همه ما این جمله را شنیده یا گفته‌ایم که فلانی «حرفه‌ای» عمل کرد. حرفه‌ای در رانندگی یک موضوع است و حرفه‌ای در کار و شغل موضوع دیگری. امروزه سازمان‌ها و مؤسسه‌هایی موفق هستند که اخلاق کار به خوبی در آن‌ها پیاده و اجرا می‌شود و همین موضوع در کنار انگیزه‌بخشی به کارکنان، بهره‌وری را نیز ارتقا می‌بخشد. آنچه در این مطلب درباره آن صحبت خواهیم کرد درباره اخلاق حرفه‌ای در کار است.
نکات مهم در محیط کار
لباس مناسب بپوشید
در هر کجای دنیا سبک و سیاق پوشش باید متناسب با محیط باشد. طبیعت‌گردی و تفریح یک مدل لباس می‌طلبد و محیط کار هم مدل رسمی را می‌طلبد. خوش‌پوش باشید، اما این به معنای دور شدن از پوشش رسمی و اداری برای محیط کار نیست.
شرح وظایف خود را بدانید
در بدو ورود به یک محیط کاری درباره شرح وظایف خود توجیه شوید، در غیر این صورت به مرور و با تغییرات شما دچار سرخوردگی و کم‌کاری خواهید شد و این کم‌کاری برای مدیران شما غیرقابل قبول است، اما اگر بر اساس قرارداد اولیه و شرح وظایف پیش روید، هر دو راضی خواهید ماند.
وجدان کاری داشته باشید
فردی که وجدان کاری دارد، جمعی از خصلت‌های خوب را که همیشه جداگانه درباره آن خواندیم، خواهد داشت. فرد با وجدان، بموقع وارد محیط کار می‌شود، بموقع خارج می‌شود و به اندازه شرح وظایفش متعهدانه به مسئولیت خود عمل می‌کند.
حاشیه را کنار بگذارید
در همه محیط‌های کاری چه دولتی و چه خصوصی حاشیه وجود دارد، اما قرار نگرفتن در این حاشیه هنر می‌خواهد و همین هنر از شما یک کارمند حرفه‌ای می‌سازد. یک نکته کلی در این زمینه کارساز است، هر حرفی را جدی نگیرید و هر آنچه را شنیدید به سایرین منتقل نکنید. یاد بگیرید شما قطع‌کننده زنجیره شایعات باشید.
اخلاق‌مدار باشید
قضاوت نکنید، حسادت نکنید، تهمت نزنید، زیر‌آب‌زنی نکنید، دروغ نگویید، پرحرفی نکنید، سخن‌چین نباشید، خوش‌بین باشید، فروتنی کنید و از منم منم دور باشید، تجسس بیجا نکنید، بدگویی سایرین (چه مدیر و چه سایر کارمندان) را نکنید، تملق‌گو و چاپلوس نباشید. خلاصه اینکه این موضوعات می‌تواند از شما یک کارمند اخلاق‌مدار بسازد. باید برای هر کدام از این‌ها تمرین داشته باشید و به مرور متوجه خواهید شد از حاشیه دور خواهید شد و زمان بیشتری برای انجام وظایف خود خواهید داشت.
روحیه کار جمعی داشته باشید
حضور در محیط کار حتی اگر انفرادی‌ترین شرح وظایف را هم داشته باشید، یک کار تیمی و جمعی محسوب می‌شود. این موضوع برای مشاغلی که لازمه آن کار تیمی و گروهی است بسیار بااهمیت‌تر است. اگر فرد درون‌گرایی هستید، باید برای خود داشتن روحیه کار تیمی را یک ضرورت بدانید و در آن بدرخشید.
با پشتکار و پیگیر باشید
میل و رغبت زیادی به کار خود داشته باشید. وظیفه‌شناس و البته سختکوش باشید. وظایف محوله را جدی پیگیری کنید و تا اتمام نشدن و رسیدن به نتیجه مؤثر و مفید، کار را رها نکنید.
مهارت‌های خود را به‌روز کنید
یکی از بارزترین ویژگی‌های افراد موفق این است که همواره به دنبال مهارت‌های جدید و جانبی هستند، مهارت جانبی در واقع مهارتی است که شاید فعلاً خیلی با کارتان مرتبط نباشد، اما برای پست‌ها و مشاغل آینده حتماً به کار خواهند آمد، یعنی ممکن است شغل فعلی شما به برخی از مهارت‌ها احتیاجی نداشته باشد، اما شما می‌توانید با یادگیری دوره‌های آموزشی جدید در زمینه‌های دیگر، شانس خود را برای رشد و ترفیع بالا ببرید.
اشتباهات خود را بپذیرید
در میان افراد موفق، کمتر می‌توان فردی را یافت که در مقابل اشتباهات خود جبهه بگیرد یا از پذیرش آن‌ها سر باز زند. افراد موفق مسئولیت کاری را که انجام داده‌اند، بر عهده می‌گیرند. اگر اشتباهی مرتکب بشوند، اعتراف می‌کنند و پای آن می‌ایستند. آن‌ها تلاش می‌کنند تا اشتباهات‌شان را تکرار نکنند. این اخلاق نشان می‌دهد شما نه تنها انتقادپذیر هستید، بلکه در تلاشید بتوانید روزبه‌روز پیشرفت کنید.
امین مجموعه باشید
امنیت در حوزه همه روابط به خصوص کاری هم قابل اهمیت است. شما باید به عنوان نیروی یک مجموعه اسرار مجموعه خود را حفظ کنید. شاید بی‌اهمیت‌ترین و پیش‌پاافتاده‌ترین موضوعات برای تیم همکار شما حیاتی باشد. حفظ اسرار از شما یک فرد حرفه‌ای می‌سازد.
یک ماجرای واقعی از اخلاق غیرحرفهای
دوستی تعریف می‌کرد برای انجام فعالیتی پس از ارسال و تأیید رزومه توسط مدیر مورد نظر، وارد مجموعه‌ای شد. این انتخاب در حالی بود که همزمان چندین پیشنهاد دیگر داشت، اما بخشی از این انتخاب به دلیل شناخت نسبی وی از مدیر مجموعه بود. پس از چند ماه فعالیت شبانه‌روزی مداوم، یک شب پس از پایان ساعت کاری، درست در ساعت ۱۱ شب مدیر مجموعه با یک پیامک و بدون هیچ گونه توضیحی عذر وی را می‌خواهد. اگر شما جای این فرد بودید، چه واکنشی نشان می‌دادید؟!
چنین تصمیمی بدون اطلاع قبلی و حتی بدون هیچ گونه توضیح و پاسخی قطعاً برای هر کسی ناراحت‌کننده است و خلاصه ماجرا یک کلام است: اخلاق غیرحرفهای کارفرما!
فرد مورد نظر ظاهراً هیچ گونه واکنشی به این پیامک نشان نداده و منتظر تماس برای طی کردن روند اداری مانده است، اما زمان تسویه‌حساب به مدیر ارشد بابت چنین اخلاق غیرحرفهای گله‌مند می‌شود. مدیر ارشد نیز با ابراز بی‌اطلاعی از چنین رفتار غیرحرفهای مدیر میانی خواستار بازگشت مجدد وی به کار می‌شود، اما پاسخ فرد جالب توجه بوده است.
این فرد به مدیر ارشد گوشزد می‌کند که یکی از دلایل انتخاب این شغل، تصور حرفه‌ای بودن مدیر مجموعه بوده است، اما با توجه به چنین رفتار غیرحرفهای یکی از دلایل و انگیزه‌های اصلی او برای این شغل از بین رفته است و دیگر دلیل منطقی برای بازگشت به کار ندارد. مدیر ارشد این مجموعه بعد‌ها چندین بار خواستار همکاری مجدد این فرد می‌شود، اما بی‌اعتمادی باعث شده بوده شروع یا ادامه همکاری شکل نگیرد. به همین سادگی می‌توان با یک رفتار در محیط شغلی حرفه‌ای یا غیرحرفهای عمل کرد و در این میان البته بسیاری چیز‌ها نسبی است. نه آن کسی که مدعی رفتار حرفه‌ای است لزوماً در همه موارد صددرصدی رفتار می‌کند و نه کسی که یک کارمند جزء است از اخلاق حرفه‌ای به دور خواهد بود. نکته مهم این است که برای حرفه‌ای بودن و حرفه‌ای ماندن باید تلاش کرد، یعنی همزمان با تلاش برای ارتقای علمی در شغل خود، باید اخلاق حرفه‌ای را نیز پیش برد و برای آن اصول و مقرراتی داشت. از وجدان کاری گرفته تا صداقت در حرف و عمل، از نظم کاری گرفته تا سایر موارد اخلاقی همچون پرهیز از حسادت و قضاوت و حاشیه‌بازی. این موارد همه و همه در کنار هم می‌تواند از یک فرد چه در قامت مدیر مجموعه و چه در قامت کارمند معمولی یک فرد حرفه‌ای در کار خود بسازد.
نکات کلیدی برای اینکه مدیر موفقی باشید
به صحبت‌های کارمند خود گوش کنید
مدیر موفق، شنونده خوبی است. در بسیاری از مواقع، تنها گوش دادن به صحبت‌های کارمند می‌تواند مشکل را برطرف کند. شاید در لابه‌لای این صحبت‌ها متوجه شوید مشکل پیش‌آمده تقصیر کارمندتان نیست و به راحتی قابل رفع است.
از کارکنان خود دفاع کنید
حامی فردی که نیروی شماست، اول خدا و بعد شما هستید، پس در مواقع لزوم از او دفاع کنید. این موضوع به خصوص در مجموعه‌های خرد اهمیت دارد چراکه گاهی یک اظهار نظر منفی یا انتقاد می‌تواند منجر به عملکرد ضعیف افراد شود.
بازخورد‌ها را در نظر بگیرید
رهبران کاری موفق همواره به دنبال بازخورد‌های کارکنان‌شان هستند. می‌پرسید چرا؟ این بازخورد‌ها می‌تواند در نهایت منجر به بهبود و اثربخشی بیشتر امور شود و رشد و موفقیت مجموعه شما را به ارمغان آورد.
عصبانی نشوید
رهبران کاری خوب می‌دانند که چگونه احساسات‌شان را کنترل کنند. عصبانیت هیچ‌گاه چیزی را درست نمی‌کند و تنها باعث ایجاد نوعی ترس و وحشت در میان
کارکنانی می‌شود که نمی‌خواهند برای رسیدن به موفقیت در شرایط دشواری کار کنند.
از کارکنان‌تان تمجید کنید
بهترین کارآفرینان به صورت روزانه از کارکنان خود تقدیر می‌کنند. این روش باعث تشویق و ایجاد انگیزه برای آن‌ها می‌شود و ایجاد خلق و خوی خوب در میان این افراد را به دنبال دارد. بدون تعریف و تمجید، هیچ‌کس تصور نمی‌کند که کار به خودش تعلق دارد و به همین دلیل تمام تلاشش را برای موفقیت نخواهد کرد.
برچسب منفی و مثبت دست خود شماست
یک پیشنهاد کلی این است که همواره در زندگی سعی کنید با یک برچسب منفی در یک محیط شناخته نشوید. به طور مثال به گونه‌ای رفتار نکنید که همواره شما را بداخلاق بدانند یا بگویند شما فلان خصلت منفی اخلاقی را دارید. اصولاً خصلت‌های منفی در محیط بیشتر در ذهن افراد ماندگار می‌شود و متأسفانه زمان بیشتری لازم است تا آن خصلت از ذهنیت افراد پاک شود. در واقع اگر چندین بار واکنش عصبانیت از شما بروز کند، برچسب عصبانیت به شما زده می‌شود، حتی اگر این عصبانیت کمرنگ هم شود، زمان زیادی لازم است تا ذهنیت اطرافیان نسبت به شما اصلاح شود. این کلیت رفتاری در زندگی بسیار قابل اهمیت است. حالا اگر چنین کلیتی را در محیط کاری در نظر بگیریم، بسیار اثرگذار‌تر خواهد بود. در واقع سعی کنید با یک خصلت منفی کاری در محیط کار شناخته نشوید که در این صورت عملکرد شما تحت‌الشعاع همان یک خصلت قرار خواهد گرفت. برعکس، سعی کنید به یک خصوصیت خوب مشهور شوید. دیگران باید وقتی راجع به شما حرف می‌زنند، بگویند فلانی در فلان موضوع خاص خیلی خوب است.
ویژگی‌های یک شاغل خوب
ویژگی‌های یک کارمند یا کارگر یا بهتر است بگوییم یک انسان شاغل خوب در دین اسلام و فرهنگ اسلامی عبارت است از:
داشتن نگاه ارزشی به کار
صداقت و امانتدار بودن
دقت در انجام کار
اهمال نداشتن در انجام کار
پرهیز از شتاب‌زدگی
حضور بموقع در سر کار
موکول نکردن کار‌ها به یک وقت دیگر
خدمت‌رسانی به مردم
عاری از فساد و کاغذبازی و پرهیز از رشوه گرفتن
حُسن خلق، گشاده‌رو و مهربان بودن
رعایت انصاف
منت نگذاشتن به خاطر کار‌های انجام داده
فرمانبرداری از بالادست خود
ناقص انجام ندادن و به پایان رساندن کار
