اواخر سال ۱۳۹۹ بود که سند ۱۰ ساله اعتلای بسیج به تصویب رهبر معظم انقلاب و فرمانده کل قوا رسید تا سازمان بسیج مستضعفین یک مقطع ۱۰ ساله را برای ارتقای خود (مجموعه بسیج و به تبع آن جامعه اسلامی) از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۱۰ پیش رو داشته باشد. تصویب این سند، گام مهمی در ارتقای مردمی‌ترین نهادی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی همواره در سخت‌ترین آوردگاه ها، چون دفاع مقدس، جهاد سازندگی و محرومیت زدایی ورود کرده و سربلند بیرون آمده است. آن طور که سردار علی مقواساز، معاون فرهنگی و هنری سازمان بسیج مستضعفین می‌گوید، بسیج ۹ قرارگاه را برای تحقق اهداف این سند تشکیل داده که قرارگاه فرهنگی، اجتماعی یکی از این قرارگاه‌ها ست که در این گفتگو نگاهی به اهداف و عملکرد این قرارگاه در تحقق سند مذکور می‌اندازیم.
اهداف کلی بسیج در اجرای سند ۱۰ ساله اعتلا چیست؟
اهداف کلان بسیج در افق ۱۰ ساله، استحکام بخشی درونی برای نقش آفرینی اثر بخش، هم در تحقق مردم‌سالاری اسلامی، هم در مقوله دولت‌سازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی است. نیل به این اهداف می‌تواند تحولی را نه تنها در بسیج که در سطح جامعه ایجاد کند. با توجه به چنین اهداف والایی، راهبرد‌های متفاوتی در سند ۱۰ ساله اعتلای بسیج دیده شده و ۹ قرارگاه نیز برای تحقق آن تشکیل شده است.
این سند چند راهبرد کلی و اساسی دارد و چه وظایفی در تحقق آن‌ها به عهده معاونت فرهنگی قرار گرفته است؟
چهار راهبرد کلی در سند وجود دارد که راهبرد دوم آن یک راهبرد پیش برندگی برای بسیج با محوریت جهاد و امید آفرینی است که جوانان نقش اصلی را در آن دارند. این راهبرد را باید در راستای همان عرصه‌های هفت گانه‌ای بدانیم که حضرت آقا در بیانیه گام دوم انقلاب ترسیم کردند. در راهبرد دوم موضوعاتی مثل علمی و پژوهشی و معنویت و اخلاق مورد توجه است. چند نمونه از زیر شاخه‌های این راهبرد مانند سبک زندگی اسلامی- ایرانی، گفتمان‌سازی مردمی، مطالبه گری، تحقق مردم سالاری اسلامی یا حوزه تقویت اقتصاد مردم پایه، تقویت معنویت و اخلاق، ارتقا و تقویت بنیان‌های معنوی جامعه و خانواده حوزه فرهنگی مربوط می‌شود که در قرارگاه فرهنگی، اجتماعی به عنوان یکی از قرارگاه‌های نه‌گانه بسیج به آن‌ها می‌پردازیم.
این زیرشاخه‌هایی که نام بردید گستردگی زیادی دارد، برای پیگیری و تحقق آن‌ها چقدر ظرفیت وجود دارد؟
بسیح یک نهاد مردمی است. اقشار مختلفی دارد که همگی از بطن و بدنه جامعه هستند. بسیج متشکل از جوانان انقلابی، مستعد و متعهد و پای کار است. همه این‌ها یک ظرفیت عظیمی را در اختیار سازمان می‌گذارد که می‌توان با همت بلند جوانان و نوجوانان انقلابی، حوزه جریان‌سازی فرهنگی را با هماهنگی نهاد‌های انقلابی و نخبگان در سراسر کشور اجرا کرد. قرارگاه ما در یک سال و نیم گذشته با حضور مجموعه جوانان و نخبگان با تشکیل یک جبهه فرهنگی در تمام استان‌ها و برخی از شهرستان‌ها کارش را شروع کرده است و ادامه می‌دهد. این جبهه مردمی با همراهی همه نهاد‌های فعال فرهنگی می‌تواند در پایگاه‌های مساجد بسیار موثر عمل کند.
کمی جزئی‌تر به موضوع ورود کنیم. برای یک اثر‌گذاری فرهنگی در سطح ملی، چه اقداماتی را در پیش گرفته‌اید؟
مثلاً ما در بحث ترویج گسترش فرهنگ نماز یکسری اقدامات را در پیش داریم یا در توسعه اثر بخشی فرهنگی در سطح کلان، یادواره‌هایی با موضوعات مختلف را برنامه ریزی کرده ایم. حمایت از تولید محتوای انقلابی و هنرمندان متعهد برخی از موضوعاتی هستند که قرارگاه فرهنگی- اجتماعی بسیج با عنوان تولید قدرت نرم به آن‌ها ورود کرده است. در این یکسالی هم که کار را شروع کردیم، اقدامات مفیدی صورت گرفته و ان‌شاءالله در تداوم آن به نتایج بهتری هم خواهیم رسید. شما در سؤال‌تان گفتید جزئی‌تر به این موضوع بپردازیم، به عنوان نمونه باید بگویم یکی از محور‌های اصلی ما، برگزاری کنگره شهدای استانی و به طور کلی یادواره شهدا و یادگار‌های دفاع مقدس است که در یکسال گذشته و به ویژه در سال جاری در قالب کنگره‌های استانی در سراسر کشور اقدامات خوبی صورت گرفته است. به ویژه یادواره «خانگی شهدا» که با محوریت خود خانواده‌ها از هفته بسیج شروع می‌شود و امیدواریم دستاورد‌های مهم و عظیمی در این راستا داشته باشیم.
بسیاری از اقدامات فرهنگی- اجتماعی در قالب فیلم یا مجموعه‌های هنری و مستند ماندگار و اثرگذار می‌شوند. در این زمینه هم برنامه ریزی شده است؟
اتفاقا یکی از فعالیت‌های مهم و اساسی ما همین مقوله ساختن فیلم‌های کوتاه یا سینمایی و حمایت و ارتقای هنرمندان متعهد و همچنین پرداختن به جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت است. در این خصوص اتفاقی که باید رقم بخورد و ما به دنبال آن هستیم، این است که بتوانیم با شناسایی جوانان مستعد از سطح مساجد یا مدارس به توانمندسازی این استعداد‌های جوان و آموزش و ارتقای آن‌ها بپردازیم. قدم بعدی یک شبکه‌سازی از این استعداد‌های بارور شده است. بعد در سطح بالاتر نظیر بسیج هنرمندان، این جوانان سازماندهی شده، قوی‌تر می‌شوند و پله پله ارتقا و رشد پیدا می‌کنندو می‌توانند در محور اساتید قرار گیرند و در یک مرحله بالاتر به حوزه هنر مقاومت و پرداختن به عرصه‌هایی مثل جشنواره‌های فیلم مقاومت و هنر‌های تجسمی و مواردی از این دست ورود کنند. در واقع این زنجیره از مسجد و محلات شروع می‌شود. در رده‌های پایینی ابتدا شناسایی، استعدادیابی، سازماندهی و توانمندسازی، سپس شبکه‌سازی می‌شوند و در نهایت در میدان عمل به جشنواره‌ها در سطح استانی و بعد ملی و بین المللی ورود می‌کنند، این‌ها اهدافی هستند که دنبال می‌شوند. اضافه کنم که هم اکنون در حوزه کلیپ‌سازی دفاع مقدس و کلیپ‌هایی در حوزه‌های مختلف کار‌هایی صورت گرفته و ان‌شاءالله در ادامه نیز گسترش پیدا خواهند کرد. در خصوص نمایش تئاتر هم باید بگویم که همین روند و زنجیره را دنبال می‌کنیم. یک نکته را خوب است تأکید کنم که بسیج برای پیشبرد فعالیت‌های هنری، فرهنگی و اجتماعی از ظرفیت همه نهاد‌های همسو در این خصوص استفاده کرده و می‌کند. کمک گرفتن از این نهاد‌ها و جبهه‌ای عمل کردن برگ برنده‌ای است که می‌تواند در پیشبرد و رفع مشکلات ما در سراسر کشور و شهرستان‌ها مفید باشد. الان در برخی مناطق کار هنری و فرهنگی کمتری شده و در برخی دیگر از شهرستان‌ها قوی‌تر کار شده است که بر آن هستیم به تقویت نقاط ضعف بپردازیم.
در بحث موسیقی شنیده‌ام که یک کار خوبی در برگزاری جشنواره‌های ملی و بین‌المللی سرود فجر انجام شده است. آماری در این خصوص دارید؟
در این خصوص بسیج ورود جدی داشته و ۲ هزار و ۵۰۰ جشنواره سرود ملی و بین المللی برگزار شده است. جشنواره‌ها به صورت محلی و حتی مسجدی برگزار می‌شود و گروه‌های برگزیده سرود پله پله بالاتر می‌آیند و با کشف استعدادها، بسیج به آموزش و ارتقای آن‌ها هم می‌پردازد. تاکنون بیشتر، برادر‌ها در این گروه‌های سرود حضور داشتند و گروه‌های سرود خواهران نیز رفته رفته ورود خواهند کرد. یک آمار دیگر هم داریم که بسیج تاکنون ۴ هزار گروه سرود در مجموعه خودش سازماندهی کرده است. ان‌شاءالله مراحل بعدی جشنواره هم با همت دوستان با قدرت به کار خود ادامه می‌دهد و در سطوح کشوری برگزار خواهد شد.
مسئله تهدید جمعیت و همین طور سبک زندگی ایرانی و اسلامی جامعه از دغدغه‌های مقام معظم رهبری است. در این خصوص چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهید؟
در حوزه سبک زندگی و مسئله مهم جمعیت کار‌های مختلفی انجام گرفته است. از موضوع گفتمان‌سازی گرفته تا رفع گره‌های ذهنی و کار‌های ایجابی و کمک به کسانی که مشکلاتی در این خصوص دارند. سعی کردیم بتوانیم در حوزه جمعیت با کمک دیگر نهاد‌ها کار‌های مناسبی انجام بدهیم. مثلا در حوزه خانواده و سبک زندگی اسلامی و ازدواج آسان ورود جدی داشتیم. در همین بحث ازدواج آسان از تأمین جهیزیه تا برگزاری نشست‌هایی با محوریت آسیب شناسی اجتماعی یا در بحث اعتیاد و طلاق و این‌ها ورود پیدا کردیم و مدل‌های مختلفی هم در سطح استان‌ها به اجرا درآمده است.
در تحقق برنامه‌های خود چه میزان از کار‌ها را به مردم واگذار می‌کنید و نحوه مشارکت مردمی چگونه خواهد بود؟
اگر ما می‌خواهیم در کار‌های عظیم فرهنگی و اجتماعی پیش رو موفق شویم، باید حوزه فرهنگ را مردم پایه کنیم. مسلماً با حضور همه مردم، از جوان‌ها و نوجوان‌ها گرفته تا افراد مسن و سرمایه‌های معنوی جامعه و مشارکت دادن همه مردم در همه لایه‌های مختلف جامعه، می‌توان به اهداف والای حوزه فرهنگی نایل شد. دادن نقش به مردم و دخالت دادن آن‌ها در امور، بهترین کاری است که می‌توانیم انجام بدهیم. مردم پایه کردن چه در تولید محتوا، چه در حوزه اندیشه و برنامه و اقدام و عمل و مداخله گری کلید اصلی حل مسائل است. نکته دوم بحث هم افزایی با دستگاه‌ها و نهاد‌های مختلف است که در این خصوص پیگیری‌های خوبی انجام داده ایم. در همه سطوح، از استانی گرفته تا ملی و سراسری، همکاری بسیج با نهاد‌های مختلف و البته با مشارکت مردم نتایج خوبی را به دست می‌دهد. مردم پایه بودن و هماهنگی با دستگاه‌ها و رده‌ها، قرارگاه‌های بسیج را توانمند می‌سازد.
