حوريه ملکي
بعد از وقوع سيل هاي اوايل سال بود که بيشتر مسئولان عنوان کردند بايد راه هاي مناسبي در جهت جلوگيري از وقوع دوباره اينگونه حوادث اتخاذ شود. هر چند در آن روزها و بحبوحه سيل و ويراني هر کس حرفي ميزد و وعده اي ميداد و به قول معروف، بدن ها گرم بود و بازار قول و وعده داغ. اما حالا بعد از گذشت چند ماه از آن حوادث ناگوار و با نزديک شدن به روزهاي براني و سرما، اينبار مردم مي پرسند براي جلوگيري از وقوع سيلاب هاي دوباره چه تدابيري انديشيده شده است؟ هر چند طي روزهاي اخير مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان از آمادگی و ظرفیت مناسب سدهای استان جهت کنترل سیلاب خبر داده، اما هنوز معلوم نيست که رسما چه کاري هايي انجام و کدام استان ها خيالشان از سيل هاي احتمالي راحت است.
***
ايران کشوري حادثه خيز است و سالانه اتفاقات و حوادث غيرمترقبه زيادي در آن رخ مي دهد. سيل يکي از اين حوادث است که به صورت ثابت در استانهاي مختلف کشور مي چرخد.
با اينکه هر بار بعد از وقوع سيل همه مسئولان جمع مي شوند و ار برنامه ها و راهکارهايشان براي جلوگيري از تکرار مجدد آن مي گويند، اما بعد از چند روز و يا بهتر بگوييم با فروکش کردن آبها، حس انجام کار هم در مسئولان فرو مي نشيند و همه به خواب زمستانيشان ادامه مي دهند تا اتفاق بعد و خرابي و ويراني و قول و وعده هاي بعد.
* قول مسئولان و انتظارات مردم
با توجه به وضعيت جغرافيايي، آب و هوايي و عدم وجود امکانات در اکثر استان هاي کشور، تمام نقاط ايران همواره در خطر مواجهه با انواع بلاياي طبيعي از جمله سيل قرار دارد.
اوايل امسال بود که يک بارش چند روزه توانست چندين استان ايران را تحت تاثير سيلاب هاي ويرانگر قرار دهد. مازندران، گلستان، لرستان، فارس، خوزستان و... بخشي از اين استان ها بودند که بيشترين خسارات را ديدند.
حالا بعد از چند ماه که مردم منتظرند تا ببينند چه تدابيري براي جلوگيري از وقوع سيل هاي بعدي انديشيده شده است، کمتر مسئولي آماده پاسخگويي است.
در همين رابطه مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان مدعي شده که سدهای استان جهت کنترل سیلاب از آمادگی و ظرفیت مناسبي برخوردارند.
فرهاد ایزدجو با بيان اينکه با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده، مبنی بر بارش باران و هشدار مدیریت بحران استان در خصوص احتمال افزایش روان آبها و سیلاب‌های محتمل، اقدامات لازم برای کنترل سیلاب‌های احتمالی صورت گرفته است، گفت: "سدهای استان آمادگی و ظرفیت مناسب جهت کنترل سیلاب‌های احتمالی را دارند و از این حیث خطری پائین دست سدها را تهدید نمی‌کند."
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان از مردم تقاضا کرد در زمان وقوع بارش‌ها به دلیل نوسانات طبیعی آب در رودخانه‌ها، از نزدیک شدن به حاشیه رودخانه و یا محل گذر مسیل‌ها اجتناب کرده و رعایت احتیاط را به عمل آورند. همچنین اخبار و اطلاعیه‌ها را از مراکز معتبر، مانند صدا و سیمای استان، ستاد مدیریت بحران استان و روابط عمومی سازمان آب و برق خوزستان دنبال و دریافت کنند.
اين مسئول تاکيد کرد که در حال حاضر رصد دقیق شرابط آب و هوایی و حجم ورودی آب در سازمان آب و برق صورت گرفته و تمهیدات مناسب در نظر گرفته شده است. همچنین در صورت فعال شدن مسیل‌های بعد از سدها با برنامه‌ریزی و کاهش خروجی‌ها، آب در رودخانه‌ها تنظیم شده و اجازه تداخل این جریانات و افزایش روان آب سیلابی داده نخواهد شد.
* معماري سنتي، راه چاره براي مشکلات مدرن
با اينکه هميشه بعد از وقوع هر حادثه اي همه يادشان مي افتد که هشدار بدهند و از آموزش هاي قبل از حادثه صحبت کنند، اما به همين نسبت بعد از پايان حوادث هم همه چيز تمام مي شود.
اما مرور برخي حوادث، بخصوص سيل ها در ديگر کشورها نشان مي دهد که آنها براي جلوگيري از وقوع چنين حوادثي چه کار مي کنند.
پس از وقوع سیل فاجعه بار در سال 2017 در ایالت آسام در شمال شرقی هند، تلاش‌های زیادی برای مقابله با بلایای طبیعی در این منطقه صورت گرفت و در حال حاضر، شرکت غیردولتی "سيدز" (محیط زیست پایدار و جامعه توسعه زیست محیطی) با همکاری "نداز"(انجمن توسعه منطقه شمال شرقی) 80 خانه مقاوم در برابر سیل در این ایالت بنا کردند.
به گزارش اینهبیتت، این پروژه 80 واحدی با الهام از خانه‌های همین منطقه که از بامبو ساخته شده‌اند، طراحی شده است. این خانه‌ها با پایه‌های بتنی و روکش‌های لاستیکی برای تقویت آنها در ارتفاع و مقاومت آنها در برابر سیل طراحی شده‌اند.
این منطقه هند که دارای ذخایر بامبو است، آب و هوای موسمی گرمسیری و بارانی دارد و تقریبا هر سال باران‌های سنگین و سیل‌آسا در آن رخ می‌دهد در نتیجه در برابر بلایای طبیعی آسیب‌پذیر است.
قرن‌ها تلاش می‌شود روش‌های ساخت و ساز بومی را توسعه دهند و یک محیط داخلی منحصر به فرد در این منطقه ایجاد کنند، اما همواره دانش سنتی نادیده گرفته شده و محیطی ناامن ایجاد شده است.
در حال حاضر با الهام از معماری سنتی، 80 خانه با چوب بامبو به متراژ 23 متر مربع در ابعاد مختلف و مطابق با استانداردهای ساخت و ساز، طراحی شده است.
چوب‌های بامبو، خانه را بالا می‌برند تا به اندازه کافی بلند شود تا در مقابل سیل مقاوم باشد و همچنین از سایه زیر آن نیز برای فعالیت‌های مختلفی از قبیل بافندگی ، پرورش دام ، محل نگهداری قایق یا تفریح استفاده شود.
این سیستم انعطاف پذیر همچنین امکان بلندتر کردن خانه را فراهم کرده است. ناگفته نماند پایه‌های بامبو با ستون‌های بتنی و لاستیکی برای ضد آب بودن و استحکام بیشتر تقویت شده‌اند.
* سيل هاي بعدي در راهند
بهر حال هنوز هم ايران درگير سيل ماه هاي اول سال است و باز هم با يک بارش مي تواند سيل ديگري به وقوع بپيوندد. اما با دست روي دست گذاشتن و همايش و سمينار و جلسه هرگز نمي توان به نتيجه درست رسيد. شايد يکي از بهترين راه حل ها استفاده از اطلاعات هر منطقه براي ساختن خانه هاي بومي و مقاوم باشد و در کنار آن برخورد با سودجويان و افرادي که با رانت و قدرت مي توانند مسير رودخانه ها را به نفع خود تصاحب، و با بستن آنها به ويلاسازي بپردازند که ثمرش، ويران کردن خانه ديگران است.
