حدود ۴۰۰ هزار نفر از کارگران ساختمانی و فصلی همچنان چشم انتظار اقدامات مجلس و دولت هستند تا بتوانند از بیمه برخوردار شوند. این افراد به دلیل ماهیت شغلشان در سال چندین ماه بیکار میمانند تا با تغییر فصل و رونق ساخت و ساز بتوانند گذران زندگی کنند. اگر روزی کار باشد و سر کار بروند، نانی برای سفره زن و بچه خواهند آورد، در غیر این صورت باید از جیب بخورند یا منتظر کمکهای مراکز حمایتی باشند.
بسیاری از کارگران ساختمانی در صف انتظار بیمه هستند. بهانهای که برای قطع بیمه این قشر گفته میشود، نبود بودجه است. ۵۰ درصد حوادث ناشی از کار مربوط بهکارگران ساختمانی است، پس بیمه این افراد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به گفته اسعد صالحی، مشاور کانون عالی انجمنهای کارگری اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی در مجلس انجام نشده و سهمیه جدید برای بیمه کارگران ساختمانی به جایی نرسیدهاست.
تورم و شرایط اقتصادی از رونق ساخت وساز کاسته است. کاهش صدور پروانه ساختمانی و گرانی مصالح و تورم مسکن کارگاههای ساختمانی را کوچک وکوچکتر کردهاست. بر اساس آمار در حال حاضر یک میلیون و ۵۰۰ هزار کارگر ساختمانی در کشور فعالیت میکنند که ۸۰۰ هزار کارگر از این تعداد زیر پوشش بیمه هستند و قرار است با اصلاح ماده۵ قانون بیمه کارگران ساختمانی و تغییر سهم کارفرما در پرداخت حق بیمه و جبران کسری منابع، ۴۰۰ هزار کارگر دیگر که فعلاً در صف انتظار بیمه شدن هستند به خواسته خود دست پیدا کنند.
متأسفانه این کارگران حتی در صورت داشتن بیمه نیز از مزایای بیمه محرومند؛ چراکه آنها جزو دسته کارگران فصلی قرار میگیرند. بیمه کارگران فصلی، فقط در زمان کار از سوی کارفرمایان پرداخت میشود و در فصول بیکاری، سابقه بیمه به آنها تعلق نخواهد گرفت و آنها باید خود را به شکل خویشفرما بیمه کنند؛ البته بیمه خویشفرما مشمول حمایت بیمه بیکاری نمیشود.
اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی از آذر ماه سال ۱۳۹۹ در دستور کار قرار دارد و حالا با گذشت یک سال با وجود تلاشهای کمیسیون اجتماعی مجلس و اعمال اصلاحات لازم و رفع ایرادات هنوز به صحن خانه ملت راه نیافتهاست.
منبع درآمد بیمه کارگران ساختمانی از محل صدور پروانههای ساخت تأمین میشود. ساخت و ساز در پایتخت روند نزولی به خود گرفتهاست. براساس اعلام مدیر کل تدوین ضوابط، نظارت و صدور پروانه معاونت شهرسازی شهرداری تهران در ۹ ماهه نخست امسال ۴هزار و ۳۸۱مورد پروانه ساختمانی در تهران صادر شدهاست.
حامد سلیمی با مقایسه آمار صدور پروانه ۹ ماهه امسال با مدت مشابه سال گذشته گفت: از ابتدای فروردین تا پایان آذر ماه امسال، ۴ هزار و ۳۸۱ مورد پروانه ساختمانی صادر شده که این آمار در مدت مشابه سال قبل، ۵ هزار و ۳۴۴ مورد بودهاست. وی اعلام کردهاست از لحاظ متراژ ساخت و ساز نیز در ۹ ماه اول امسال، مجوز ساخت برای حدود ۷ میلیون و ۶۵ هزار مترمربع صادر شده؛ این عدد در مدت مشابه سال گذشته حدود ۸ میلیون و ۳۸ هزار مترمربع بودهاست.
در ازای صدور هر پروانه، ۱۵ درصد هزینه به حساب سازمان تأمین اجتماعی واریز و بابت بیمه کارگران صرف میشود. سازمان تأمین اجتماعی ادعا میکند این ۱۵ درصد کفایت ۶۰۰هزار نفر بیمه شده بخش ساختمان را نمیدهد؛ به همین دلیل درخواست کرده تا منابع درآمدی در ماده ۵ اصلاح شود.
براساس مصوبه مجلس که در روزهای پایانی دی ماه ۹۹ اعلام شد، سهم ۲۰ درصدی کارفرما در بیمه کارگران ساختمانی در نظر گرفتهشد. کارفرما موظف است ۸ درصد از مزد هر کارگر به ازای ساخت هر متر از ساختمان با یک دامنه ضریب مشخص به عنوان سهم خود برای پرداخت حق بیمه کارگر ساختمانی پرداخت کند.
سهم بیمه کارگران ارتباط مستقیم به هزینه ساخت دارد. در مناطق گرانتر، هزینه سهم کارفرما برای پرداخت بیمه کارگر گرانتر خواهد بود و اگر ساختمان در مناطق محرومتر ساخته شود یا هزینه ساخت کمتری داشته باشد، هزینه سهم کارفرما در پرداخت حق بیمه کارگر کاهش مییابد. گره خوردن نان سفره کارگران به صنعت ساختمان در شرایطشکننده کنونی این کارگران را سرگردان و درگیر مشاغل کاذب دیگر کردهاست تا شرمنده زن و بچه خود نشوند.