پس از روی کار آمدن جو بایدن، او تلاشی همه‌جانبه برای احیای اتحاد فراآتلانتیکی آغاز کرد که در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ به شدت صدمه دیده بود. این تلاش‌ها پس از جنگ اوکراین دوچندان شده است. بایدن توانسته است با استفاده از پدیده روسیه‌هراسی، سران اغلب دول اروپایی را برای ایجاد جبهه‌ای متحد علیه روسیه همراه خود کند، البته در این میان استثنا‌هایی مانند مجارستان نیز وجود دارد که با تحریم روسیه به ویژه تحریم انرژی آن مخالفت کرده است و اروپایی‌ها را متضرر این امر می‌داند.
کشور‌های اروپایی در چارچوب بلوک غرب به سرکردگی امریکا کارزار تحریمی همه‌جانبه‌ای علیه روسیه آغاز کرده‌اند. آن‌ها بسته‌های تحریمی متعددی علیه روسیه اعمال کرده‌اند که در کنار بحران اوکراین، به تورم در سراسر اروپا سرعت بخشیده و باعث اختلال در زنجیره تأمین و افزایش قیمت انرژی در جهان شده است. تحریم‌های اروپایی در مراحل بعد به تلاش برای تحریم انرژی روسیه رسید. تحریم بخش انرژی با قطع خرید نفت از طریق دریا و نیز کاهش خرید گاز نیز نخستین بار توسط مقامات اروپایی و با هدایت و خواست امریکا مطرح و اجرایی شد. آن‌ها با تبعیت کورکورانه از واشنگتن بدون محاسبه درستی از تبعات و پیامد‌های تحریم نفتی و گازی روسیه در بسته‌های تحریمی خود، اقداماتی انجام دادند که با واکنش متقابل مسکو مواجه شده و منجر به کاهش و در نهایت قطع نفت و گاز صادراتی به اروپا شده است. نکته جالب اینکه پس از حدود هشت ماه از اعمال انواع تحریم‌ها علیه روسیه اکنون مشخص شده است غربی‌ها در این زمینه با ناکامی بزرگی مواجه شده‌اند.
آمار شگفت‌آور
روزنامه امریکایی نیویورک‌تایمز طی گزارشی نوشته است برخی کشور‌های غربی حامی تحریم‌های روسیه، واردات از این کشور را از ماه فوریه ۲۰۲۲ به بعد افزایش داده‌اند. کشور‌های بلوک غرب که خرید کالا‌ها و محصولات از روسیه را به نحو قابل توجهی افزایش داده‌اند، نقش فعالی در مخالفت با عملیات نظامی این کشور در اوکراین داشته‌اند، از آن جمله می‌توان به کشور‌های عضو اتحادیه اروپا و آن‌هایی که از تحریم‌های ضدروسیه حمایت می‌کنند، اشاره کرد.
خرید کالا‌های روسی از سوی اسپانیا افزایش ۱۱۲درصدی را ثبت کرده و در عین حال صادرات روسیه به بلژیک ۱۳۰درصد بیشتر شده است. هلند نیز واردات از روسیه را ۷۴درصد افزایش داده و خرید کالا‌ها و محصولات روسی از سوی ژاپن نیز ۴۰درصد رشد داشته است. در حالی که آلمان و نروژ، واردات از روسیه را به ترتیب ۳۸ و ۲۱درصد افزایش داده‌اند. علاوه بر این، کل مبادلات تجاری روسیه با هلند ۳۳درصد، با ژاپن ۱۳درصد و با بلژیک ۸۴درصد افزایش یافته است. به نظر می‌رسد کشور‌های اروپایی راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌های روسیه یافته‌اند، برای نمونه دولت هلند ۹۱ مجوز برای معافیت کسب‌وکار‌ها از اجرای تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه صادر کرده است. یک سخنگوی وزارت خارجه هلند گفته است این وزارتخانه به همراه وزارت امور اقتصادی، دارایی، زیرساخت‌ها و آموزش و پرورش، اجازه یافته‌اند معافیت‌هایی از تحریم‌ها اعطا کنند و در مواردی خاص درجه‌ای از انعطاف‌پذیری از خود نشان دهند.
شکست کارزار
این آمار‌ها نشان می‌دهد به رغم جنجال غربی‌ها درباره به راه انداختن بزرگ‌ترین کارزار تحریمی علیه روسیه با هدف متوقف کردن آن از ادامه عملیات ویژه نظامی در اوکراین و تضعیف اقتصاد روسیه و در نتیجه ماشین جنگی آن، آن‌ها خود تبدیل به بزرگ‌ترین مشتریان مسکو شده‌اند. با گذشت هشت ماه از جنگ اوکراین و اعمال گسترده‌ترین و بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها علیه روسیه به این بهانه، شواهد کنونی حاکی از شکست غرب در رسیدن به هدف خود، یعنی تضعیف روسیه و نیز دو دستگی در اردوگاه اروپاست. روزنامه گاردین اواخر ژوئیه ۲۰۲۲ با بیان اینکه اقدامات غرب علیه روسیه نتیجه عکس داده، تحریم‌های اروپا و امریکا را نسنجیده‌ترین سیاست تاریخ کنونی حوزه بین‌الملل ارزیابی کرد و نوشت: «ولادیمیر پوتین از همیشه قدرتمندتر شده است.» با وجود شواهد بسیاری که نشانگر شکست تحریم‌ها علیه روسیه است، هنوز هیچ یک از رهبران غرب جرئت آن را نداشته است تحریم‌ها را زیر سؤال ببرد چراکه اعتراف به شکست یا حتی تصور آن هم توهین به مقدسات تلقی می‌شود. غربی‌ها بر این تصور بودند با تحریم‌های فلج‌کننده علیه روسیه می‌توانند به سرعت اقتصاد آن را نابود کرده و در نتیجه بخش نظامی این کشور اعم از تولید تسلیحات و نیز نیروهای روسی مستقر در اوکراین را به تنگنا‌ها و محدودیت‌های شدید روبه‌رو سازند و در نتیجه توازن قوا را به نفع نیروهای اوکراینی در جبهه‌های جنگ در این کشور رقم بزنند.
کامیابی روسیه
این اعتراف تلخ و سنگین برای غربی‌ها پس از اعلام کارزار تحریم اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک به معنای شکست هژمونی غرب به سرکردگی امریکا و ناتوانی آن در رسیدن به اهداف خود به رغم سرمایه‌گذاری‌های کلان مالی و تسلیحاتی به نفع اوکراین است. اکنون روسیه از لحاظ اقتصادی در موقعیت تثبیت‌شده‌ای قرار دارد و از طریق ارتباط نزدیک با متحدان خود توانسته است بر شرایط و محدودیت‌های تحریمی غلبه کند. روبل به عنوان واحد پول روسیه، در سال جاری به یکی از قوی‌ترین ارز‌های جهان بدل و از ژانویه۲۰۲۲ تاکنون نزدیک ۵۰درصد تقویت شده است، ضمن اینکه آمار‌های ذکرشده در گزارش نیویورک‌تایمز نشان می‌دهد رویکرد جدید سیاست خارجی روسیه موسوم به چرخش به سوی شرق که از سال ۲۰۱۴ در پیش گرفته بود و پس از جنگ اوکراین تشدید شده، حاصل آن افزایش قابل توجه مراودات اقتصادی و تجاری روسیه با کشور‌هایی مانند چین، هند و ترکیه است. هند و ترکیه به عنوان واردکنندگان بزرگ کالا‌ها و محصولات روسی ظاهر شده‌اند و میزان واردات‌شان از این کشور به ترتیب ۴۳۰ و ۲۱۳درصد افزایش یافته است. صادرات روسیه به چین نیز ۹۸درصد افزایش یافته است.
جمع‌بندی
کارشناسان اقتصادی معتقدند آثار و پیامد‌های اقتصادی ناشی از جنگ اوکراین بر کشور‌های غربی طولانی‌مدت خواهد بود و بیش از ۲۰ سال ادامه خواهد داشت. شرایط کنونی اروپا، در واقع حاصل همراهی این کشور‌ها با سیاست‌های امریکا در حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه است. بهای این همراهی را شهروندان اروپایی با کاهش شدید رفاه و نیز تورم شدید و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی می‌پردازند. با توجه به کمبود منابع انرژی به ویژه گاز، قیمت همه موارد وابسته به گاز از جمله بهای برق مصرفی نیز به شدت افزایش یافته است و بسیاری از شهروندان این کشور‌ها دیگر قادر به پرداخت قبض‌های گاز و برق خود نیستند. آن‌ها با کاهش خدمات اجتماعی، بحران انرژی، افزایش بهای سوخت و مواد غذایی و تورم بی‌سابقه دست به گریبانند و چشم‌انداز نامطلوبی نیز در زمستان ۲۰۲۲ در انتظار‌شان است.
همه این مسائل در واقع حاصل تبعیت و پیروی بی‌چون و چرای اروپایی‌ها از خواسته‌ها و اهداف ایالات‌متحده است. اکنون اتحادیه اروپا و کشور‌های بزرگ اروپایی که در کنار واشنگتن بار هزینه‌های تأمین تسلیحاتی اوکراین را نیز متحمل شده‌اند، بدون توجه به منافع درازمدت خود بر طبل دشمنی با روسیه می‌کوبند، بدون اینکه متوجه باشند این مسیر در نهایت به تضعیف شدید توان اقتصادی و سیاسی و حتی نظامی اروپا منجر خواهد شد و صرفاً امریکا برنده این بازی خواهد بود.
