سرویس سیاسی جوان آنلاین: محمدجواد ظریف روز گذشته از اجرای محتمل گام سوم کاهش تعهدات برجامی توسط طرف ایرانی سخن به میان آورد و علت آن را اجرایینشدن تعهدات بر زمین مانده طرف اروپایی عنوان کرد.
طرف ایرانی در حالی تاکنون دو گام از کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ایران مندرج در برجام را پشت سر گذاشته که هیچ تغییر محسوسی در رویکرد طرف غربی برای تأمین منافع جمهوری اسلامی ایران صورت نگرفته است به طوری که نه امریکا به برجام بازگشته و افزایش تحریمها و تهدیدهای ضدایرانی را متوقف کرده و نه اروپا تعهدات دهگانه پیوست دوم برجام را اجرایی کرده است، مضاف بر اینکه اروپاییها اجرایی کردن اینستکس را هم ۱۵ ماه بعد از خروج دونالد ترامپ از برجام همچنان در حد یک شعار (که البته تنها میتواند منافع ضدایرانی امریکا را تأمین کند) نگه داشتهاند. از سوی دیگر برگزاری جلسات مشترک کمیسیون مشترک نیز هیچ گرهی از معمای برجام باز نکرده و دستگاه سیاست خارجه کشورمان کماکان در تلاش برای ایجاد تغییری هر چند ناچیز در رفتار اروپاییهاست؛ تلاشی که تاکنون هیچ نتیجه امیدوارکنندهای به همراه نداشته است.
آنچه در این میان میتواند ملال آور و حتی هزینه زا باشد آن است که امریکا- اروپا اینگونه تصور کنند که اجرای گام اول و دوم توسط ایران تنها برای اقناع مقطعی افکار عمومی داخلی ایران و زنده نگهداشتن برجام به عنوان یک مدل و الگو برای پایان دادن به مناقشات فیمابین ایران و غرب باشد، بر اساس همین تصور و تفکر است که اروپاییها بعد از اجرایی شدن گامهای نخست و دوم تاکنون هیچ قدمی برای سادهترین و دمدستیترین منافع ایران مندرج در برجام برنداشتهاند و همچنان به موضع گیریهای کلی بسنده میکنند.
گام سوم را با قاطعیت برمیداریم
ابوالفضل حسنبیگی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره گامهای تعیین شده ایران برای کاهش تعهدات برجامی، گفت: تصمیمات لازم برای برداشت گامهای بعدی در جهت کاهش تعهدات برجامی اتخاذ شده است و گام سوم نیز بهنگام عملیاتی میشود.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس بر اجرای تعهدات برجامی از سوی اروپاییان تأکید کرد و افزود: باید شرایط فروش نفت و رفع مسائل و مشکلات بانکی و از سوی دیگر کاهش و بیاثر کردن تحریمها برای ایران محقق شود. حسنبیگی با تأکید بر اینکه نمیتوانیم دست روی دست بگذاریم و منافع کشورمان را فدا کنیم، اضافه کرد: اگر در روابط بینالملل به خواسته و منافع ملی ما و قراردادهایی که منعقد میکنیم احترام گذاشتند، ما هم احترام میگذاریم، در غیر این صورت اقدامات لازم را در راستای منافع ملی انجام میدهیم. عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه ایران تاکنون هیچ اقدام عملی از سوی اروپاییها در راستای اجرای برجام مشاهده نکرده است، تأکید کرد: ما دیگر معطل اروپاییها نخواهیم ماند و کار خود را انجام خواهیم داد و مصمم به برداشتن گام سوم کاهش تعهدات برجامی هستیم.
سرنوشت برجام بعد از اجرای گام سوم مشخص میشود
همچنین محمد جمالینوبندگانی عضو کمیسیون امنیت و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز درباره اجرای گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران در واکنش به عدم ایفای وظایف اروپاییها به تعهداتشان گفت: جمهوری اسلامی چند سال پیش مذاکره کرد و از بسیاری از حقوق خود از جمله غنیسازی ۲۰ درصد گذشت و اجازه بازرسیهای بیشتر از حدود سایر کشورها را داد، ضمن اینکه تعهداتی را انجام دادیم و از حقوقی هم چشمپوشی کردیم. این کار برای ایجاد فضای بهتر سیاسی و اقتصادی در سطح منطقه برای جمهوری اسلامی و عرصه بینالمللی بود که اسم این کارها روح برجام نامیده شد.
وی افزود: متأسفانه از همان ابتدا و حتی در دوران باراک اوباما، رئیسجمهور وقت امریکا و بعد از امضای برجام شاهد یکسری تحریمها به دلایل مختلف علیه شرکتها، بانکها و افراد بودیم.
عضو کمیسیون امنیت مجلس اظهار داشت: اروپاییها به هیچ تعهدی در قبال ایران جامه عمل نپوشاندهاند و فقط رفت و آمدهای سیاسی را زیاد کردهاند و بر همین اساس سرمان را شلوغ کردند و هیچ خروجیای از این دیدارها به دست نیامد. بعد از خروج ترامپ و امریکا از برجام در اردیبهشت ۹۷ که هماکنون ۱۵ ماه از آن میگذرد، اروپاییها تعهدات دهگانهای را در دیدار ظریف با موگرینی به نمایندگی از سه کشور اروپایی دادند که به هیچ کدام از آنها عمل نکردند.
وی ادامه داد: کانال مالی ایران و اروپا موسوم به SPV از سوی آنها پیشنهاد شد که با این کار زمان جمهوری اسلامی ایران را سوزاند و در پایان هم گفتند شدنی نیست و سپس اینستکس را مطرح کردند و عملاً تاکنون کاری هم در این باره نشده است.
عضو کمیسیون امنیت مجلس اظهار داشت: تقسیم کاری صورتگرفته بین امریکا و اروپا در موضوع برجام علیه ایران کاملاً مشهود است چراکه امریکاییها با حالت افراطی با ایران رفتار کردند و اروپاییها با زبان خوش و لبخند، در نهایت هم کاری انجام نشد و به رغم خویشتنداری جمهوری اسلامی، اما متأسفانه شاهد تحول مثبتی در این زمینه نبودهایم. برجام به معنای برنامه جامع اقدام مشترک است ولی عملاً به برنامه جامع اقدامات ایران تبدیل شد که این موضوع برای جمهوری اسلامی آزاردهنده است.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی در راستای بندهای ۲۶ و ۳۶، کاهش تعهدات برجامی را در دستور کار خود قرار داد، البته تصور میکنم اروپاییها فکر نمیکردند جمهوری اسلامی این اقدامات را انجام دهد، اما بعد از اعلام رسمی آن را باور کرده و بعد از مشاهده امور لحن خود را تغییر دادند و مواضع تندی را اتخاذ کردند و کشتی جمهوری اسلامی توسط انگلیسیها توقیف شد که البته در اراده ایران تاثیری نخواهد داشت. عضو کمیسیون امنیت مجلس اظهار داشت: سفر وزیر خارجه آلمان و فرستاده مکرون رئیسجمهور فرانسه به تهران برای وقتکشی بود.
اروپاییها هیچ کارهاند
جمالینوبندگانی تصریح کرد: اروپاییها به صراحت میگویند ما در برابر امریکا هیچ کاری نمیتوانیم انجام دهیم. وی درباره اعزام ناو انگلیسی به خلیج فارس گفت: ما با اقدامات آنها مشکلی نداریم و تجارب هم نشان داده که اقداماتشان برای ما مهم نیست، البته توان نظامی امریکاییها خیلی قویتر از انگلیسیهاست، اما ما پهپاد فوق سری و پیشرفته آنها را با یک موشک ایرانی در ارتفاع ۵۱ هزار پایی مورد اصابت قرار دادیم. ما کاری به تهدیدات طرف غربی نداریم و بر همین اساس هم گام دوم را محکم و قاطعانه برداشتیم و بر همین اساس سقف غنیسازی از سوی تهران رعایت نخواهد شد و مسئله رآکتور آب اراک هم توسط جمهوری اسلامی ایران پیگیری میشود. گامهای بعدی جمهوری اسلامی در کاهش تعهدات برجامی بسیار سرنوشتساز است و اگر اروپاییها و امریکاییها به برجام بازنگردند و تعهداتشان را انجام ندهند، عملاً برجامی وجود نخواهد داشت.
اخطار برجامی ایران جدی است
محمدابراهیم رضایی رئیس کمیته هستهای مجلس هم درباره گامهای تعیینشده جمهوری اسلامی ایران در پایان مهلت تعیینشده به اروپاییها در قبال برجام، گفت: تصمیمات لازم برای برداشت گامهای بعدی در جهت کاهش تعهدات برجامی اتخاذ شده است.
وی افزود: مسئولان کشور با کاهش تعهدات برجامی، در برابر خروج یکجانبه امریکا از برجام یک تصمیم ملی اتخاذ کردهاند و گام بعدی نیز بهنگام عملیاتی میشود. رئیس کمیته هستهای مجلس با تأکید براینکه مسئولیت همه عواقب کاهش تعهدات برجامی ایران بهعهده کشورهایی است که آغازگر بدعهدی در اجرای مفاد برجام بودهاند، اضافه کرد: اروپاییها باید مطمئن باشند ایران در اخطاری که به آنها درباره کاهش تعهدات برجامی داده، جدی است.
رضایی با تأکید بر اینکه اگر طرفهای باقیمانده در برجام برای نجات این معاهده بینالمللی گام جدی برندارند، ایران گامهای بعدی خود را برمیدارد، اظهار داشت: این فرصتی که به طرفهای برجامی داده شده قطعاً قابل تمدید نخواهد بود و ما گامهای بعدی را برخواهیم داشت. وی خاطرنشان کرد: برخی از مسئولان اروپایی به ایران توصیه میکنند همچنان به تعهدات برجامی خود عمل کند، اما خودشان تلاشی برای نجات برجام انجام نمیدهند. نماینده مردم خمین در مجلس تصریح کرد: قرار بر این نیست که ما به تعهدات خود عمل کنیم و آنها بدعهدی کنند، به همین دلیل است که ایران اصرار دارد گامهای عملی را در جهت کاهش تعهدات برجامی بردارد.
رضایی با بیان اینکه ایران بیش از یک سال به طرفهای باقی مانده در برجام فرصت داد تا اقدامات عملی خود را برای جبران نبود امریکا آغاز کنند، اما خروجی آن چیزی جز چند بیانیه سیاسی نبود، گفت: اروپا باید بداند اجرا نشدن تعهدات برجامیاش حتی با وجود فشار امریکا پذیرفتنی نیست، اروپا باید به طور کامل به تعهدات برجامی خود عمل کند و در چنین شرایطی ما نیز متناسب با اجرای تعهدات آنها اقدام خواهیم کرد.
باید اثبات کرد گام سوم تبلیغاتی نیست
آنچه باید در مواضع و رویکرد دستگاه سیاست خارجی مورد توجه قرار بگیرد آن است که اروپاییها به این نتیجه برسند که گام سوم ایران صرفا جنبه تبلیغاتی ندارد و تنها در جهت تامین منافع بر زمین مانده ایران در برجام است که همچنان مورد بی توجهی غربیهاست.