وضعيت آبي كشور خوب نيست و به رغم اينكه اعلام شده پروژههاي زيادي در جهت آبرساني به مناطق داراي تنش آبي در دست اجراست، اما هر روز خبري از بيآب شدن و بروز مشكلات عديده براي ساكنان روستاهاي مختلف منتشر ميشود. جداي از اينكه كاهش بارشها و سوء مديريتها بحران آبي را به وجود آورده، ولي انجام بعضي طرحها كه با هدف آبرساني به نقاط كمآب است نيز خود به معظلي بزرگ تبديل شده است. به عنوان مثال روستاهاي زيانديده از طرح «قمرود» در اليگودرز لرستان سالهاست كه در انتظار آبرساني ماندهاند و حالا مسئولان خبر ميدهند كه پروژه آبرساني به اين روستاها تنها ۵۰ درصد پيشرفت فيزيكي دارد. در فارس هم به علت نرسيدن آب سدها، برخي روستاها در حال خشك شدن و ساكنانشان به فكر مهاجرت هستند.
اجراي طرح «قمرود» در استان لرستان با هدف انتقال ۱۸۱ ميليون مترمكعب آب در سال از سرشاخههاي دز به اجرا درآمد. طرحي كه آب دز را به سد «كوچري» و تصفيهخانه دو دهك جهت تأمين آب شرب و صنعت درازمدت شهرهاي خوانسار، خمين، گلپايگان، محلات، نيمور، سلفچگان، ساوه و قم ميرساند تا جبرانكننده كمبود آبي شهرهايي كه از رشد جمعيت سريعي برخوردار هستند، باشد.
اين طرح عظيم براي افق ۱۴۲۰ در نظر گرفته شده، ولي با اينكه براي مردم برخي از شهرها و استانهاي كشور پروژهاي حياتبخش بله شمار ميآيد، در مقابل مردم شهرستان اليگودرز بهعنوان يكي از پرآبترين شهرستانهاي لرستان را با كمبود شديد آب روبهرو كرده است.
مسئولان وزارت نيرو در ابتدا اعلام كردند كه اين طرح با هدف انتقال آب از سرشاخههاي دز به «قمرود» انجام ميشود، ولي در واقع اين پروژه از روستاهاي اليگودرز آغاز و به نوعي آبي كه در تونلهاي اين طرح انتقال جاري ميشود، قبل از اينكه آب دز باشد، آب لرستان است.
گرچه انتقال آب لرستان به مركز ايران را ميتوان يكي از پروژههاي مهم و بزرگي دانست كه داراي اهميت ملي است، اما از طرف ديگر پروژه انتقال آب «قمرود» موجب خشكي زمينهاي كشاورزي و رودخانههاي برخي از روستاهاي اليگودرز و در نتيجه مهاجرت تعداد زيادي از ساكنان اين روستاها شده است.
قرار بود بعد از اجراي اين پروژه انتقال آب، روستاهاي زيانديده از اجراي آن نيز مورد توجه قرار بگيرد و پروژه آبرساني به اين روستاها در اليگودرز نيز عملياتي شود، اما هنوز اتفاقي در اين زمينه رخ نداده و شرايط براي زندگي در اين روستاها هر روز سختتر ميشود.
در همين رابطه مدير آب و فاضلاب اليگودرز با بيان اينكه اين پروژه با بيش از ۵۰ درصد پيشرفت با مشاركت قرارگاه امام حسن مجتبي(ع) در حال انجام است، ميگويد: «در فاز اول اين پروژه به ۴۳ روستا آبرساني ميشود و كل اعتبار تعيين شده براي آن ۶۲ ميليارد تومان است.»
علياكبر طوني ادامه ميدهد: «در فاز دوم اين طرح نيز ۵۳ روستا آبرساني ميشوند.»
فارس و روستاهاي بيآب
در فارس هم روستاهايي هستند كه هر روز با درد كمآبي دست و پنجه نرم ميكنند و اگر تصمیمي درست براي آنها گرفته نشود شايد تنها انتخاب ساكنانشان مهاجرت به سمت شهرها باشد.
قطعي آب در برخي از مناطق جنوبي اين استان، مثل شهر «گلهدار» و بخش «اسير» باعث شده تا مردم اين مناطق به منابع آبي پايدار دسترسي نداشته باشند.
مسئولان براي تأمين آب شرب شهرستانهاي جنوبي فارس نظير لارستان و لامرد از «سد كوثر» در استان كهگيلويه و بويراحمد استفاده كرده و با ايجاد خط انتقال آب به طول ۷۶۰ كيلومتر آب شرب را به اين نقاط رساندهاند، اما هستند هنوز روستاهايي كه به خاطر كاهش شديد سطح آبهاي زير زميني، كاهش بارش باران و افزايش بهرهبرداران با مشكل تأمين منابع آب شرب روبهرو هستند و نزديكي مناطق جنوبي فارس با خليجفارس نيز نتوانسته نقشي در كاهش مشكلات تأمين آب شرب اين نقاط داشته باشد.
البته چندي پيش مديرعامل شركت آب و فاضلاب فارس گفته بود كه مناطق جنوبي استان با مشكلات تنش آبي مواجه است. البته در تابستان امسال با توجه به تأمين روشهاي جديد منابع آبي براي اين مناطق تنشهاي آبي كمتري احساس شد.
علي جانصادقپور در مورد حجم ذخاير آبهاي سدهاي استان نيز تأكيد كرده بود: «در استان فارس از طريق چهار سد منابع آبي تأمين ميشود كه سد سلمان فارسي در «قير و كارزين» داراي ۶۰۰ ميليون مترمكعب آب، سد «درودزن» داراي ۵۰۰ ميليون مترمكعب آب و سد كوثر در استان كهگيلويه و بويراحمد كه تأمينكننده آب در شهرستانهاي لارستان و لامرد است و داراي ۷۶۰ كيلومتر خط انتقال است حجم قابل توجهي آب در آن ذخيره شده است.»
به گفته اين مسئول، سد «رودبال» كه تأمينكننده آب نقاط مختلف استان فارس است، خشك شده است. دو نوع هدر رفت آب وجود دارد كه يكي ظاهري و ديگري واقعي است البته ميزان هدر رفت آب در استان فارس نزديك به ۵۰ درصد و علت اين اتفاق نيز وجود انشعابات غيرمجاز و سرقت آب ميباشد.
هماكنون شهر «گلهدار و بخش اسير» مدتي است که داراي مشكل تأمين آب شرب است و بيش از 6 هزار مشتركي كه در اين مناطق زندگي ميكنند به منابع آبي پايدار دسترسي ندارند.
با اين حال رئيس اداره آب و فاضلاب شهرستان مهر با بيان اينكه دبي آب در منطقه گلهدار و اسير اكنون ۶۰ليتر در ثانيه است و نياز مردم اين مناطق در گرمترين روز سال ۱۰۰ ليتر در ثانيه محاسبه شده است، ميگويد: «با افزودهشدن چاه شماره چهار گلهدار دبي آب به ۸۰ ليتر در ثانيه افزايش مييابد و در ۴۵روز آينده اين چاه در مسير بهرهبرداري قرار ميگيرد. »
محسن كياني ادامه ميدهد: «در راستاي تأمين منابع آبي در مناطق جنوب فارس مقرر شده تا ۱۳ حلقه چاه آهكي در مناطق مرزي ميان استانهاي فارس و بوشهر حفر شده تا بخش قابلتوجهي از مشكلات تأمين آب در اين مناطق برطرف شود. حفر و ايجاد خط انتقال از اين منابع آهكي يكي سختترين طرحهاي عمراني در اين منطقه است، زيرا چاههاي آب در مناطق كوهستاني و مرزي ميان استان فارس و بوشهر واقع شده كه هفت كيلومتر با شهر گلهدار فاصله دارد. »
به گفته اين مقام مسئول شهر گلهدار جزو مناطق پر تنش آبي كشور قرار گرفته و ۱۰ ميليارد تومان اعتبار از سوي دولت براي رفع مشكلات آبي در اين منطقه اختصاص يافته كه تاكنون 6 ميليارد از اين اعتبارات نيز به شهر گلهدار و بخشهاي حومه تخصيصيافته است.