جوان آنلاین: شبکه خبری الجزیره در گزارشی به بررسی توافق میان جنبش حماس و دولت آمریکا برای آزادی «عیدان الکساندر» اسیر آمریکایی-اسرائیلی در غزه پرداخته و نوشت که این اتفاق رژیم صهیونیستی را غافلگیر و در موضع ضعف قرار داد. این توافق که بدون هماهنگی با رژیم اشغالگر و از طریق مذاکرات مستقیم میان واشنگتن و حماس حاصل شد، به منزله دومین تجربه آمریکا در گفت‌وگو با گروه‌های غیردولتی در خاورمیانه است؛ تجربه‌ای مشابه با توافق پیشین این کشور با جنبش انصارالله یمن، که با هدف تأمین منافع راهبردی آمریکا در منطقه صورت گرفت.
در این مقاله که مرکز اطلاع رسانی فلسطین نیز آن را بازنشر داده، آمده است که در هر دو مورد، منافع رژیم صهیونیستی عملاً نادیده گرفته شده است. در توافق با یمنی‌ها، موضوع توقف حملات موشکی به اراضی اشغالی یا آزادی ناوبری کشتی‌های اسرائیلی مورد توجه قرار نگرفت. در توافق با حماس نیز هیچ صحبتی از آزادی سایر اسرای اسرائیلی نشده، در حالی که کمک‌های بشردوستانه به غزه جزئی از این توافق است.
این اتفاقات نشانگر اولویت یافتن منافع آمریکا بر منافع متحد دیرینه‌اش در منطقه است. پیش از این نیز نشانه‌هایی از این روند دیده شده بود؛ از جمله آغاز گفت‌وگوهای واشنگتن با تهران، تغییر مواضع آمریکا در قبال پرونده سوریه و تمایل دونالد ترامپ به نقش‌آفرینی ترکیه در شمال سوریه به جای رژیم صهیونیستی.
تل‌آویو گمان می‌کرد که منافعش در سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه هم‌سنگ منافع ایالات متحده خواهد بود. اما اکنون با این واقعیت مواجه شده که اولویت با منافع واشنگتن است، حتی اگر با خواسته‌های این رژیم در تضاد باشد.
از دیدگاه محافل سیاسی اسرائیلی، این توافق نه‌تنها شکست، بلکه فاجعه‌ای دیپلماتیک محسوب می‌شود. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، این توافق را به‌صراحت چنین توصیف کرده است. این دومین باری است که آمریکا وارد مذاکره با حماس می‌شود. بار نخست، با وساطت آدام بوهلر، فرستاده ویژه آمریکا در امور اسرا صورت گرفت که با اعتراض شدید رژیم صهیونیستی همراه شد و در نهایت به کناره‌گیری بوهلر منتهی گردید. اما این بار، مذاکرات به شکلی مؤثر و بدون اطلاع این رژیم انجام شد و نتیجه نیز داشت.
این گزارش پیامدهای مهم توافق مذکور را در موارد زیر بر می‌شمارد:
الف: شکستن انسداد سیاسی و نظامی در غزه؛ رژیم صهیونیستی تا کنون از هرگونه گفت‌وگو برای آتش‌بس یا پایان جنگ سر باز زده و تنها طرح پیشنهادی خود را معتبر می‌دانست. اما این توافق با حماس می‌تواند راه را برای آغاز مذاکراتی تازه هموار کند که بر اساس شروطی متفاوت با شروط تل‌آویو صورت گیرد و عملاً مسیر عملیات نظامی را متوقف کند.
ب: فروپاشی ابزار فشار رژیم صهیونیستی شامل محاصره و گرسنگی؛ رژیم اشغالگر با به‌کارگیری سیاست «گرسنگی سازمان‌یافته» تلاش داشت حماس را به پذیرش آتش‌بس و آزادی بخشی از اسرا تحت شرایطی محدود وادار کند. اما با این توافق، این ابزار فشار بی‌اثر شد. از آغاز ماه مارس، این رژیم با قطع کمک‌های غذایی و دارویی، به دنبال دستیابی به توافقی بود که فقط شامل آزادی نیمی از اسرا، در کنار آتش‌بس ۴۰ روزه بدون تعهد به توقف جنگ و خروج نیروها از غزه باشد. با این حال، مذاکرات آمریکا و حماس توانست بدون نیاز به این فشارها، به آزادی یک اسیر بیانجامد.
ج: خدشه به سیاست‌های اعلامی و اجرایی دولت صهیونیستی؛ دولت نتانیاهو که عملیات نظامی و محاصره غزه را تنها راه تحقق اهداف خود معرفی کرده بود، اکنون با تناقضی آشکار روبه‌رو شده است. تلاش‌های چندین‌ماهه برای واداشتن حماس به امتیازدهی از طریق محاصره بی‌نتیجه بوده است، در حالی که یک گفت‌وگوی مستقیم و بدون خشونت توانسته به موفقیت منجر شود.
تأثیر این تحولات فقط در سطح سیاست خارجی نیست، بلکه دامنه آن به داخل رژیم صهیونیستی نیز کشیده خواهد شد. شکاف‌های درون دولت و نارضایتی اجتماعی، به‌ویژه از سیاست‌هایی که اسرائیل را به عامل ویرانی کور و بی‌اعتنا به حقوق بشر در جهان تبدیل کرده‌اند، تشدید خواهد شد. واکنش‌های جهانی به سیاست اخلاقی جلوه دادن گرسنگی و کشتار غیرنظامیان فلسطینی، چهره‌ای مخدوش از این رژیم در محافل بین‌المللی ترسیم کرده که با ادعاهای آمریکا در زمینه صلح، توسعه و ثبات منطقه ناسازگار است.
در این شرایط، نتانیاهو با چالش بزرگ‌تری نیز روبه‌روست: او در مقابل دونالد ترامپ هیچ ابزار فشاری در اختیار ندارد. در دوره‌های پیشین نخست‌وزیری‌اش، هرگاه با رئیس‌جمهور دموکراتی چون کلینتون، اوباما یا بایدن به مشکل می‌خورد، با تکیه بر کنگره جمهوری‌خواه سعی در خنثی‌سازی فشارها داشت. اما حالا با رئیس‌جمهوری مواجه است که هم‌حزبی‌اش است و از او انتظار همراهی دارد.
تنها راهکار باقی‌مانده برای نتانیاهو این است که بتواند آمریکا را قانع کند به پیشنهاد اولیه رژیم صهیونیستی مبنی بر آزادی پنج اسیر زنده در برابر آتش‌بس و آغاز گفت‌وگوها درباره آینده سیاسی غزه بازگردد. موفقیت در این زمینه شاید بتواند موقتاً انسجام دولت او را حفظ کند، بدون آنکه مجبور به توسعه عملیات نظامی شود؛ عملیاتی که بیش از همه مورد حمایت راست‌گرایان تندرو و مذهبی در ائتلاف حاکم است.
در غیر این صورت، او با دو گزینه دشوار روبه‌رو خواهد بود: یا توقف جنگ و پذیرش فروپاشی دولتش، یا ادامه جنگ و ورود به رویارویی مستقیم با ترامپ.
منبع: مهر
