روزه‌داری و آداب مربوط به آن جایگاه ویژه‌ای در زندگی معصومین (ع) داشته است. پیامبر اکرم (ص) سه ماه رجب و شعبان و ماه مبارک رمضان را روزه می‌گرفتند و امیرالمؤمنین (ع) همواره و با اشتیاق در پی دلیل و بهانه‌ای برای روز گرفتن بودند. ذکر دو روایت از سیره و گفتار آن دو حضرت درباره روزه‌داری خواندنی و درس‌آموز است.
روزه‌داری‌های امیرالمؤمنین (ع)
مولا امیرالمؤمنین (ع) همیشه دوست داشتند تابستان گرم روزه بگیرند. هنگامی که در کوفه بودند برای دیدن هلال ماه رمضان با مردم از شهر خارج می‌شدند. همین که آن را می‌دیدند، از خداوند متعال می‌خواستند آن را ماه میمنت و سعادت و برکت و ایمان و سلامتی و اسلام و نیز فرصتی برای انجام دادن دستور‌های الهی قرار دهد. همچنین از پروردگار مهربان می‌طلبیدند که در این ماه پربرکت کم‌خوابی را نصیب‌شان کند. آن حضرت درباره به زبان آوردن نام ماه رمضان می‌فرمودند: «نگویید رمضان، بگویید ماه رمضان. شما نمی‌دانید رمضان چیست و چه مقامی دارد.» آن حضرت به ساده‌اندیشانی که روزه‌داری را در نخوردن و رعایت کردن محرمات خلاصه می‌کردند آموزش می‌دادند که روزه دل از روزه زبان و روزه زبان از روزه شکم بهتر است. ایشان در همین‌باره می‌فرمودند: «بسا روزه‌داری که از روزه‌اش جز تشنگی نصیبی نمی‌برد.» روزه را با دعا و نیایش می‌گشودند. روزی درباره روزه‌های مستحبی سخن می‌گفتند که از زبان رسول اکرم (ص) نقل کردند: وارد بهشت شدم و دیدم که بیشتر بهشتیان کسانی هستند که در ایام البیض روزه می‌گیرند.
ایشان می‌فرمودند: هر کس روز عرفه را برای جلب رضایتمندی خداوند متعال روزه بگیرد، مانند آن است که تمام سال را روزه گرفته است. روزه گرفتن سه روز از هر ماه معادل روزه تمام ایام سال است.
حضرت رسول اکرم (ص) و روزه مستحبی
بخشی از سیره معصومین (ع) در موضوع روزه‌داری به روزه مستحبی برمی‌گردد. روزه مستحبی گاه به سبب فرا رسیدن ایام خاص در طول سال است؛ ایامی که قداست و نورانیت ویژه‌ای دارند و به همین جهت اعمال خاصی دارند. در حالات رسول خدا (ص) نوشته‌اند که دو ماه رجب و شعبان را روزه می‌گرفتند و آن را به روزه واجب ماه رمضان وصل می‌کردند.
در حالات امیرالمؤمنین (ع) نقل کرده‌اند که گاه وارد منزل می‌شدند و می‌فرمودند: چیزی برای خوردن داریم یا نه، اگر نداریم روزه می‌گیرم. تأکید بر روزه مستحبی به دلیل آثار و برکات و پاداش فراوانی است که برای آن ذکر کرده‌اند. برای همین است که معصومین (ع) با تشویق و ترغیب کوشش می‌فرمودند که مسلمانان مشتاقانه‌تر روزه مستحبی بگیرند.
روزی رسول‌الله (ص) به اصحاب خود فرمودند: «آیا مایلید عملی یادتان دهم که اگر انجامش دهید، شیطان به قدر فاصله مشرق و مغرب از شما بگریزد و دور شود؟»
عرض کردند: آری.
فرمودند: «روزه‌داری چهره‌اش (شیطان) را سیاه می‌کند و صدقه کمرش را می‌شکند و تصمیم‌گیری و مداومت بر عمل صالح ریشه‌اش را می‌کند و استغفار رگِ گردنش را قطع می‌کند و بدانید که هر چیزی زکاتی دارد و زکات بدن‌ها روزه گرفتن است.»
