محمدرضا ارشدی
اسلام دين شادي و نشاط است، اما به سلامت و پاكي هر رفتاري اهميت مي‌دهد. شادي ممدوح و پسنديده از نظر اسلام شامل موارد متعددي است. از آن جمله شادي از فضل و رحمت الهي يا نزول قرآن يا شادي به نصر الهي يا شادي بهشتيان از نعم الهي همه و همه از مواردي هستند كه اسلام آنها را شادي‌هاي پسنديده معرفي مي‌كند.
به طور كلي هر نوعي از شادي كه با هدف تكاملي و غايت خلقت انسان در تناقض است يا با گناه، لهو و لعب، اتلاف وقت و هيجان كاذب و آزار ديگران توأم است در اسلام پسنديده نيست. شادي‌هايي كه از غرور و خودخواهي و جاه‌طلبي به وجود مي‌آيد، مورد قبول اسلام نيست. نمونه بارز اين نوع از شادي مذموم قارون و داستان مغرور شدن او به ثروتش است (كه در آيه 76 سوره قصص از آن ياد شده است) و نمونه‌هاي امروزي آن افرادي هستند كه با داشتن ماشين چنين و چنان و خانه در فلان خيابان ديگر خدا را بنده نيستند و همه را از بالا نگاه مي‌كنند گويا به كلي فراموش كرده‌اند كه بايد تمام اين دلخوش‌كن‌هاي موقتي را به زودي بگذارند و بروند! شايد اين نگاه سازنده را بتوان در اين عبارت خودماني خلاصه كرد كه اسلام با الكي‌خوش‌بودن مخالف است و شادي هدفمند را توصيه مي‌كند.
بايد اقرار كرد امروزه كم نيستند قارون‌هاي زمانه كه تنها اين موارد پوچ و بي‌هدف است كه آنها را به سمت خود جذب مي‌كند. اين روزها بسياري از مؤمنين، نه در غربت، نه در كشوري غيرمسلمان بلكه در بين همزادان و هم‌كيشان و هموطنان و اعضاي خانواده‌شان نيز احساس تنهايي و غربت مي‌كنند چراكه هر آنچه درباره شادي از سوي دين تعريف شده، توسط برخي افراد، از آن تحت عنوان عوامل افسرده‌كننده و ناشاد ياد مي‌شود و هر آنچه دين آن را مذموم و پوچ و واهي مي‌داند مورد عشق و علاقه بسياري از افراد جامعه قرار مي‌گيرد.
مسخره كردن ديگران از جمله مواردي است كه با وجود اينكه از سوي دين به شدت مورد نهي قرار گرفته است، متأسفانه جزو يكي از عوامل شادي‌آفرين در بين ما قرار گرفته به طوري كه در استندآپ كمدي‌ها و محافل گوناگون كساني كه به مسخره كردن افراد مي‌پردازند مورد تشويق قرار گرفته و افرادي شاد و شادي‌آفرين لقب گرفته‌اند. گويا آيه و لا يسخر قوم من قوم به گوش هيچ يك از آنان نخورده است!
بد نيست بدانيم لهو و لعب به چه معناست؛ در لغت لعب به كاري گويند كه هيچ نفعي در آن نباشد و لهو نيز حسرت و ندامت در آخرت را در بر دارد و به جرئت مي‌توان گفت بسياري از اموري كه اين روزها بخش اعظمي از سرگرمي‌هاي شادكننده انسان‌ها را به خود اختصاص مي‌دهد لهو و لعب است.
آنچه از كتب مقدس عهدين (مسيح و يهود و اهل كتاب) و كتاب مقدس ما قرآن، در مورد شادي‌هاي مذموم سخن به ميان آمده است به اين صورت است كه قرآن شادي مغرورانه يا تمسخرآميز يا توأم با هوسراني يا فرار كردن از جنگ يا شادي حربي و شادي به زشتي‌ها را مذموم مي‌شمرد و آنچه در عهد قديم تحت عنوان شادي مذموم مورد بررسي قرار مي‌گيرد عبارت است از شادي از مصيبت دشمنان، شادي از تمسخر ديگران و شادي از ناكامي ديگران و شادي از گناه و شرارت كه به اين نتيجه رسيديم كه نه تنها در اسلام بلكه در بقيه اديان الهي، هر شادي‌اي كه باعث رشد و ترقي جسم و روح آدمي شود و او را از مسير تكامل دور نسازد مورد مدح مشترك اديان است و هر آنچه اين هدف مقدس را دنبال نكند و ثمره‌اي جز گذراندن وقت به بطالت يا آزار ديگران، نداشته باشد از آن تحت عنوان شادي مورد مذمت ياد شده است. اما در اين بين با مقايسه آيات بكر و دست‌نخورده كتاب مقدسمان با آيات كتب مورد تحريف واقع شده عهدين به جرئت مي‌توان به تمام و كمال بودن دين اسلام پي برد و اينكه هيچ تر و خشكي نيست، مگر آنكه در اين كتاب پرگهر براي انسان‌سازي و راه و رسم زندگي صحيح از آن نام برده شده است. شادي و نشاط نيز همان چيزي است كه ما را به خدا نزديك كند و از رفتارهاي ناپسند و مذموم دور سازد. فراموش نكنيم خداوند انسان‌هاي خوشرو و مهربان را دوست دارد.
