نيمي از مدارس پايتخت نياز به نوسازي و استحكام دارند كه براي اين بازسازي، مقاوم‌سازي و ايجاد مدارس در تهران به ۳ هزار ميليارد تومان بودجه نياز است. حال اگر بدانيم تهران روي خطوط و گسل زلزله قرار دارد و حوادث غيرمترقبه نيز هرگز با خبر قبلي نمي‌آيند، آن وقت است كه اهميت ماجرا و آمادگي براي به حداقل رساندن خسارات جاني و مالي بيش از پيش نمايان مي‌شود.
اواخر هفته گذشته شانزدهمين زنگ و مانور زلزله و ايمني مدارس سراسر كشور در شرايطي در تهران به صدا درآمد كه سيدحسين هاشمي استاندار تهران، اسفنديار چهاربند مديركل آموزش و پرورش شهر تهران، محمدكاظم جعفري رئيس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله، محمدرضا مهدلو رئيس سازمان دانش‌آموزي شهر تهران و جمعي از مسئولان نهادهاي مختلف در دبيرستان دخترانه عفاف منطقه 2 پايتخت گردهم آمده بودند تا حداقل از پس اين زنگ‌ها و مانورها به نتايجي دست يابند كه در زمان زلزله و حوادث واقعي با استناد به آنها به كمك شهروندان بشتابند.
نيمي از مدارس فرسودهاندمانور زلزله و ايمني 15 سال است كه هر سال در روز مشخصي در مدارس كل كشور انجام مي‌شود اما بدون شك اين چند ساعت بالا و پايين پريدن‌ها نه در ذهن بچه‌ها اثرگذار است و نه خانواده‌ها را نسبت به اين موضوع حساس مي‌كند. در شرايطي كه در اكثر نقاط ايران مدارس فرسوده بوده و در پايتخت نيز 50درصد مدارس نياز به نوسازي و مقاوم‌سازي دارند، مانورها تا چه حد مي‌توانند از وقوع حوادث ناگوار جلوگيري كنند؟ به عقيده كارشناسان، زماني افراد مي‌توانند در موقع زلزله خود را به نقاط امن برسانند كه سقف‌ها قدرت ايستادگي در برابر لرزش‌هاي اوليه را داشته باشند، نه اينكه آنقدر فرسوده باشند كه در وضعيت سفيد هم نشود به آنها اعتماد كرد. وقتي بودجه و اعتبارات لازم براي مقاوم‌سازي مدارس به موقع نمي‌رسد، حتماً مانورها فقط يك بازي به شمار مي‌آيند. در همين رابطه استاندار تهران در خصوص ايمن‌سازي مدارس شهر تهران مي‌گويد: در تهران متأسفانه ما براي نوسازي و مقاوم‌سازي و ايجاد مدارس نزديك به 3هزار ميليارد تومان پول نياز داريم كه از اين مقدار 700ميليارد تومان فقط براي مدارس مسكن مهر نياز است، چراكه 300هزار دستگاه بايد تحويل شود و هر واحد اگر يك دانش‌آموز داشته باشد بايد براي 300هزار دانش‌آموز مدرسه ايجاد شود. سيدحسين هاشمي ادامه مي‌دهد: در بحث نوسازي و بازسازي مدارس نيز در تهران به 2 هزار و 300ميليارد تومان نياز داريم كه اين رقم در توان دولت نيست و از مردم و خيرين مدرسه‌ساز در اين خصوص انتظار كمك داريم. وي با بيان اينكه در شهرستان‌هاي تهران 13ميليون نفر جمعيت و در تهران 9 ميليون جمعيت و در مجموع بيش از 20 ميليون جمعيت در استان تهران زندگي مي‌كنند، تأكيد مي‌كند: استان تهران يك ستاد بحران دارد و اين مركزي كه وجود دارد، بسيار مدرن است اما با جرئت مي‌گويم اين مركز مدرن و به‌روز براي يك شهر 500 هزار نفري بيشتر جواب نمي‌دهد.
با زنگ و مانور چيزي مقاوم نميشوددر تهران مدارسي وجود دارند كه عمرشان به يكصد سال هم مي‌رسد و تعداد زيادي از اين مراكز آموزشي هم زمان زيادي از دوره ساخت‌شان مي‌گذرد كه در اين مدت فرسوده شده‌اند و نيازمند نوسازي و مقاوم‌سازي هستند.
نوسازي و مقاوم‌سازي تنها نو شدن اماكن و رنگ كردن سقف مدارس و زيبا شدن ساختمان‌ها نيست بلكه زيرساخت‌ها و سرانه‌هاي هفت گانه خدماتي و همچنين امكانات و تجهيزات هم بايد بر اساس اصول و نياز آماده شوند. قائم‌مقام پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله هم كه خوب مي‌داند وضعيت مدارس خراب است و دولت هم اعتباري براي مقاوم‌سازي آنها ندارد و مانورها هم در حد يك بازي براي آشنايي با كارهايي است كه شايد در زمان زلزله انجام شوند، مي‌گويد: پيشنهاد مي‌كنيم در كنار خيرين مدرسه‌ساز در كشور، خيرين بهساز مدارس وجود داشته باشند تا به بهسازي لرزه‌اي مدارس كمك كنند.
ساسان عشقي با اشاره به اينكه قرار است مدارس مورد ارزيابي ايمني قرار گيرند، ادامه داد: امسال مانور از اصلان‌‌دوز تا علي‌آباد كتول با شعار «آيا مدرسه من ايمن است؟» برگزار مي‌شود و مدرسه عفاف تهران اولين مدرسه در كشور است كه ارزيابي ايمني آن انجام شده است. البته مشكلات تهران به مقاوم‌سازي اماكن و ساختمان‌هايش منتهي نمي‌شود. شهري كه با يك بارندگي تمام رفت‌وآمدهايش مختل و به قول معروف «قفل» مي‌شود، در زمان زلزله چه بر سرش خواهد آمد؟
اگر بپذيريم كه با مانور و تمرينات مداوم، مردم به آمادگي خوبي رسيده باشند، آيا در لحظه بحراني و بدون رسيدن امدادگران و خدمات مورد نياز مي‌شود كاري از پيش برد؟ و اگر راه‌ها و خيابان‌ها بر اثر خرابي برج‌ها و آپارتمان‌ها مسدود شده باشند، چطور مي‌شود اقلام و لوازم مورد نياز را به دست مردم رساند؟
به عقيده كارشناسان، اگر حادثه‌اي در روستاها اتفاق بيفتد، اسكان اضطراري در دشت يا محوطه باز امكان‌پذير است اما در تهراني كه در عادي‌ترين حالتش نمي‌توان چند متر فضاي باز يافت، در لحظات بحران و فاجعه چه مي‌شود كرد.
كوتاه سخن اينكه با زنگ و مانور زلزله، نه مدارس ايمن مي‌شوند و نه تغييري در ساختار اماكن ديگر به وجود مي‌آ‌يد و اگر بخواهيم به همين منوال پيش برويم بايد منتظر باشيم كه زلزله تهران به يك فاجعه انساني تبديل شود.
