به تازگی ۱۰ استاد دانشگاه تهران در نامه‌ای به رئیس جمهور خواستار توقف آبگیری سد چمشیر شده‌اند؛ بررسی دقیق متن نامه منتشر شده بیانگر وجود برخی استدلال‌های نه چندان کارشناسی است؛ به منظور بررسی دقیق این نامه به سراغ سعید نیکی سخن، استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر رفتیم و درباره این مسئله با وی به گفتگو نشستیم.
نیکی سخن در ابتدای صحبت‌های خود ضمن اشاره به محتوای نامه منتشر شده گفت: راجع به برخی از نامه‌هایی که تحت لوای نام استاد دانشگاه به رئیس جمهور و سایر مقامات ارسال می‌شود، می‌توان ساعت‌ها بحث کرد و به این مسئله اشاره کرد که چگونه در قالب نشان استاد دانشگاه حرف‌های غیر کارشناسی در بالاترین سطح بیان می‌شود.
واکاوی نامه غیر کارشناسی اساتید دانشگاه راجع به سد چمشیر
این استاد دانشگاه در تشریح محتوای نامه به رئیس‌جمهور راجع به مسئله سد چمشیر گفت: در نامه اساتید دانشگاه قید شده است که ۷۰ درصد مخزن سد بر روی سازند گچساران قرار گرفته است، این درحالیست که بر اساس بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، فقط ۳۶ درصد از مخزن بر روی سازند گچساران است و ۶۴ درصد دیگر سد بر روی سازند‌های نهشته‌های عهد حاضر، میشان و آغاجاری است.
وی افزود: سازند گچساران از ۷ ممبر تشکیل شده و فقط یکی از این ممبر‌ها نمکی است و بر اساس بیش از ۱۵۰ برداشت زمین‌شناسی در سرتاسر مخزن سد، نزدیک‌ترین لایه نمک در عمق ۳۰۰ متری مخزن قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در طول دوره بهره‌برداری سد بر اساس گرادیان هیدرولیکی هیچ تماسی بین آب مخزن و ممبر نمکی گچساران به وجود نمی‌آید و این مسئله مورد اجماع کارشناسانی است که از سال ۹۳ در جریان مطالعات بوده‌اند.
کاهش نمک وارد شده به پایین دست رودخانه شور زهره
نیکی سخن در تشریح بخش دیگری از نامه ادامه داد: در جایی از نامه قید شده است، سالانه ۵۰۰ هزار تن نمک بر اثر آبگیری سد وارد رودخانه می‌شود. این عدد در شرایطی بیان می‌شود که به استناد مطالعات انجام شده در دانشگاه شیراز، رودخانه زهره به عنوان یک رودخانه شور تا قبل از احداث سد سالانه ۲.۵ میلیون تن نمک را به پایین دست منتقل می‌کرده است، یعنی اگر مبنی محاسبات را دقیق بدانیم، احداث سد زمینه کاهش شوری رودخانه را فراهم می‌کند، اما در این نامه دقیقا روایت عکس واقعیت منعکس شده است.
وی ادامه داد: در بخشی از نامه مکان‌یابی سد مورد سوال واقع شده، اما مستندات دقیقی برای این مسئله عنوان نشده است، در همین راستا باید تاکید کنیم، جانمایی سد بر روی سازند میشان بوده است که به دلیل خصوصیات مقاومتی انتخاب مناسبی است و از سوی دیگر کمترین میزان چشمه‌های شورابه در مخزن تعبیه شده که زمینه ارتقای کیفیت آب مخزن و افزایش انعطاف‌پذیری مدیریت منابع آب را مهیا می‌کند و بر اساس مطالعات، سازند ساختمان سد در بهترین مکان قرار دارد.
اسناد علمی در نامه اساتید دانشگاه نقض شد
این استاد دانشگاه ادامه داد: در بخشی از این نامه آمده است، جریان‌های سیلابی رودخانه زهره باعث زهکشی طبیعی می‌شود و وجود این سد منجر به افزایش شوری زمین‌های کشاورزی می‌شود.
وی ادامه داد: این بخش از نامه اساسا خلاف همه اسناد علمی است، بر اثر سیلاب اساسا حجم آب قابل استفاده در رودخانه زهره به حداقل رسیده و بشی عمده‌ای از این منابع حیاتی به دریا می‌ریزد و اساسا با حضور این سد و کنترل منابع آبی ناشی از سیلاب و همچنین کاهش نمک به واسطه بهره‌برداری صحیح، شاهد افزایش آب قابل برنامه‌ریزی برای مصارف هستیم و تحول در محیط زیست منطقه رقم خواهد خورد.
نیکی سخن گفت: در بخش دیگری از نامه آمده است، با احداث سد‌های نرکیه به وزدی سطح وسیعی از تالاب‌های خوزستان خشک خواهد شد و آبگیری چمشیر بحران را افزایش می‌دهد، در پاسخ به این ادعا که شبیه به آسمان به ریسمان بافتن است، باید گفت، آبگیری چمشیر به واسطه کاهش املاح برای پایین دست و تداوم جریان با کیفیت زمینه کاهش منابع آلاینده نظیر گرد و غبار را مهیا خواهد کرد.
جلسات کارشناسی ۲۰۰۰ ساعته برای بررسی کارشناسی سد چمشیر
این استاد دانشگاه گفت: درپایان نامه قید شده است که تیم متخصص بی طرف برای بررسی طراحی شود، اما این دوستان باید بدانند از زمان ابتدای طرح مسئله تیم‌های دانشگاهی متعدد برای بررسی مسئله شکل گرفته و بالای ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ ساعت کنکاش کارشناسی انجام شده است.
نیکی سخن تاکید کرد: در نامه ۱۰ استاد دانشگاه برای توقف آبگیری سد جمشیر شاهد گزاره‌های متععدد غیر کارشناسی هستیم و عنوان استاد دانشگاه نباید زمینه طرح مباحث غیر کارشناسی را مهیا کند و اثر چنین نامه‌هایی باید در نظر گرفته شود و شاهد شکل گیری ماجرای چوپان دروغگو در این حوزه نباشیم.
