موضوع تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و باغات در استان‌ها به یک معضل بزرگ تبدیل شده است. اما این تمام ماجرا نیست و حالا خرد شدن اراضی نیز چالش دیگری است که کشاورزی مناطق مختلف و به خصوص استان‌های شمالی را درگیر خود کرده است. گران شدن زمین‌های مسکونی و علاقمندی به ساخت خانه ویلا و سود‌هایی که در این کار خوابیده دلیل عمده تکه‌تکه شدن زمین‌های کشاورزی و شالیزار‌های مازندران است.
اگر قرار باشد اولویت اول و برنامه‌ریزی‌های مازندران را مورد بررسی قرار دهیم قبل از هر چیز به کشاورزی می‌رسیم که حرف اول را در استان می‌زند. در مازندران، سالانه بیش از ۵/۷ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی تولید می‌شود که در بحث محصولاتی مثل برنج، مرکبات، انواع میوه‌ها و حتی مرغ نه تنها تأمین کننده اصلی امنیت غذایی کشور است بلکه بخشی از تولیداتش را صادر می‌کند.
با این تفاسیر، اما حالا معضلی به نام تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و خرد شدن این زمین‌ها چنان گریبان استان را گرفته که اگر تصمیمی برای جلوگیری از این روند گرفته نشود، حتماً ضربات مهلکی به صنعت کشاورزی مازندران وارد خواهد کرد. در همین رابطه رئیس سازمان جهادکشاورزی مازندران، خرد شدن و قطعه بندی زمین‌های مرغوب کشاورزی در استان طی سال‌های اخیر را یکی از چالش‌های مهم بیان کرده و می‌گوید: «در مازندران برنامه‌ریزی‌های اصلی مربوط به بخش کشاورزی است و اولویت‌بندی‌ها به این حوزه ختم می‌شود. تا به امروز مازندران توانسته در تولید انواع مرکبات، میوه‌ها، برنج و طیور حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد و به استناد آمار، در کنار تأمین نیاز‌های داخلی صادرات و ارزآوری را هم در دستور کار دارد.»
حسن عنایتی، به ضایعات بالای محصولات تولیدی به عنوان یکی از پاشنه آشیل بخش کشاورزی سنتی استان گریزی زده و ادامه می‌دهد: «به عنوان نمونه کسری سالانه کشور به برنج براساس سرانه جمعیتی بیش از ۴۰۰ هزار تن است در حالی که بیش از ۳۰۰ هزار تن این محصول درفرآیند برداشت و تبدیل شالی به برنج سفید به علت نبود صنایع تبدیلی استاندارد هدر رفته و به ضایعات تبدیل می‌شود.»
دانش بنیان‌ها ظرفیتی برای احیای کشاورزی
تکه‌تکه شدن و قطعه‌بندی زمین‌هایی که منبع تولید مواد غذایی مازندران و کشور به شمار می‌آیند دردی است که به جان مازندران افتاده و در دراز مدت می‌تواند به یک فاجعه تبدیل شود.
به گفته رئیس سازمان جهادکشاورزی مازندران، متأسفانه با ادامه این وضعیت به هرشکلی و با تغییر نسل، زمین‌ها در معرض خطر قرار می‌گیرند و همه تلاش متولیان امر این است که حداقل وضع موجود بخش کشاورزی استان حفظ شود. با ورود شرکت‌های دانش بنیان باید با تکنولوژی در بازمهندسی و تولید ماشین‌آلات کشاورزی و کشاورزی هوشمند برویم که بتوانیم با حداقل وضع موجود بخش کشاورزی، بتوانیم بهره‌وری و تولید محصول را بیشتر و با کیفیت داشته باشیم.
وی اشاره‌ای هم به نشست هم اندیشی توسعه ضریب دانش در بخش کشاورزی که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی برگزار شد کرده و می‌گوید: «این اقدام در راستای حضور فعالانه و استراتژی عمل بخشی به شرکت‌های دانش بنیان در بخش کشاورزی استان برای افزایش بهره‌وری بیشتر تولیدات بود.» عنایتی همچنین با بیان اینکه هزینه سرانه تولید در مازندران به مراتب بالاست، و همزمان حضور شرکت‌های علمی و تحقیقانی نیز در این بخش کم رنگ است، خواستار حضور جدی‌تر فعالان شرکت‌های دانش بنیان، مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی برای کمبود نیاز‌های صنایع تکمیلی بخش کشاورزی استان شد. وی تصریح می‌کند: «باید حمایت‌های ویژه در امر وارد کردن علم و دانش به بخش کشاورزی با همکاری تمام نهاد‌ها و ارگان‌ها پیش برود تا شاهد افزایش بهره‌برداری از مزارع و زمین‌ها باشیم.»
به گفته این مسئول، نیاز‌های بخش کشاورزی استان گستردگی زیادی در بخش‌های مختلف دارد، که برای جبران کمبود‌ها و ارتقای این بخش‌ها باید دانشگاهیان و مراکز تحقیقاتی ورود جدی‌تری داشته باشند. عنایتی یادآور می‌شود، هرچه کالای با کیفیت‌تر تولید کنیم بهتر می‌توانیم سرپا بمانیم و از مراکز پژوهشی علمی و تحقیقاتی و دانش آموختگان و دانشگاهی هم این انتظار و درخواست را داریم.
