بخش مصرف است که باید مدیریت شود. رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران خاطرنشان کرد: هزینه قبض برق خانوار ماهانه کمتر از هزینه نصف ساندویچ است، در این شرایط کمتر کسی به ضرورت‌های اصلاح روند مصرف برق توجه می‌کند و مدیریت مصرف با خواهش و تمنا محقق نمی‌شود بلکه نیاز به ابزار قانونگذاری درست دارد. الان هم مدیریت مصرف صورت نمی‌گیرد و به تشدید ناترازی برق منجر شده و هم آن که فقیرتر است دارد پول مصرف برق افراد ثروتمند را هم می‌پردازد، این روالی است که باید اصلاح شود. وی ادامه داد: ۶/۴ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی به توسعه صنعت نیروگاهی منابع طی سال‌های قبل وارد شده، اما به دلیل اقتصاد معیوب صنعت برق، دولت پول وزارت نیرو را نداده، وزارت نیرو پول سرمایه‌گذاری را نداده است و سرمایه‌گذاران هم پول تسهیلات صندوق توسعه را نتوانسته‌اند بازپرداخت کنند و این تصور برای مدیران صندوق توسعه ملی به وجود آمده که این پول از دست رفته است.
