از يك طرف صداي جاروبرقي سمت چپ ميآيد و از طرف ديگر صداي سلام و احوالپرسي گرم همسايه روبه‌رويي با مهمان‌هاي خود. گاهي هم كه از نورگير مشترك واحدها بوي غذاهاي لذيذ به مشاممان مي‌‌رسد. خلاصه ساكنان يك آپارتمان حتي از اقوام هم به هم نزديك‌‌ترند و فقط يك تيغه نازك آجري با هم فاصله دارند.
ولي همين همسايهها وقتي در آسانسور يا راه‌‌پله تصادفي يكديگر را ببينند به ندرت با هم آشنايي دارند و گاهي شك مي‌‌كنند كه آيا فلاني از همسايه‌‌هاست و به او سلام كنيم يا مهمان است و غريبه؟ جاي شكرش باقي است كه در ساختمان‌ها هر چند وقت يك بار جلسه‌اي براي رفع مشكلات عمومي تشكيل ميشود كه براي آشنايي ساكنان با هم، بهانه خوبي است. اما آيا همين كفايت ميكند؟ آيا اساساً اينگونه رفتارها هماهنگ با فرهنگ اسلامي و سبك زندگي اسلامي است؟ با نگاهي هرچند گذرا به متون اسلامي خلاف اين مسائل را متوجه مي‌شويم.
نيكي به همسايه
در قرآن شريف، بعد از دعوت به توحيد و احسان به پدر و مادر، احسان به همسايه مورد تأكيد است. حتي در حديثي از پيامبر(ص) رحمت داريم كه مي‌فرمايند: «كسي كه حق همسايهاش را رعايت نمي‌‌كند از مسلمانان به شمار نمي‌‌رود.» اسلام شريف علاوه بر بيان حقوق همسايهها، مسائل مختلف آن را بيان كرده است. جالب اينجاست كه از نظر اسلام تا 40 خانه از هر طرف، همسايه به حساب ميآيد.
مسلمان واقعي كسي است كه طبق آموزه‌هاي ديني به همسايه خود احسان و نيكي كند. احوالپرسي و دادن غذاي نذري يكي از موارد احسان است. همچنين در موارد سختي و مصيبت به تفقد و دلجويي همسايه خود پرداختن ولو به قدر عيادت چند دقيقه‌اي كه او بفهمد به يادش هستيم.
مشكل مالي همسايهها با صندوق‌هاي قرض‌‌الحسنه در ساختمان قابل حل است. گاهي توان مالي نداريم اما مي‌‌توانيم از آبروي خود مايه بگذاريم و بنده خدايي را كمك كنيم.
تعامل و مدارا با همسايه
چه اشكالي دارد كه در ايام عيد و شادي سري هم به همسايهها بزنيم؟ اگر هر كس به نوبه خودش در اين راستا وظايفش را صحيح انجام دهد به هنگام نياز رويش ميشود كه از همسايه خود كمك بگيرد. به هر حال غم و شادي در هر خانه‌‌اي وجود دارد و اين اصل ثابت شده كه انسان موجودي اجتماعي و مدني الطبع است. پس حتماً او نيز به همسايه‌هاي خود نياز پيدا خواهد كرد.
اصولاً مسلمان واقعي حتي اگر از همسايهها آزار و اذيت هم ببيند به دستور اسلام صبر ميكند. اداي حق همسايه و عدم آزار او آنقدر از نظر اسلام اهميت دارد كه وقتي يكي از مسلمانان نزد پيامبر(ص) از همسايهاش شكايت ميكند، ايشان به مقداد دستور مي‌‌دهند كه بالاي مسجد برود و با بلندترين آواز، فرياد بزند هر كس همسايهاش از آزار او در امان نباشد، ايمان نياورده است.
لازمه اداي حق همسايه شناخت نسبت به اوست، يعني حداقل ارتباط را با هم برقرار كرده باشند. خيلي تأسف‌‌بار است كه چند همسايه در كنار هم، فقط از آزار و اذيت‌هاي يكديگر شكايت كنند و نتوانند ارتباط مثبتي با هم برقرار كنند.
چهارديواري اختياري نداريم
جمله چهارديواري اختياري، اصلاً در فرهنگ اسلامي ما جايي ندارد و برگرفته از ديدگاهي است كه انسان را به تنهايي در نظر مي‌گيرد و بعد اجتماعي بودن او را رها ميكند. يك بعدي نگاه كردن به انسان، نمي‌‌تواند پاسخگوي تمام نيازهاي او باشد.
در حالي كه سبك زندگي اسلامي تمام ابعاد و جوانب را لحاظ كرده و اگر دستوري مي‌‌دهد نفع انسان را مد نظر قرار داده است. به هر حال اگر امروز همسايه ما مهمان دارد و سر و صدا يا بوي غذا از خانه‌‌اش به مشام ما مي‌‌رسد، نبايد زود دست به شكايت ببريم. چون اين مسئله براي ما هم پيش ميآيد و ما هم در آينده مهمان خواهيم داشت. پس بهتر نيست كمي صبورتر باشيم يا فراتر از آن به همسايه خود در تدارك مهماني كمك كنيم؟
چه خوب است كه خودمان را به جاي ديگري بگذاريم. اگر دچار بيماري يا سانحه‌اي شويم چقدر دوست داريم كسي دلجويي‌‌مان كند يا با پرهيز از سر و صدا دركمان كند. قوانين اسلام شريف با روح انسان هماهنگ است.
به همين دليل است كه اگر كسي سبك زندگي
ايراني - اسلامي را در پيش گيرد، زندگي هم روي ديگر خود را به او نشان خواهد داد. به طوري كه طبق حديث نبوي، رعايت حقوق همسايگان آباداني زمين و افزايش عمر را براي آنها به بار مي‌‌آورد و خدا و رسولش نيز چنين مردماني را دوست دارند و در نهايت بهشت در انتظار اين افراد است. زيرا آنان زندگي دنيايي خود را با مردم اصلاح كردند و خدا هم آخرتشان را اصلاح ميكند. پس بهتر است هر چه زودتر از خودمان شروع كنيم و چون نور، خوبي را گسترش دهيم.
