
حجتالاسلام مهدي حسينپور
رحمت و لعنت، دو كلمه هستند كه از چهار حرف تشكيل شدهاند. اما والدين كه از همه جا بيخبر هستند، گاهي از طرف مردم، مورد اصابت اين دو واژه قرار ميگيرند! فرزندان محترم ايرانزمين! لطفاً براي پدر و مادر خود، فحش و لعن نخريد. بياحترامي كردن فرزندان به والدين گاهي به صورت مستقيم صورت ميگيرد و گاهي غيرمستقيم.
بياحترامي مستقيم مثل اينكه فرزندان خودشان با رفتار و گفتارشان موجب ناراحتي پدر و مادرشان شوند و دلشان را بشكنند. داد بزنند و با تندي با آنها سخن بگويند، به حرف و نصايح آنها گوش ندهند، با چشمان تيز به آنها نگاه كنند و خدايي ناكرده كلمهاي همچون اُف يا زبانم لال بدتر از آن را به والدين بگويند. اما بياحترامي غيرمستقيم به اين صورت است كه خدايي ناكرده شخصي به مردم بياحترامي ميكند و آنها به پدر و مادر او ناسزا ميگويند و لعن و نفرين ميكنند. مثل اذيت كردن همسايه ، زباله را مقابل خانه ديگر ريختن، ماشين را بد جايي پارك كردن و موجب ترافيك شدن، ترقه انداختن و ترساندن مردم، سر و صدا كردن و ديگران را آزردن، شارژ ساختمان را ندادن، بلند بلند فحش دادن به ديگران و حرفهاي ركيك زدن، بوقهاي ممتد و بيدليل زدن در مناطق مسكوني و بيمارستانها، ايجاد ناامني براي خانوادهها و فرزندانشان، آبروي ديگران را بردن و موارد زيادي كه متأسفانه، عدهاي مرتكب آن ميشوند و به جايش لعن و نفرين و بياحترامي براي پدر و مادرشان خريد ميكنند.
انتخاب با ماست، رحمت يا لعنت
به راستي چرا بايد حرف يا عملي از ما سر بزند، كه باعث شود ديگران به پدر و مادرمان ناسزا بگويند؟! خدا را شكر، ما ثقلين را داريم. يعني قرآن و اهل بيت(ع) را، كه در شبهاي قدر، قرآن را بر سر ميگذاريم و خدا را به اهل بيت، قسم ميدهيم. نمونهاي از قرآن صامت و نمونهاي هم از قرآن ناطق برايتان ذكر ميكنم. قرآن ناطق در سوره اسراء، آيه23 ميفرمايد: (و لا تقل لهما اُفٍ) «به پدر و مادرت، اُف نگو.» به آنها كه عمري زحمت ما را كشيدهاند، حتي اُف هم نبايد گفت. چطور به خودمان اجازه ميدهيم كه تمام قامت در مقابلشان بايستيم و مستقيماً به آنها بياحترامي كنيم؟! چطور دلمان راضي ميشود، آنها كه از جان و جوانيشان بهخاطر ما گذشتند را برنجانيم و دلشكسته رهايشان كنيم؟!
با پرخاشگري و تندي، قدمهايشان را لرزانديم و اكنون انتظار داريم قدمهايمان بر صراط نلرزد؟! چطور ميشود كه نابينا ميشويم و بهشت زير قدمهاي مادر را نميبينيم؟! تا بهشت راهي نيست. كافي است سرت را خم كني و قدمهاي رنجور و خسته مادر را مشاهده كني. مگر نشنيدهاي كه پيامبر خوبيها فرمود: «هما جنتك و نارك: پدر و مادرت، بهشت و جهنم تو هستند.» انتخاب با توست. رحمت يا لعنت؟
و اما يك نمونه از قرآن ناطق؛ امام كاظم(ع) در پاسخ به شخصي كه از حقوق پدر بر فرزند سؤال كرد پاسخ دادند: لايسميه باسمه: پدر را با اسم صدا نميزند. لايمشي بين يديه: جلوتر از پدر راه نميرود. لايجلس قبله: قبل از پدر نمينشيند. ولا يستسب له: باعث ناسزا و فحش به پدر نميشود.
در واقع سخن امام كاظم(ع) با ما اين است كه فرزندان محترم كاري نكنيد كه ديگران با بيشرمي تمام به پدر و مادرتان ناسزا بگويند. با اين رفتار در حقيقت شما غيرمستقيم به والدين خود بياحترامي كرده و آنها را آزردهخاطر ميكنيد.
البته انسانهايي كه از درك و شعور بالايي بهرهمند نيستند گناه فرزند را به پاي پدر و مادرش نوشته و به خاطر كار زشتي كه از او سرزده به پدر و مادرش ناسزا ميگويند. ولي تعجب از فرزنداني است كه به بهانههاي مختلف به پدر و مادر يكديگر ناسزا ميگويند.
فرزندان ما آنگونه كه هستيم ميشوند
آيا به فرزندانتان كمك ميكنيد تا به شما احترام بگذارند؟ چگونه؟ آيا تربيت ديني تأثيري در اخلاق و رفتار فرزندان شما دارد؟ براي تربيت فرزندهايتان، چقدر از قرآن و احاديث استفاده كردهايد؟ آيا ارتباط گرفتن با مسجد و يك روحاني خوب ميتواند به ادب فرزندان نسبت به والدين كمك كند؟ آيا لقمه حلال و حرام در تربيت فرزندان مؤثر است؟ شاغل بودن مادران چه تأثيري در تربيت فرزندان دارد؟ آيا افرادي كه با آنها رفت و آمد ميكنيم، ميتوانند خانوادهها را در امر تربيت دچار مشكل كنند؟
مدرسه، معلم، همكلاسي و همنيمكتي، چه نقشي در تربيت فرزندان ايفا ميكنند؟ آيا تكفرزندي در نوع تربيت ميتواند مؤثر باشد؟ آيا تاكنون به تأثيرات منفي ماهواره، اينترنت، شبكههاي اجتماعي، بازيهاي رايانهاي و تلفن همراه در تربيت فرزندهايتان فكر كردهايد؟ فرزندان آنگونه كه باشيم تربيت ميشوند نه آنگونه كه بخواهيم.
پيامبر عزيزمان حضرت محمد(ص) به اميرالمؤمنين علي(ع) فرمودند: يا علي خداوند رحمت كند پدر و مادري را كه فرزند خويش را بر نيكي كردن به خودشان ياري كنند. اما يا رسول الله چگونه اين امر ممكن ميشود؟ رسول خدا(ص) ميفرمايند: حق فرزند بر پدر اين است كه مادر او را گرامي بداري.
روايت ديگري از پيامبر اكرم(ص) داريم كه ميفرمايند: كسي كه دستور الهي را در مورد پدر و مادر اطاعت كند، دو در از بهشت به رويش باز خواهد شد. اگر فرمان خدا را در مورد يكي از آنها انجام دهد يك در گشوده ميشود. (كنز العمال، ج 16، ص 467). رسول خدا(ص) فرمودند: «به فرزندهايتان كمك كنيد و احترام مادرشان را حفظ كنيد تا فرزندانتان به شما احترام بگذارند.» ولي خيلي از پدر و مادرها، دقيقاً عكس اين عمل ميكنند! وقتي پدر و مادر در مقابل چشمان فرزندانشان به يكديگر ناسزا ميگويند و احترامي براي خودشان باقي نميگذارند توقع دارند تا فرزندانشان به آنها احترام بگذارند؟
وقتي به خاطر ناسزاها و فريادهاي پدر آبرو و اعتباري براي مادر نمانده است فرزندان كدام آبرو و كدام اعتبار را حفظ كنند؟ وقتي مادر خانواده به تقليد از فيلمهايي كه ديده است صدايش را بر سر پدر خانواده بلند ميكند و با نگاهي خشمآلود و تيز به او خيره ميشود ديگر كدامين فرزند به آن پدر احترام خواهد گذاشت؟ وقتي پدر و مادر دائماً در مقابل فرزندان به بحث و مجادله و پرخاشگري ميپردازند ديگر نبايد از آن فرزندان تمناي ادب كرد!
پيامبر خوبيها و مهربانيها فرمودند: «با احترام گذاشتن به يكديگر به فرزندانتان كمك كنيد تا آنها هم نسبت به شما ادب را رعايت كنند. پدر احترام مادر بچهها را حفظ كند و مادر احترام پدر بچهها را رعايت كند.»
از قديم گفتهاند: «حرمت امامزاده را متولي آن حفظ ميكند.»
رسول خدا(ص) به تعدادي كودك نگاه كردند و فرمودند: «واي بر فرزندان آخرالزمان از دست پدرانشان.» شخصي سؤال كرد: «يا رسولالله آيا پدرانشان كافر هستند؟» پيامبر فرمودند: «نه بلكه پدرانشان مؤمنند. ولي هيچ چيزي از واجبات ديني را به فرزندشان آموزش نميدهند و زماني هم كه فرزندشان اقدام به يادگيري واجبات دين كند او را از اين كار منع ميكنند و به بهره ناچيزي از امور مادي براي فرزندانشان راضي ميشوند! همانا من از آنها بيزارم و آنان نيز از من بيزار هستند.»
چطور ممكن است كه پدري مؤمن باشد ولي به فرزندش چيزي از واجبات دين را نياموزد؟ حتي فرزندش را از دينشناسي منع كند؟
پاسخ اين سؤال براي من هم بسيار سخت و غير قابل درك بود. تا اينكه وارد مدرسهاي شدم كه والدين دانشآموزان نه تنها فرزندانشان را از مفاهيم ديني منع ميكردند، بلكه مدرسه را نيز نهي كرده بودند كه به فرزندشان چيزي از مفاهيم ديني بياموزند و وقت فرزندانشان را با اقامه نماز جماعت و... هدر ندهند!
تنها دغدغه اين والدين درس و مدرك فرزندانشان براي داشتن آيندهاي مالي و پولي بود. بيشك دنيا و آخرت اين فرزندان و والدينشان تباه است و هيچ بهرهاي از آن نخواهند داشت. آخرتشان تباه است، چون رسول خدا از آنان بيزار است. دنيايشان نيز تباه است، چون فرزندي كه خدانشناس شود نمكنشناس ميشود.
خداوند در سوره مبارك لقمان ميفرمايند: ان اشكرلي و لوالديك: اي فرزند آدم اول از من كه خداي تو هستم تشكر كن و سپس از پدر و مادرت تشكر كن.
خداوند به فرزندان دستور ميدهد كه شما اول بايد ادب نسبت به پروردگارتان را رعايت كنيد و بعد از آن نسبت به پدر و مادر خود ادب داشته باشيد.
ادب نسبت به خدا چيست؟
ادب نسبت به خدا يعني زبان و گوش و چشم و دست و پايت را از خطا و گناه حفظ و از او در مقابل خوبيها و نعمتهايش با نماز خواندن تشكر كني. يعني به واجبات دين عمل و از حرامها دوري كردن. فرزندي كه تربيت ديني نشده و ادب نسبت به خدا را رعايت نميكند آيا ادب نسبت به پدر و مادرش را رعايت خواهد كرد؟! رسول خدا(ص) به اميرمؤمنان حضرت علي(ع) فرمودند: «ياعلي خداوند رحمت كند پدر و مادري كه فرزند خويش را بر نيكي كردن به خودشان ياري كنند.»
با آموختن واجبات دين، با خداشناس كردن فرزندان، با تربيت ديني فرزند و ايجاد ارتباط او با مسجد، با كمك گرفتن از علماي دين فرزندتان را كمك كنيد. فرزندي كه ديندار و خداشناس شود به خاطر خدا به پدر و مادرش رحم خواهد كرد. به خاطر خدا به مردم رحم خواهد كرد. به خاطر خدا به خودش رحم خواهد كرد. فرزندي كه خدانشناس باشـد نمكنشناس خواهد شـد و تمام محبتها و زحمتهاي پدر و مادرش را فراموش خواهد كرد و آنها را به خانه سالمندان ميسپارد! چراكه ديگر حوصله آنان را ندارد!
فرزندي كه خدانشناس باشد و مدرك و مال و ثروت برايش مهمتر باشد تا پول نگيرد مريض را عمل نخواهد كرد و اگر هم عمل كرده باشد اگر پول نگيرد همان جا بخيهها را از صورت مريضش خواهد كشيد! فرزندي كه خدانشناس باشد به هر كجا كه برود براي پدر و مادرش فحش و ناسزا ميخرد!
فرزندانمان را تربيت الهي كنيم قبل از اينكه ماهواره و اينترنت و... به سليقه خودشان فرزندانمان را تربيت كنند. امام صادق(ع) فرمودند: بهترين ارثي كه پدران براي فرزندان خود باقي ميگذارند ادب و تربيت صحيح است نه ثروت و مال.