دولت در حالی مشغول برنامهریزی برای مدیریت ارزی کشور است که به گفته فعالان اقتصادی خروج سرمایه از کشور در جریان است.
بر این اساس، پیشتر گزارشهایی در خصوص انتقال داراییهای برخی ایرانیان به گرجستان و دبی منتشر شده است، اما روز گذشته خبری از سوی دبیر کل اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه منتشر شد که نشان میدهد، ایرانیان مقصد تازهای را برای انتقال سرمایههای خود انتخاب کردهاند؛ کشوری در شمال غربی ایران که مدتها است محل تفریح، عبور و تجارت ایرانیان است.
سید جلال ابراهیمی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه با اشاره به افزایش شرکتهای ایرانی و ثبت بیش از ۱۵۰ شرکتاز طرف تجار ایرانی در شهرهایی همچون ازمیر، آنکارا، آنتالیا، مرسین و حتی افزایش صنعتگران ایرانی در این کشور گفت: آنها این شرکتهای جدید را به این علت در این کشور تأسیس میکنند تا راحتتر بتوانند کالاهای خود را از طریق شرکتهای وابسته به ترکیه یا حوزه اروپا وارد کنند.
علاوه بر این، شرکتهای ثالث نیز خرید و فروش میکنند که باعث افزودهبها و کاهش رقابت در این حوزه شده است.
وی افزود: اغلب شرکتهای صادراتی ایرانی قصد دارند کالای ایرانی را با برند جدید یا مونتاژ شده به بازار ترکیه یا برون از مرزهای این کشور صادر کنند.
گفتههای این فعال تجاری نشان میدهد که فراهم نبودن شرایط صادراتی برای تولیدکنندگان ایرانی باعث شده آنان هزینههای مضاعفی را برای صادرات محصولات خود به کشورهای دیگر متقبل و مجبور شوند کالای تولید ایران را به نام کشورهای دیگر بفروشند.
کاهش روابط بانکی ایران و ترکیه
جالب اینجاست که بهرغم این اشتیاق بالای ایرانیان برای ثبت شرکت و تجارت در ترکیه، این کشور تحت فشار دولت ایالات متحده امریکا، روابط بانکی خود را با ایران کاهش داده است.
در همین ارتباط رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه میگوید: مدتی است که بعضی بانکهای ترکیه نهتنها LC (اعتبار اسنادی) را قبول نمیکنند، بلکه اعتبار اسنادیهای باز شده را برگشت میدهند؛ از جمله بانک زراعت ترکیه که علاوه بر فاکتور فروش، برگ فروش را طلب میکند که مربوط به بانکها نبوده و حق ندارند سؤال کنند که به چه قیمتی خریداری یا فروخته شده است و فقط موظفند روی اعتبار اسنادی کار کنند.
همچنین وی افزود: این در حالی است که هالک بانک با بانک ملت ایران در استانبول، قرارداد LC دارد و به صورت ارزی، ریالی و دلاری فعالیت و گارانتی نیز دریافت میکند؛ چراکه همیشه ایران در ترکیه ذخیره پولی دارد که علت آن وجوهی است که از بابت فروش گاز، نفت و دیگر محصولات پتروشیمیکال و هرگونه مواد نفتی ایران در حوزه اروپا دارد و به این حسابها واریز میشود و برای تجارت ایران پشتوانه محسوب میشود.
تب ایرانیها برای خرید ملک در ترکیه
اما انتقال سرمایههای ایرانیان به ترکیه تنها به حوزه ثبت شرکتها و فعالیتهای تجاری در خاک این کشور خلاصه نمیشود، بلکه این روزها تب بسیاری در خصوص خرید ملک در ترکیه توسط ایرانیان شکل گرفته است.
مرور تبلیغات شبکههای ماهوارهای و همچنین تبلیغات اینترنتی که گاه و بیگاه به دست کاربران میرسد، نشان میدهد که این بازار آنچنان گرم است که شرکتهای واسط حاضر به پرداخت هزینههای تبلیغات برای ایرانیان شدهاند.
نتیجه این تبلیغات نیز آن شده که ایرانیان در سال جاری سه برابر بیشتر از سال گذشته در ترکیه ملک بخرند.
این گزارش سه روز قبل توسط مرکز آمار ترکیه منتشر شد و دادههای این مرکز نشان میداد که ایرانیان با خرید ۹۴۴ واحد مسکونی در شهرهای مختلف این کشور، بیشتر از سه برابر مدت مشابه سال قبل، واحد مسکونی در این کشور خریداری کردهاند.
این آمار، تنها آمار املاک ثبت شده به نام ایرانیان است و گفته میشود که تعداد دیگری از املاک نیز خریداری شدهاست، اما هنوز به صورت رسمی به مالکان ایران منتقل نشده است. این در حالی است که بر اساس گزارش اعلام شده از سوی مرکز آمار ترکیه، عراقیها با خرید هزار و ۹۸۷ واحد مسکونی در این کشور در صدر لیست شهروندان کشورهایی قرار دارند که در ترکیه به خرید خانه مبادرت ورزیدهاند.
این دادههای آماری نشان میدهد که ایرانیها پس از شهروندان عربستان سعودی، در رتبه سوم این لیست قرار دارند. بیشترین فروش منازل مسکونی به اتباع خارجی در شهر استانبول به تعداد ۳ هزار و ۹۹۹ واحد بوده است و شهرهای آنتالیا و بورسا در رتبه دوم و سوم جای دارند. در این میان مهمترین علت افزایش خرید واحد مسکونی در ترکیه توسط ایرانیها، استفاده شهروندان کشورهای خارجی از خدمات اخذ مجوز اقامت و حق شهروندی و نوسان نرخ ارز در ترکیه و کشورهای خریدار بوده است.
هشدار به خریداران ایرانی املاک در کشورهای همسایه!
در همین ارتباط رضا مسرور، مدیر عامل سازمان منطقه آزاد تجاری – صنعتی انزلی در گفتوگو با «ایسنا» با اشاره به اینکه اخیراً تعداد زیادی از افراد سرمایه خود را از کشور خارج و در حوزه املاک در کشورهای همسایه سرمایهگذاری میکنند، گفت: این افراد در سایر کشورها بهویژه کشورهای همجوار در حوزه املاک سرمایهگذاری میکنند و کار تا جایی پیشرفته که تعداد املاک خریداری شده در سال ۹۶ در قیاس با سال ۹۵ دو برابر شده است.
وی ادامه داد:افرادی که میخواهند در حوزه املاک در سایر کشورها بهویژه کشورهای همسایه سرمایهگذاری کنند باید وضعیت اقتصادی آنها را نیز در نظر بگیرند، خاطرنشان کرد: برخی از این کشورها دارای بدهی خارجی هستند که به صورت موردی یکی از آنها در سال گذشته نسبت به سال ۲۰۰۱ بدهی خارجیاش به بیش از ۱۰ برابر افزایش یافته است.
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه مردم نباید صرفاً رونق اقتصادی این کشورها را در برهه زمانی کنونی در نظر بگیرند، اظهار کرد: رونق اقتصادی کنونی این کشورها در شرایطی پیش آمده است که تا چند سال دیگر زمان بازپرداخت وامهای خارجی آنها سر میرسد و با مشکلات اقتصادی روبهرو خواهند شد.
وی با اشاره به اینکه قیمت املاک در حال حاضر در این کشورها دارای حباب است، بیان کرد: در چند سال آینده این حباب شکسته خواهد شد و ارزش سرمایه افراد ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش مییابد. متأسفانه بسیاری از سرمایهگذاران در حال حاضر فریب تبلیغات مختلف از جمله تبلیغات ماهوارهای را میخورند و به طور حتم طی سالهای آتی دچار خسارت و ضرر و زیان میشوند. به گفته مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری– صنعتی انزلی شرایط اقتصادی این کشور طی چند سال آتی بر ارزش بورس در برابر تولید ناخالص ملی آنها سنجیده میشود.
حال به نظر میرسد که مراجع ذیربط باید در شرایط فعلی که کشور تحت تحریمها با بحران ارزی روبهرو شده، در ابتدا مانع از خروج ارز توسط ایرانیان برای خرید ملک در ترکیه شود و سپس شرایطی را فراهم کند که تجار و بازرگانان ایرانی بتوانند راحتتر به تولید و سرمایهگذاری در کشور خودمان اقدام کنند.