ما بندگان كه از شمارش اين نعمت‌ها عاجزيم گاهي از شكران نعمت باز مي‌مانيم و شكر اين همه نعمت را به خوبي به جاي نمي‌آوريم. خداوند بزرگ و مهربان دوست دارد وقتي به بنده‌اي نعمتي را عطا مي‌كند آن بنده با استفاده از اين نعمت به ديگر بندگانش خدمت كرده يا اينكه نعمتش را با ديگري تقسيم كند تا همه از داشتن آن نعمت بهره‌مند شوند. يكي از بزرگ‌ترين نعمت‌هايي كه به ما انسان‌ها هديه داده شده نعمت خون است؛ هديه‌اي كه مي‌توانيم با اهداي آن جان ديگران را نجات دهيم.
اهداي خون براي نجات جان خودمان و ديگران
در بدن هر انسان به طور متوسط 5/4 تا 5/5 ليتر خون وجود دارد. خون به دو قسمت پلاسما و سلول تقسيم مي‌شود كه هر كدام از اجزاي آن عهده‌دار بخشي از تأمين سلامت شخص هستند. مثلاً گلبول‌هاي سفيد و قرمز هركدام به طور جداگانه مسئول مبارزه با عوامل بيروني بدن جهت محافظت از بدن و رساندن اكسيژن مورد نياز خون مي‌باشند و پلاسماي خون كار انعقاد خون در بدن را به عهده دارد. در خون هر فرد آهن وجود دارد كه روي چسبندگي و بافت خون اثر مي‌گذارد. سطوح بالاتر آهن باعث غليظ‌تر شدن خون شده و سطوح افزايش يافته باعث ايجاد فرايند فرسايشي در رگ‌ها مي‌شود. اين اصطكاك باعث ساييدگي و پارگي عروق مي‌شود. وقتي شخصي در سال يك يا دوبار به سازمان انتقال خون مراجعه مي‌كند تا مقداري از خون خود را اهدا كند، در واقع با اين كار خداپسندانه قدم‌هاي بزرگي نه تنها براي نجات جان انسان‌هاي ديگر برداشته، بلكه اولين كسي كه از اين اهدا سود مي‌برد خود شخص اهداكننده است؛ او با اين كار به نفع سلامتي و طول عمر بيشتر خود كمك كرده است.
گام‌هاي اهداي هديه سرخ
وقتي تصميم به اين كار مي‌گيريد شايد از بسياري از مزايا و منافعي كه به بدن و سلامتي شما مي‌رسد ناآگاه باشيد. ابتدا تصميم مي‌گيريد كه يك بار اين كار را انجام دهيد و مزه آن را بچشيد. وارد واحد انتقال خون مي‌شويد. در ابتدا بروشوري در مورد انجام اين كار به شما داده مي‌شود و اين امكان را به شما مي‌دهد كه انتخاب كنيد؛ شايد با مطالعه مطالب پشيمان شده و بدون هيچ صحبتي آنجا را ترك كنيد اما امكان دارد بمانيد و آمادگي خود را براي انجام اين عمل اعلام كنيد. ابتدا پزشكان و كادر مجرب و آموزش‌ديده سازمان انتقال خون يكسري سؤالات در مورد سلامتي شما مطرح و همچنين وضعيت جسمي‌تان را از نظر فشار خون وكلسترول به صورت عملي بررسي مي‌كنند. بعد از طي كردن اين مراحل شما در صورت داشتن سؤال يا موردي براي مشاوره مي‌توانيد به صورت مستقيم با پزشك حاضر در آن بخش مشاوره‌اي داشته باشيد تا در انجام اين عمل اطمينان و انگيزه لازم را به دست بياوريد. گاه اتفاق مي‌افتد كه شما بعد از مشاوره با پزشك مشاور از انجام اهداي خون صرفنظر و آنجا را ترك كنيد. قبل از انجام اهداي خون ابتدا بايد وضعيت شما در مورد اينكه آيا شرايط لازم را دارا مي‌باشيد بررسي شود. شخصي كه مي‌خواهد خون خود را اهدا كند بايد شرايط زير را دارا باشد:
1) وزن شما بايد كمتر از 50كيلو نباشد.
2) سن اهداكننده نبايد زير 18 سال باشد.
3) حداقل چند روز قبل از انجام اهداي خون فعاليت‌هاي پرخطر مانند روابط خارج از چارچوب خانواده انجام نداده باشد.
4) گاه پيش آمده تعدادي از افراد به صورت گروهي اقدام به اهداي خون خود مي‌كنند كه اين عمل بسيار خداپسندانه و قابل ستايش است اما بايد بدانيد ممكن است شما شرايط اين كار را نداشته باشيد يا داراي بيماري خاصي هستيد كه از دوستان خود پنهان كرده‌ايد، بايد رودربايستي را كنار گذاشته و دوستان خود را همراهي نكنيد. خوني كه از شما گرفته مي‌شود راهگشا و نجات‌دهنده بسياري از افراد مي‌باشد كه بر اثر حادثه يا داشتن بيماري خاصي نياز مبرم به اين خون‌هاي اهدايي دارند؛ افرادي مانند بيماران هموفيلي، تالاسمي، جراحي، نوزادان داراي زردي، مصدومان تصادفات، بيماران دياليزي و موارد ديگر... .
برخي فوايد و مزيت‌هاي اهداي خون
اهداي خون باعث كاهش و خارج شدن آهن اضافه از بدن مي‌شود. وجود آهن بر غلظت و چسبندگي بافت خون اثر مي‌گذارد و اين غلظت باعث ساييدگي و در نتيجه پارگي عروق و در آخر باعث سكته قلبي مي‌شود.
بر اساس پژوهش‌هاي به عمل آمده سكته قلبي و مغزي در افراد 43 تا 61 سال كه هر شش ماه يك بار اقدام به خون‌دهي مي‌كنند بسيار كمتر اتفاق مي‌افتد.
فرد اهداكننده زماني كه اقدام به اهداي خون خود مي‌كند در واقع به صورت كاملاً رايگان و بدون پرداخت هرگونه هزينه‌اي فشار خون و چربي او چك مي‌شود و در صورت داشتن مشكل در فشار خون و چربي از وضعيت خود آگاه شده و به او توصيه مي‌شود جهت بررسي‌هاي بيشتر به پزشك متخصص مراجعه كند.
رايگان بودن خدمات پزشكي از جمله چكاب كامل خون از جهت بيماريHIV، هپاتيت و بيماري‌هاي خطر‌آفرين كه ممكن است شخص به علت ترس از آبرو هيچ‌گاه اقدام به پيگيري آن نكرده باشد مشخص مي‌شود. بدن بلافاصله بعد از اينكه مقداري از خون خود را از دست بدهد به صورت خودكار شروع به خونسازي مجدد مي‌كند. افرادي كه تمايل به كاهش وزن دارند مي‌توانند با تكرار اين عمل وزن خود را به راحتي كم كنند.
آنچه قبل و بعد از خون‌دهي بايد رعايت كنيم
غير از شرايطي كه به آنها اشاره شد بايد فرد خون‌دهنده مسائلي را نيز رعايت كند كه دچار مشكل نشود. هميشه قبل از اهداي خون مقدار زيادي آب بايد نوشيده شود، همچنين صبحانه كامل بايد خورده شده باشد. 24 ساعت قبل از خون‌دهي نبايد غذاي چرب بخوريم و بهترين رژيم غذايي مي‌تواند غذاهاي سرشار از آهن مثل گوشت قرمز و تخم‌مرغ باشد. بايد به ياد داشته باشيم كه استرس و نگراني مي‌تواند باعث افت فشار خون در بدن ما شود كه براي خون‌دهي ايجاد اشكال مي‌كند. همانطور كه قبل از خون‌دهي نكاتي را بايد رعايت كنيم پس از اينكه عمل خون‌دهي پايان يافت نيز بايد به يكسري از نكات توجه داشته و به آن نكات عمل كنيم: 1)بعد از خون‌دهي بلافاصله از جاي خود بلند نشويم و كمي استراحت كنيم، 2) رانندگي نكنيم و 3) كارهاي سنگين نكنيم.
مهر سلامتي بر جسم خود بزنيم
شايد اين سؤال در ذهن خيلي از ما به‌وجود بيايد كه آيا هميشه و در هر زمان به اهداي خون نياز است؟ بايد پاسخ داد: «بلي». همه ما انسان‌ها و به‌خصوص همه ما ايرانيان كه به نوعدوستي و مهرباني و ايثار در بين تمام ملل زبانزد هستيم بايد اين را وظيفه و مسئوليت خود بدانيم كه در سال براي يك‌بار هم شده با اهداي خون خود مراكز انتقال خون را از داشتن نياز به گروه‌هاي مختلف خوني بي‌نياز كنيم. با اين كار هم به هم ميهنان بيمار كمك كرده‌ايم و هم مهر سلامتي بر خون و جسم خود نهاده‌ايم.
