موضوع تحصیلات زنان، قبل و بعد از انقلاب یکی از موضوعات مهم در ارزیابی کارآمدی جمهوری اسلامی است. براساس آمار منتشر شده، پیش از انقلاب به تحصیلات زنان اهمیت داده نمی‌شد و این قشر جامعه نقش کمرنگی در جامعه داشتند، اما پس از انقلاب اسلامی همه چیز تغییر کرد و تحصیلات زنان مهم دیده شد.
آمار‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۳۶۴، بین ۶۰ تا ۸۰ درصد زنان بالای ۱۵سال بی‌سواد بودند، اما در سال ۱۳۸۸ این آمار به ۲۰ درصد رسیده‌است. در این رابطه انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری درباره وضعیت سواد زنان در کشور گفته‌است: «رشد و پیشرفت زنان در عرصه‌های مختلف جامعه پس از انقلاب اسلامی بسیار چشمگیر بوده‌است؛ به طوری که وضعیت سواد قبل از انقلاب ۳۵درصد بوده که این رقم اکنون به بیش از ۹۵ درصد رسیده‌است.»
برقراری عدالت آموزشی بین پسران و دختران پس از انقلاب
رشد تحصیلی زنان رشد جامعه را به دنبال دارد. در حالی که در سال ۱۳۵۰ نسبت دختران در حال تحصیل در مقطع ابتدایی به پسران نزدیک به ۳۵ درصد بوده‌است. این عدد در سال ۱۳۹۳ به ۵۰ رسیده‌است که نشان‌دهنده توازن و برقراری عدالت آموزشی بین پسران و دختران در کشور است.
علاوه بر آن، حضور دانشجویان زن در دانشگاه‌های ایران به عنوان یکی از شاخص‌های آماری برای نشان دادن تفاوت جایگاه حضور بانوان در این عرصه آموزشی است که طبق آمار‌های موجود در سال ۱۳۵۰ تنها بیش از ۲۵ درصد دانشجویان مؤسسات آموزشی و دانشگاه‌های ایران را زنان تشکیل می‌دادند.
همچنین آمار‌های حضور زنان در دانشگاه‌ها در سال ۱۳۵۴ به عدد ۲۹درصد و در سال ۱۳۵۷ به حضور ۳۸ درصد بانوان در عرصه مؤسسات آموزشی بوده‌است که این یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی در زمینه حضور بانوان در بخش آموزش به شمار می‌رود.
پس از انقلاب و با ارتقای جایگاه بانوان در عرصه آموزشی نیز حضور زنان به بالاترین رشد رسیده‌است به گونه‌ای که اکنون در آموزش عالی زنان ۵۶ درصد از دانشجویان دانشگاه‌های دولتی کشور را تشکیل می‌دهند. از طرفی افزایش نسبت زنان عضو هیئت علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی به ۳۴ درصد رسیده‌است و رسیدن این نسبت به عدد بیش از ۳/۳۳ درصد برای زنان عضو هیئت علمی در سایر دانشگاه‌های کشور از دیگر موارد مربوط به درخشش بانوان ایرانی پس از پیروزی انقلاب بوده‌است.
محمدرضا پهلوی: عقل زنان کمتر از مردان است!
رسانه‌های معاند مدعی هستند که در دوره پهلوی، تحصیل و جایگاه زنان در جامعه ایران مهم بوده‌است و با دروغ‌های رنگارنگ این ادعا را آب و تاب می‌دهند، اما در یکی از فیلم‌هایی که از محمدرضا پهلوی در شبکه‌های مجازی منتشر شده به خوبی مشخص است که او هیچ اهمیت و ارزشی برای زنان قائل نبوده‌است؛ در این فیلم در حالی که محمدرضا پهلوی در کنار فرح دیبا، همسرش نشسته است در پاسخ به این سؤال خانم خبرنگار که «آیا به نظرش زنان، هوش و توان برابر با مردان دارند یا نه؟» گفته‌است «معمولاً عقل زنان کمتر است. البته استثنا هم وجود دارد!»
او همچنین در پاسخ به این سؤال که «آیا فرح دیبا، همسرش می‌تواند مانند مردان کشور را اداره کند؟» گفته: «نمی‌خواهم جواب دهم.»
این مصاحبه نشان می‌دهد که آمار فاجعه‌بار از بی‌سوادی زنان در دوران پهلوی ناشی از چه تفکر و دیدگاهی بوده و تا چه میزان توانمندی زنان در آن دوره نادیده گرفته شده‌است.
دیدگاه امام‌خمینی (ره) درباره نقش زنان در جامعه.
اما پس از انقلاب اسلامی، امام‌خمینی (ره) درباره نقش زنان در جامعه فرمودند: «نقش زنان در جامعه بالاتر از نقش مردان است برای اینکه زنان علاوه بر اینکه خودشان یک قشر فعال در همه ابعاد هستند، قشر‌های فعال را در دامن خودشان تربیت می‌کنند.» از دیدگاه امام‌خمینی خانواده اولین و مهم‌ترین جایگاه تربیتی بشر و محل بروز و ظهور عواطف انسانی و رکن عمده جامعه است. اگر زن در جامعه بتواند به علم و معرفت و کمالات معنوی و اخلاقی که خدای متعال و آیین الهی برای همه انسان‌ها به طور یکسان در نظر گرفته‌است، برسد، تربیت فرزندان بهتر خواهد شد و محیط خانواده گرم‌تر و باصفاتر خواهد شد و جامعه پیشرفت بیشتری خواهد کرد.
از دیدگاه امام خمینی (ره) زن نه فقط با حضور مثبت و سازنده خود در جامعه، بلکه با حضور در روان و ذهن مردان و فرزندان در خانواده و در نهایت با حضور در روحیات جامعه، مسیر اصلی جامعه و تکامل انسانی را تعیین می‌کند. بنابراین، زنان در هر جامعه‌ای تعیین‌کننده مسیر حرکت آن جامعه هستند.
ارتقای جایگاه زن ایرانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی
آنچه مشخص است، پس از انقلاب اسلامی ایران یک تحول اساسی در تحصیل زنان ایجاد شد و با افزایش تعداد دانشجویان زن، بسیاری از کرسی‌های استادی آموزش عالی نیز به آن‌ها اختصاص داده شد. رشد تحصیلی زنان تا جایی پیش رفت که یک وزیر زن در دهه هشتاد سکانداری وزارت بهداشت را بر عهده گرفت. حالا شاهد آن هستیم که بسیاری از پزشکان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های گوناگون، زنان هستند و آن‌ها پس از انقلاب، در کنار حفظ ارزش‌های ایرانی و اسلامی حضور پررنگی را رقم زدند و این یک دستاورد بزرگ در ایران بعد از انقلاب است.
