سعید نصراللهزاده حقوقدان و وکیل دادگستری در یادداشتی اختصاصی برای «جوان» به نکات مثبت این سریال اشاره کرده است:
«آقای قاضی» صرفاً یک سریال صرف تلویزیونی یا یک برنامه هنری با محوریت داستان و با هدف سرگرمی نیست بلکه فراتر از اینها نمایشگر قضای اسلامی و تلاشهای یک متصدی امر قضا در تحقق عدالت بوده، اما آقای قاضی، قهرمان داستانی است که یک نفر را حاکم و دیگری را محکوم میکند، اما به تنهایی خودش شخصیت اول داستان در همه قسمتهاست. انسان شریفی که قضاوت را انتخاب کرده تا از حقوق مردم در خط حرکت اسلامی پاسداری کند. در حالیکه نقدها و نظرها در مورد این مجموعه تلویزیونی هم از ناحیه اهالی هنر هفتم و هم از ناحیه حقوقدانان مطرح شده است؛ «آقای قاضی» در مرحلهای بالاتر از کارآگاه علوی، سرنخ، پلیس جوان و... به روایتگری رویدادهای یک شعبه دادگاه میپردازد و اولین تجربه سیما در تولید داستان تلویزیونی با این مضمون است. «آقای قاضی» یک حرکت هنری رو به جلو در معرفی نظام قضای اسلامی است که به نظر میرسد باید استمرار داشته و در یک مسیر روبه رشد دستگاه قضایی طراز انقلاب اسلامی را معرفی کند.
در «آقای قاضی» صحنه به نحوی ساخته و نمایش داده شده که مخاطب با آقای قاضی، اصحاب دعوا و تماشاچیان مواجه میشود و این موضوع تداعی میشود که دادرسی در نظام قضایی طراز انقلاب اسلامی علنی است. همان مطلبی که در صدر اصل ۱۶۵ قانون اساسی با عبارت «محاکمات، علنی انجام میشود و حضور افراد بلامانع است» برآن تأکید شده و اخیراً مورد توجه و تأکید ریاست محترم قوه قضائیه قرار گرفته است لذا این صحنهآرایی هوشمندانه را باید مطالبهگری هنرمندانه اجرای اصل ۱۶۵ قانون اساسی در برگزاری علنی دادگاهها بدانیم.
در «آقای قاضی» دفتر دادگاه در مجاورت قاضی قرار دارد و قاضی به تمامی کارهای «جعفر» نظارت میکند تا تسلط دادگاه را بر تمامی اطراف و اکناف پرونده نمایان سازد.
انتخاب داستان از میان پروندههای پرتکرار دستگاه قضایی
موضوعاتی که در فصل نخست «آقای قاضی» به آنها پرداخته شد هرچند مهم و قابل توجه است، اما حد اعلای اثرگذاری منحصر در قسمتهایی است که مخاطبان با یکی از اصحاب دعوا همزادپنداری کنند به نحوی که گویی پرونده خود آنها در دادگاه در معرض قضاوت قرار گرفته است. به طور مثال در وضعیت کنونی بخش زیادی از پروندههای مطروحه در مراجع قضایی مربوط به املاک و اراضی فاقد سند رسمی است. یا املاکی که بهرغم دارا بودن سابقه ثبتی به نحو عادی مورد معامله قرارگرفته است؛ لذا انتخاب این قبیل موضوعات علاوه بر جذاب بودن برای مخاطب میتواند آثار مثبتی را در کاهش پروندههای دستگاه قضایی به دنبال داشته باشد.
به نمایش گذاشتن خدمات وکلا در دفاع از موکل
اعتبار ضربالمثل «آدم زنده وکیل وصی نمیخواهد» با هزاران مثال نقض مخدوش شده است. وکلای دانشمند و با وجدان از منافع انسانهای زنده که به هر دلیل گذرشان به عدلیه افتاده دفاع میکنند و با تسلطی که بر قوانین دارند با روشن ساختن زوایای تاریک یک موضوع، قاضی را در تشخیص حکم و صدور تصمیم نهایی کمک میکنند؛ لذا نمایش دادن ظرافتهای این شغل و تواناییهای یک وکیل در دفاع از یک انسان مظلوم که حقش در معرض تضییع قرار گرفته و با مجاهدتهای وی حق از باطل برای قاضی تشخیص داده شده و ذیحقی به حقش رسیده میتواند به ترسیم چهره صحیح از جامعه وکالت و البته نظام قضایی کمک کند.
ترسیم چهره زنان قاضی
سالهاست قضات زن در مراجع قضایی به عنوان دادیار یا قاضی مشاور (مستشار) به ویژه در دادگاه خانواده به ایفای نقش قضاوت مشغولند. اما تصور صحیحی از این موضوع در جامعه وجود ندارد و برخی گمان میکنند زنان مطلقاً قاضی نمیشوند! آقای قاضی اسم جنس است و این شغل منحصر در قضاوت مردان نیست. عبارت خانم قاضی هم به همان اندازه صحیح و مورد استفاده است. در وضعیتی که توپخانه رسانهای دشمن، زنان را هدف قرار داده و با سردادن شعارهایی ظاهراً داعیهدار حقوق زنان است! رسانه ملی میتواند با نمایش اقتدار یک قاضی زن در دادگاه و جایگاه قاضی زن در نظام قضایی انقلاب اسلامی چهره و جایگاه واقعی زنان مسلمان را در جامعه قضایی و حقوقی ایران ترسیم کند.
داستان پردازی با هدف پاسخ به برخی شبهات
گاهی اوقات در میان عموم مردم شایعاتی مطرح میشود که خلاف قوانین است و هنگام بروز اختلاف بین افراد، دادگاهها به نحو دیگری رأی میدهند. مثلاً مدتی شایع شده بود که مورث میتواند فردی از ورثه خود را از ارث محروم کند در حالیکه اساساً این موضوع خلاف قانون است؛ لذا پاسخ هنری و حقوقی بر نفی برخی باورهای غلط و روایت داستانهایی که مصلح آن باور باشد میتواند الگوی خوبی در برنامهسازی «آقای قاضی» باشد.
پر رنگ جلوه دادن پیروزی حق بر باطل
هر چند نتیجه حکم قاضی کاشف از حقیقت است و به رفتار، اعمال و نیات انسانها در دادگاه بزرگی در محضر دادار بیهمتا رسیدگی خواهد شد، اما یکی از نتایج قطعی این برنامه باید نمایش پیروزی حق بر باطل، پیروزی حق و حقیقت و شکست کژی و پلیدی باشد. نمایش هنرمندانه نتیجه هر داستان به نحوی که در ذهن هر بینندهای همین امر را محقق کند از برنامهسازان «آقای قاضی» مورد انتظار است.