چه زمانی باید احساس را تابع عقل کرد؟

کانال تلگرامی «مصطفی ملکیان» بخشی از گفته‌های او را به اشتراک گذاشت. ملکیان می‌گوید: شکی نیست که احساسات، عموماً آدمی را به عمل برمی‌انگیزند. به تعبیر روانشناسان، عموم احساسات کارکرد انگیزشی (motivational) دارند. مثلاً انزجار یا خشم یا ترس به شخص منزجر یا خشمگین یا ترسیده گویی امر می‌کند که «کاری بکن»!
احساس، اگرچه القا می‌کند که دست به عمل بزنیم، نباید بگوید که دست به چه عملی بزنیم. ماهیت و چندوچون عمل را باید به حکم عقل عملی وانهاد، یعنی ماهیت و نوع عمل را باید از عقل عملی پرسید نه از خود احساس. به تعبیر دیگر، باید احساس را از این جهت، تابع و منقاد عقل عملی کرد و ضبط و مهارش را به دست عقل عملی سپرد و از این کار به «مدیریت عقلانی احساسات» تعبیر می‌کنیم. عقل عملی وقتی مورد رجوع و مشورت قرار بگیرد، حکم می‌کند و عملی که می‌کنیم باید دو ویژگی داشته باشد؛ یکی این‌که نسبت به همه اعمال بدیلش و در قیاس با آنها، بیشترین احتمال موفقیت را داشته باشد و دیگر این‌که قواعد و احکام اخلاقی را نقض نکند و زیرپا نگذارد.