كمتر از 24 ساعت به زمان برگزاري دو انتخابات مهم مجلس شوراي اسلامي و خبرگان رهبري مانده است و در اين ميان آنچه بيش از هر چيز اهميت و ضرورت دارد انتخاب اصلح است؛ انتخاب افرادي كه شايسته‌تر هستند و وجود آنها در اين دو مجلس مي‌تواند به حال كشور و جامعه مفيدتر باشد.
بحث انتخاب اصلح تقريباً در هر دوره از انتخابات مطرح شده و بر اساس همين ضرورت نيز حضرت امام خميني و رهبر معظم انقلاب درباره چگونگي انتخاب اصلح و ويژگي‌هاي نامزدهاي انتخاباتي نكات متعددي را مطرح نموده‌اند.
در اينجا به «ضرورت انتخاب اصلح»، «ويژگي‌هاي فرد اصلح»، «تكليف‌گرايي يا نتيجه‌گرايي در انتخاب» و همچنين «روش شناسايي فرد مطلوب» از ديدگاه مقام معظم رهبري مي‌پردازيم.
الزام به انتخاب اصلح
همانطور كه اشاره شد انتخاب اصلح از نگاه مقام معظم رهبري اهميت فراواني دارد كه در ادامه به بخش كوتاهي از سخنان ايشان در اين باره اشاره مي‌شود؛ دو ماه بعد از به رهبري رسيدن آيت‌الله خامنه‌اي، ايشان عنوان مي‌كنند: «انتخاب فرد اصلح و داراى تقوا و تدبير براى مقام مهم رياست جمهورى - كه در قانون اساسى جديد، داراى اختيارات وسيع در اداره كشور است - وظيفه‌اى شرعى و عقلى و انقلابى است، و كوتاهى در اين امر يا در حضور در پاى صندوق‌هاى رأى، خسارت‌هاى جبران‌ناپذيرى به بار خواهد آورد.»
معظم‌له يك سال بعد از انتخاب خود به عنوان رهبر انقلاب بيان مي‌كنند: «در جمهورى اسلامى، انتخاب، انتخاب اصلح است؛ نه رقابت انتخاباتى. اين دعواها و رقابت‌ها، متعلق به دموكراسي‌هاى غربى است كه از خدا و دين، هيچ چيزى به مشامشان نرسيده است. كارهايى كه بعضي‌ها انجام مىدهند، باب جمهورى اسلامى نيست. در اينجا ممشا، ممشاى اسلامى است و انتخاب، انتخاب اصلح. مردم بايد با چشم باز و با بصيرت وارد بشوند و آدم‌هايى را كه اطمينان پيدا مىكنند، انتخاب كنند». رهبر معظم انقلاب اسلامي قبل از انتخابات سال 76 بيان مي‌فرمايند: «ملت بايد تلاش خود را بكند، بايد زحمت بكشد و دنبال اصلح بگردد. من مكرر عرض كردهام كه مسئله، مسئله دين و خدا و اداى تكليف است. همچنان كه اصل انتخابات يك تكليف الهى است، انتخاب اصلح هم يك تكليف الهى است. قبلاً هم گفتيم كه تفاضل ولو كم باشد، در اين قضيه بسيار است. بايد بگرديد، بين خودتان و خدا حجت پيدا كنيد.»
ايشان همچنين قبل از انتخابات سال 88 و در جمع مردم كردستان بيان مي‌كنند: «مردم سعى كنند صالحترين را انتخاب كنند.
آن كسانى كه نامزد رياست جمهورى مي‌شوند و در شوراى نگهبان صلاحيت آنها زير ذره‌بين قرار مي‌گيرد و شوراى نگهبان صلاحيت آنها را اعلام مي‌كند، اينها همهشان صالحند. اما مهم اين است كه شما در بين اين افراد صالح، بگرديد و صالحترين را پيدا كنيد. اينجا جايي نيست كه من و شما بتوانيم به حداقل اكتفا كنيم؛ دنبال حداكثر باشيد؛ بهترين را انتخاب كنيد.»
مؤلفه‌هاي نامزد اصلح
اينكه فرد اصلح داراي چه ويژگي‌ها و مؤلفه‌هايي است هم مورد پرسش است، مسئله‌اي كه رهبري هم درباره آن به تفصيل سخن گفته است؛
رهبر معظم انقلاب در همان سال 88 و در جمع مردم كردستان بيان مي‌كنند: «بهترين كيست؟ من نسبت به شخص، هيچگونه نظرى ابراز نميكنم؛ اما شاخص‌هايي وجود دارد. بهترين، آن كسى است كه درد كشور را بفهمد، درد مردم را بداند، با مردم يگانه و صميمى باشد، از فساد دور باشد، دنبال اشرافي‌گرى خودش نباشد. آفت بزرگ ما اشرافي‌گرى و تجملپرستى است؛ فلان مسئول اگر اهل تجمل و اشرافي‌گرى باشد، مردم را به سمت اشرافي‌گرى و به سمت اسراف سوق خواهد داد.»
ايشان قبل از انتخابات مجلس هشتم هم در بياناتي تأكيد مي‌كنند: «... پايبندى او به اسلام باشد، پايبندى او به عدالت باشد، پايبندى او به منافع ملى باشد، مرز او با دشمن مرز مشخصى باشد... . بعضى، از دشمن رودربايستى دارند؛ بعضى، ملاحظه دشمن را مىكنند. ملاحظه ملت را بايد كرد، ملاحظه خدا را بايد كرد، نه ملاحظه دشمن را. دشمن، دشمن است؛ هرچه ملاحظه كنى، هرچه عقب‌بنشينى، او جلو مىآيد... يكى از شاخص‌ها همين است. مردم در هرجاى كشور هستند، به اين شاخص توجه كنند آن كسانى كه مرزشان با دشمن و دست‌‌نشاندگان دشمن مرز كمرنگى است، اينها براى ورود به مجلس اصلح نيستند. كسانى بايد باشند كه مرز روشنى با دشمن داشته باشند.»
معظم‌له در همان مقطع زماني عنوان مي‌كنند: «...بشناسند اصلح را، بهترين را انتخاب كنند؛ بهترين از لحاظ ايمان، بهترين از لحاظ اخلاص و امانت، بهترين از لحاظ ديندارى و آمادگى براى حضور در ميدان‌هاى انقلاب؛ دردشناس‌ترين و دردمندترين نسبت به نيازهاى مردم را انتخاب كنند... البته مردم توجه بايد داشته باشند كه تبليغات رنگين و متنوع ملاك نيست؛ وعدههاى غيرعملى ملاك نيست... وعدههاى غيرعملى دادن، وعدههاى بزرگ دادن، اينها ملاك نيست؛ بايد مردم توجه كنند...»
قبل از انتخابات مهم سال 84 فرصت ديگري پديد مي‌آيد تا مقام معظم رهبري تعريف ديگري از ويژگي نماينده اصلح را صورت دهند: «در پيدا كردن نامزد مورد نظر دقت كنيد. به كسى گرايش پيدا كنيد كه به دين مردم، به انقلاب مردم، به دنياى مردم، به معيشت مردم، به آينده مردم و به عزت مردم اهميت مى‌دهد.»
اهميت تعهد نامزدهاي انتخاباتي را هم رهبري ديگر مؤلفه مهم مي‌داند و انتخاب افراد متعهد را يكي از مباحث مهم مي‌داند و عنوان مي‌كنند: «... اين، اشتباه است. نه اينكه براى مجلس، متخصص لازم نيست. چرا؛ براى مجلس، متخصص لازم است. ولى ما امروز تخصص كم نداريم. عرض من اين است كه: اى ملت ايران! بين همين مهندس‌ها و دكترها، ميان همين متخصص‌ها و كارشنا‌س‌ها، بگرديد متدين‌ها را انتخاب كنيد! به صرف ادعا، اكتفا نكنيد. فردى را كه ميخواهيد برگزينيد، بايد متدين باشد. متدين كه شد، آن وقت انسان احساس خاطر جمعى مي‌كند.»
نتيجه مهم است يا توجه به وظيفه
معظم له تأكيد بر لزوم اداي تكليف را مهم‌تر از نتيجه‌گرايي مي‌دانند و عنوان مي‌كنند: «مردم هم نگاه كنند و اصلح را انتخاب كنند... شما تلاش خود را بكنيد؛ مشورت خود را بكنيد؛ از كسانى كه فكر مى‌كنيد مى‌توانند شما را راهنمايى كنند، راهنمايى بخواهيد؛ به هر نتيجه‌اى كه رسيديد، عمل كنيد و رأى بدهيد؛ اجر شما را خداى متعال خواهد داد. ما مأموريم كه به آنچه مى‌فهميم و به آنچه تكليف الهى تشخيص مى‌دهيم، عمل كنيم؛ مطابق با واقع شد يا نشد، اجر ما محفوظ است. اجر كسى كه عامل به تكليف است، پيش خداى متعال محفوظ است.»
روش انتخاب اصلح
درباره نحوه انتخاب فرد اصلح و چگونگي برگزيدن آن معظم‌له مطالب مبسوطي را هم عنوان مي‌كنند كه به عنوان نمونه مي‌توان به اين بخش از سخنان ايشان اشاره كرد: «اين را من قبلاً هم گفتم، حالا هم تكرار مي‌كنم، بگرديد؛ از خدا هم كمك بخواهيد، از آدمهاى مطلع و امين و باصداقت كمك بخواهيد.»
مقام معظم رهبري در سال 92 هم در همين رابطه بيان مي‌كنند: «بايد خودتان تحقيق كنيد، ملاحظه كنيد، دقت كنيد، از انسان‌هاي مورد اعتمادتان بپرسيد، تا به اصلح برسيد و اصلح را انتخاب كنيد... البته اين روزها با اين وسائل عجيبِ رسانه‌اي كنوني - اين پيامك‌ها و امثال اينها - متأسفانه حرف‌هاي گوناگون، نسبت‌هاي گوناگون به اشخاص گوناگون، رواج دارد. گاهي ممكن است يك نفر هزاران پيامك بفرستد. براي من گزارش دادند كه ممكن است در ايام انتخابات، روزي چند صد ميليون پيامك رد و بدل شود. مراقب باشيد، تحت تأثير اين چيزها قرار نگيريد؛ نگاه كنيد، تشخيص بدهيد، اصلح را بشناسيد و براي اداي تكليف، اسم او را به صندوق رأي بيندازيد. البته هر كسي يا فعالان سياسي مي‌توانند ديگران را هم با نظر خودشان همرأي كنند - اين اشكالي ندارد - اما از حقير كسي چيزي در اين زمينه نخواهد شنيد. در عين حال مردم مي‌توانند به همديگر بگويند، سفارش كنند، تأكيد كنند، توصيه كنند، يكديگر را توجيه كنند و به هم كمك كنند براي شناخت اصلح.»
