امیرحسین اقبالی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با «جوان» در رابطه با اهمیت نظام مالیاتی هوشمند و کارآمد در جهت کنترل کسری بودجه و تورم در اقتصاد ایران گفت: واقعیت این است که ما در زمینه مالیات‌گیری ضعیف عمل کرده‌ایم و یکی از علل تورم در کشور ما نداشتن نظام مالیاتی هوشمند، عادلانه و کارآمد است. باید به این سؤال با دقت فکر کنیم که چطور کشور‌های دیگر بدون استفاده از درآمد‌های نفتی و ذخایر سرمایه‌ای کشورشان را اداره می‌کنند، اما بودجه ما به شدت به نفت وابستگی دارد.
وی ادامه داد: لازم است به گسترش استفاده از ابزار‌های هوشمند در نظام مالیاتی کشور بپردازیم و به سمت عادلانه‌سازی حداکثری این نظام حرکت کنیم. شواهد نشان می‌دهد مشاغل خاص و همچنین بخش زیرزمینی و غیررسمی اقتصاد، فرار مالیاتی بالایی دارند و با وجود درآمد‌های کلانی که کسب می‌کنند، از دادن مالیات طفره می‌روند. لازم است با تمرکز بر تکمیل داده‌ها ذیل سامانه مؤدیان به سمت مالیات‌گیری عادلانه و دقیق از این بخش‌ها حرکت کنیم.
این کارشناس اقتصادی در رابطه با مشکلات اخذ مالیات در نظام مالیاتی غیرهوشمند و در شرایط عدم‌اجرای سامانه مؤدیان گفت: یکی از چالش‌های اصلی در مواجهه با اقتصاد زیرزمینی فقدان داده‌های موثق در مورد جریان مالی و کالایی کالا‌ها و خدمات است. بخش غیررسمی خارج از چارچوب قانونی عمل می‌کند و اغلب از سوی سازمان امور مالیاتی شناسایی نمی‌شود. این امر نه تنها منجر به از دست دادن درآمد مالیاتی برای دولت‌ها می‌شود، بلکه باعث ایجاد رقابت ناعادلانه برای مشاغل رسمی می‌شود که مشمول مالیات و مقررات هستند. پیاده‌سازی یک سیستم اطلاعاتی جامع که جریان کالا‌ها و خدمات را در زنجیره‌های تولید و توزیع ردیابی می‌کند، می‌تواند نقش مهمی در رفع این چالش ایفا کند.
با الزام همه مشاغل، از جمله مشاغلی که در بخش غیررسمی فعالیت می‌کنند، برای ثبت و گزارش اطلاعات مالی و کالایی خود، سازمان امور مالیاتی می‌تواند به داده‌هایی که قبلاً در دسترس نبود، دسترسی پیدا کند، این موضوع آن‌ها را قادر می‌سازد مشاغلی را که از پرداخت مالیات فرار می‌کنند، شناسایی کنند و اقدامات مناسب را انجام دهند.
این کارشناس اقتصادی در رابطه با مزایای شناسایی و رسمی‌شدن بخش غیرشفاف و زیرزمینی اقتصاد گفت: با افزایش دید جریان‌های مالی و کالایی، سیستم می‌تواند اقدامات مفاسدی مانند اختلاس و پولشویی را افشا کند. این به مبارزه با فساد و تقویت حاکمیت قانون کمک خواهد کرد.
وی در پایان افزود: علاوه بر این، با اجرای کامل سامانه مؤدیان، دولت می‌تواند به درک بهتری از پویایی اقتصاد و اتخاذ تصمیمات سیاستی آگاهانه اقدام کند. با دسترسی به داده‌های دقیق و جامع در مورد جریان کالا‌ها و خدمات، سیاستگذاران می‌توانند بخش‌هایی را که نیاز به حمایت دارند، شناسایی و استراتژی‌هایی را برای ارتقای رشد و توسعه اقتصادی طراحی کنند، در نتیجه اجرای یک سیستم مالیات‌دهندگان که شفافیت بخش غیرشفاف و غیررسمی اقتصاد را افزایش می‌دهد، برای مقابله با فرار مالیاتی و افزایش درآمد‌های مالیاتی بسیار مهم است.
با تجمیع اطلاعات مالی و کالایی، سازمان امور مالیاتی می‌تواند بینش ارزشمندی در مورد جریان کالا‌ها و خدمات به دست آورد و کسب‌و‌کار‌های فعال در بخش غیررسمی را شناسایی کند. این نه تنها به تلاش‌های رسمی‌سازی کمک می‌کند، بلکه حکمرانی را بهبود می‌بخشد و از تصمیم‌های سیاست آگاهانه حمایت می‌کند، با این حال رسیدگی به نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی و اطمینان از اینکه سیستم با سیاست‌های مالیاتی منصفانه و جامع همراه است، مهم است.
