مهمترين تحولات سال 2014 ميلادي چه چيزهايي بود؟سايت شبكه خبري «سيبياس» در گزارشي به بيان مهمترين مسائل بينالمللي در سال 2014 ميلادي از جمله ظهور داعش، مسئله اوكراين و... پرداخته است. سايت تابناك، اين گزارش را ترجمه كرده ولي در كنار اين موضوعات، حمله رژيمصهيونيستي به غزه و اعتراضات اجتماعي امريكا جزو مهمترين تحولات سال گذشته ميلادي بود.
1- ظهور و پيشروي داعش
در سال 2014، دولت اسلامي عراق و شام (داعش) خود را به عنوان يك تهديد امنيتي مهم و قابل توجه مطرح كرد. اين تهديد به ويژه از ماه ژوئن و پس از آن مورد توجه امريكا قرار گرفت كه افراطگرايانه شروع به تصرف بخشهايي از مناطق شمال عراق و همچنين سوريه كرده و ضمن مورد تهديد قرار دادن گروههاي اقليت، روزنامهنگاران و اتباع غربي را نيز به قتل رساندند. در پي اين وقايع، امريكا حدود 3 هزار مستشار نظامي به عراق اعزام و تلاش كرد ضمن كمك به نيروهاي محلي جهت مبارزه با داعش، ائتلافي بينالمللي را نيز براي مبارزه با اين گروه تشكيل دهد. داعش در عمل خود را به عنوان سازمانيافتهترين گروه تروريستي جهان مطرح كرد و توانست ضمن از ميان بردن مرز عراق و سوريه، هم دولت سوريه و هم دولت عراق را مورد تهديد قرار دهد. داعش همچنين ايده خود مبني بر تشكيل خلافت اسلامي را مطرح كرد و از اين طريق، افراطگرايان در سراسر جهان به يك خطر واقعي امنيتي تبديل شدند. يك تهديد ديگر برآمده از اين گروه، ظهور تروريستهاي خارجي است؛ يعني اتباع غربي كه رويكردهاي افراطگرايانه پيدا كرده و براي جنگيدن به منطقه خاورميانه ميروند و ميتوانند در آينده و پس از بازگشت به كشور خود، اقداماتي مشابه را انجام دهند.
2- حمله رژيمصهيونيستي به غزه
حمله رژيم صهيونيستي به غزه با نام تيغه حفاظتي، به بهانه ربايش و قتل سه نوجوان اسرائيلي در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۴ (ميلادي) آغاز شد و اين چندمين درگيري نظامي اسرائيل با فلسطينيان در نوار غزه است. در اين عمليات نيروي هوايي رژيم صهيونيستي آغازگر حمله بود و نوار غزه را هدف حملههاي خود قرار داد و فلسطينيان و گردانهاي عزالدين قسام شاخه نظامي حماس مناطق تحت كنترل اسرائيل را موشكباران كردند. 10 آگوست طرفين به آتشبس 72ساعته دست پيدا كردند ولي اين آتش بس پايدار نماند. در نهايت اين جنگ به مدت 51 روز تمام شد. اسرائيل خلع سلاح مقاومت و برقراري بازدارندگي خود را مهمترين شروط اين جنگ قرار داده بود ولي در پايان جنگ هيچ كدام از اين شروط محقق نشد.
3- بحران اوكراين
در شرايطي كه داعش پيشرويهاي خود را در خاورميانه آغاز كرده بود، در اروپا نيز يك روند درگيري بروز كرد. پس از وقوع تظاهراتهاي متعدد در اوكراين عليه رئيسجمهور اين كشور، گروههاي شبه نظامي طرفدار روسيه در مناطق شرقي اين كشور اقداماتي را آغاز كردند. اين اقدامات به ويژه در شبه جزيره كريمه بروز جدي پيدا كرد كه در نهايت با انجام همهپرسي، به روسيه ملحق شد. در پي اين تحولات، امريكا، روسيه را از طريق وضع مجموعهاي از تحريمها هدف قرار داد.
3- جنگهاي سايبري
فارغ از ميدانهاي عيني نبرد، سال 2014 شاهد توسعه جنگهاي سايبري بود. در اين سال، حملاتي عليه برخي شركتهاي بزرگ همچون
Home Depot و JP Morgan اتفاق افتاد. در اين ميان، بزرگترين ماجراي حمله سايبري كه در پايان سال رخ داد، هك شدن سيستمهاي شركت «سوني پيكچرز» بود كه گفته ميشود با هدف جلوگيري از به نمايش درآمدن فيلم جنجالي «مصاحبه» انجام گرفت.
4- موضوع هستهاي ايران
مذاكرات بر سر برنامه هستهاي ايران كه از نوامبر 2013 شروع شده بود در سال 2014 ادامه پيدا كرد و توافق موسوم به ژنو، در 3 نوامبر 2014 به خاطر عدم دستيابي طرفين به توافق جامع هستهاي براي دومين مرتبه تمديد شد.
5- انتخابات ميان دورهاي كنگره امريكا
انتخابات كنگره چهارم نوامبر برگزار شد و جمهوريخواهان در آن برنده شدند و كنگره طي دو سال آينده رياست جمهوري اوباما در دست جمهوريخواهان خواهد بود. گفته ميشود جمهوريخواهان طي دو سال آتي ميتوانند كاخ سفيد را به خصوص در حوزه سياست خارجي و به ويژه مسئله هستهاي ايران با چالش مواجه كنند.
6- اعتراضات امريكا
اين اعتراضات بعد از كشته شدن مايكل براون جوان سياهپوست امريكايي به دست پليس اين كشور در 9 آگوست شروع شد و در ماههاي بعد تقريبا شهرها و ايالتهاي سراسر امريكا را فرا گرفت. اين اعتراضات را با اعتراضات اجتماعي دهه 1960 امريكا نيز مقايسه كردهاند. براساس نظرسنجي سالانه انجام شده خبرگزاري آسوشيتدپرس (اي پي) از دبيران و مديران رسانهاي در اين كشور مشخص شد كشته شدن چند سياهپوست بيگناه به دست پليس امريكا و اعتراضات پس از آن در چند منطقه اين كشور در صدر مهمترين خبرهاي سال 2014 امريكا قرار گرفت.
7- خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان
مسئله مهم ديگر در سال گذشته، موضوع خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان بود. بر اساس برنامه اوباما، قرار است همه نيروهاي امريكايي تا سال 2016 از افغانستان خارج شوند و قرار بود ميزان خدمه نظامي امريكايي در اين كشور نيز تا پايان سال به 9 هزار و 800 نفر كاهش پيدا كند.
اين در حالي است كه به طور همزمان، طالبان به فعاليتهاي خود شدت بخشيده و درصدد ايجاد پايگاههاي جديد براي خود و ايجاد بيثباتي در مناطق مختلف افغانستان است. در كشور همسايه يعني پاكستان نيز اخيراً گروه طالبان حمله خونباري را به يك مدرسه در پيشاور انجام داد كه در جريان آن، 141 نفر - كه اغلب كودك بودند - كشته شدند.
8- كمان بيثباتي
در نهايت، ميتوان از وجود يك كمان بيثباتي سخن گفت كه از خاورميانه تا شمال آفريقا و همچنين آفريقاي غربي و زيرصحرا امتداد مييابد. كشورهايي همچون نيجريه و ليبي، اخيراً شاهد افزايش ميزان فعاليتهاي مسلحانه بودهاند و به مناطقي امن براي گروههايي چون القاعده و بوكو حرام تبديل شدهاند. در حقيقت، گروههاي شبه نظامي و تروريستي از بيثباتي و منازعات موجود در اين مناطق استفاده كرده و فعاليتهاي خود را شدت بخشيدهاند.