در کل استانهای ایران مجموعاً حدود ۵۹ هزارو ۶۰۰ روستا وجود دارد که حدود ۲۰ میلیونو ۷۰۰ هزار نفر جمعیت را در دل خود جای دادهاند. ضمن اینکه از این تعداد ۳۹ هزارو ۱۰۰ روستا با جمعیت ۲۰میلیونو ۲۰۰ هزار نفر جزو روستاهای بالای ۲۰ خانوار هستند.
اما نکته قابل تأمل اینکه هم اکنون ۱۶ هزارو ۵۱۶ روستا با جمعیت یکمیلیونو ۳۰۰ هزار نفر فاقد آب هستند، همچنین ۸ هزارو ۴۲۳روستا با جمعیت حدود ۵/۲ میلیون نفر در زمینه آبرسانی بهطور خودگردان عمل کرده و آب مورد نیاز خود را تأمین میکنند.
نیاز روستاها به شبکه آب بهداشتی
روستاها در پیش از انقلاب کمترین امکانات را داشتند و بیشترین بیماریها در این مناطق شیوع پیدا میکرد. شاید علت را باید در چشمهها، قناتها و آبانبارها جستوجو کرد که تنها منابع آبی بودند برای تأمینکننده آب مورد نیاز شرب و کشاورزی روستاییان بودند. به همین خاطر ورود بسیاری از ویروسها و آلودگیها به این منابع موجب بروز برخی بیماریهای سخت و بعضاً فوت زیادی از هموطنان میشد.
بر همین اساس ایجاد شبکههای بهداشتی آب از جمله نیازهایی بود که پس از انقلاب به شدت مورد توجه قرار گرفت. هر چند حدود سه دهه است که ایران با کمبود بارشها و پدیده خشکسالی روبهرو شده، اما با گذری به استانها میتوان متوجه شد اقدامات بسیار خوبی در جهت تأمین آب شرب سالم و بهداشتی روستاها صورت گرفته است. ایلام هم در لیست استانهایی قرار دارد که بهرغم بارشهای خوب و موقعیت جغرافیایی که دارد همیشه از کمبود آب مینالیده.
در این استان قبل از انقلاب تنها هشتدرصدجمعیت روستاها از آب شرب بهداشتی بهرهمند بودند در حالی که این رقم بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به ۹۸ درصد افزایش یافته است. وقتی انقلاب به ثمر نشست تأسیس آبفار روستایی در ایلام در دستور کار قرار گرفت و با راهاندازی آن، آبرسانی به روستاها با رعایت اصول بهداشتی آغاز و تعداد روستاهای بیشتری تحت پوشش این شرکت درآمد. مقایسه وضعیت آب شرب روستاهای استان بعد از انقلاب با قبل از انقلاب بیانگر پیشرفتهای چشمگیر در این حوزه است. اکنون با اجرای صدها طرح و پروژه آبرسانی کلان در ایلام شاهد افزایش تعداد روستاهای تحت پوشش از ۹ روستا به ۴۹۲ روستا با جمعیتی حدود ۱۷ هزار نفر هستیم که به جرئت باید گفت یکی از گامهای بزرگ در راستای توسعه و عمران و رفع محرومیت است.
قبل از انقلاب شاخص بهرهمندی روستایی ایلام در بخش آب صفر بود ولی هم اکنون به ۷۶ درصد رسیده که بالاتر از متوسط کشور قرار دارد. همچنین در بحث شاخصهای میکروبی و کلرسنجی، استاندارد جهانی و کشور ۹۵درصد است که این شاخص در شرکت آب و فاضلاب روستایی استان ایلام ۹۹ درصد ثبت شده است.
تشنگی اصفهان در کنار زاینده رود
اصفهان از جمله استانهایی است که به خاطر وجود زاینده رود چنین برداشت میشد که روستاهایش هم در تأمین آب مشکلی ندارند. اما حقیقت این است که این منطقه به شدت نیازمند رسیدن آب شرب به بیشتر نقاطش بود و بعد از انقلاب افزایش ۱۰ برابری آبرسانی به روستاها نقطه عطفی در این استان به شمار میآید. هم اکنون یک هزار شهر و روستا در اصفهان دارای آب آشامیدنی سالم هستند.
براساس گزارشهای رسمی، طول خطوط انتقال آب پیش از انقلاب که ۱۵۰ کیلومتر بود این روزها به بیش از ۵ هزارو ۵۰۰ کیلومتر رسیده که افزایش بیش از ۳ هزارو ۸۰۰ درصدی را نشان میدهد. ضمن اینکه طول شبکه توزیع آب اصفهان اکنون افزون بر ۱۷ هزارو ۵۰۰ کیلومتر تخمین زده میشود که با قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست. به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اصفهان، جمعیت استان پیش از انقلاب اسلامی حدود ۲ میلیونو ۳۰۰ هزار نفر بود و اکنون به حدود ۵ میلیون نفر رسیده که رشد ۲۱۷ درصدی را نشان میدهد.
حسین اکبریان با تأکید بر اینکه در حال حاضر چهار تصفیه خانه آب در این خطه با ظرفیت تصفیه بیش از ۱/۱ میلیون متر مکعب در شبانه روز فعالیت دارد، به وضعیت آب و فاضلاب در سال ۵۷ گریزی زده و ادامه داد: «در آن زمان ۱۱۴ هزار انشعابات آب در این استان وجود داشت که اکنون به یک میلیون و ۴۵۰ هزار رسیده است. شمار شهرها و روستاهای زیر پوشش این استان به ترتیب ۱۰ و ۹۴ بود که اکنون به بیش از یک هزار افزایش یافته است.»
آبرسانی به منطقهای خشک
خراسانجنوبی همیشه نامش با کمبود آب و خشکسالی عجین بوده. جایی که هنوز هم کاهش بارشها به عنوان دردی بزرگ تمام عرصهها از کشاورزی تا صنعت و حتی زندگی روزمره مردمانش را به چالش کشیده است. اما خوب است بدانیم در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در خراسان جنوبی فقط ۱۱ روستا از آب آشامیدنی برخوردار بود در حالی که با اقدامات جهادی صورت گرفته امروز ۱۰۱۳ روستا از مزایای آب شرب سالم برخوردار شدهاند که از مهمترین دستاوردهای نظام اسلامی محسوب میشود.
در همین راستا مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسانجنوبی از افتتاح ۱۶ پروژه با اعتبار ۳۴۰ میلیارد ریال همزمان با دهه مبارک فجر خبر داده که با بهرهبرداری از این طرحها ۱۶ هزار نفر از مزایای آن بهرهمند میشوند.
مهدی دوستی گفت: «در مناطق روستایی ۱۵ پروژه آبرسانی پایدار به بهرهبرداری رسیده که مردم روستای رزگ از توابع شهرستان بیرجند، روستاهای سیدآباد، میرآباد، خونیکسار، تخته جان، گیت، آنیک از توابع شهرستان درمیان، روستاهای حسنآباد سر کل، حسینآباد آبله، تل عارف، جان محمود، شیبر، اسدآباد، حسن آباد، حسنعلی از توابع شهرستان نهبندان از مزایای آب آشامیدنی پایدار برخوردار شدند.»
به گفته این مسئول حدود ۱۱ کیلومتر شبکه جمعآوری فاضلاب و نصب ۳ هزار فقره انشعاب فاضلاب در مرکز استان اجرایی شده که برای بهرهبرداری از این پروژهها شش مخزن با ظرفیت ۵۵۰ مترمکعب، دو ایستگاه پمپاژ، ۳۴کیلومتر خط انتقال و ۳۲ کیلومتر شبکه توزیع احداث شده است.