سرویس ایران جوان آنلاین: با اینکه سال‌هاست اظهارات مسئولان مختلف حول محور اشتغالزایی برای روستاییان و عشایر می‌چرخد و آمار‌های رسمی طوری تنظیم می‌شود که نشان دهد طرح‌هایی که در این زمینه اجرایی شده، جزو موفق‌ترین طرح‌ها در حوزه کار هستند، اما واقعیت چیز دیگری است و ادامه بسیاری از این طرح‌ها حتی به صورت دست و پا شکسته هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. یکی از این طرح‌ها، طرح اشتغال روستایی و عشایری است که چهار سال قبل و با تصویب و مجوز مجلس برای برداشت ۵/ ۱ میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی، با هدف جلوگیری از مهاجرت به کلانشهرها، کاهش حاشیه‌نشینی و ماندگاری ساکنان روستا‌های کشور کلید خورد. ولی امروز در میان ادعا‌های مسئولان مبنی بر موفق بودن آن، روستا‌های زیادی هستند که اصلاً نمی‌دانند این طرح چیست؛ چه برسد به اشتغالزایی در آن‌ها و کاهش بیکار‌هایشان.
سال ۱۳۹۶ بود که با تصویب مجلس مجوز برداشت ۵ /۱ میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی برای ایجاد اشتغال و حفظ مشاغل روستایی صادر شد و به گفته مسئولان، با برنامه‌ریزی دقیقی که برای یافتن جامعه هدف صورت گرفته بود، می‌شد پیش‌بینی کرد بخش عمده‌ای از اعتبارات برای آن‌ها کنار گذاشته شده تا به دستشان برسد.
آن‌طور که اظهار نظر‌های رسمی نشان می‌داد دریافت‌کنندگان وام‌های روستایی و عشایری همگی مشخص شده بود و تا سال ۹۸ این گروه‌ها یا وام دریافت کردند یا در نوبت دریافت وام بودند.
در سوم تیر سال ۱۳۹۸ هم رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد: «طرح اشتغال روستاییان و عشایر که از دو سال پیش آغاز شده و منابع لازم برای اجرای این طرح از ۵/ ۱ میلیارد دلار تسهیلاتی که باید از صندوق توسعه ملی استفاده شود، تأمین شده است.» محمدباقر نوبخت گفت: «نظام بانکی نیز به همین اندازه و معادل ریالی ۵ /۱ میلیارد دلار را اضافه خواهد کرد تا بتوانیم تسهیلات ارزان قیمت در اختیار متقاضیان اشتغال در مناطق روستایی و عشایری قرار دهیم.»
برای دانستن مقدار دقیق تسهیلاتی که برای متقاضیان اشتغال‌های روستایی و عشایری در نظر گرفته شده بود می‌توان به حرفهای رئیس سازمان برنامه و بودجه استناد کرد که با قیمت دلار سال ۹۸ گفته بود: «این سیاست یک بخش از طرح اشتغال بوده و در دست اجراست و مشخص شده که از این ۵/ ۱ میلیارد دلار چیزی معادل یک میلیارد و ۲۵۵ میلیون دلار از سوی صندوق توسعه ملی اختصاص داده شد که معادل ریالی آن بیش از ۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان است.» هر چند در آن زمان چنین وانمود می‌شد که این طرح می‌تواند ده‌ها هزار شغل ایجاد کند و طرح اشتغال روستاییان و عشایر با پرداخت وام‌هایی با سود پایین و عمدتاً یک رقمی، توانسته سهم اشتغال روستایی از کل اشتغال کشور را از ۵/۵ به ۲۳ درصد افزایش دهد، اما حرفهای مسئولانی که در روستا‌ها ساکن هستند چیز دیگری را نشان می‌دهد.
روستا‌ها در انتظار بودجه
بعد از گذشت نزدیک به چهار سال از اجرای طرح اشتغال روستاییان و عشایر برخی از روستا‌ها هنوز منتظرند تا سهمی از اعتبارات میلیاردی نصیب‌شان بشود تا بتوانند کارهایشان را پیش ببرند. خراسان‌جنوبی از جمله این استان‌هاست که به گفته مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آن، پروژه‌های نیمه تمام اشتغال پایدار در خراسان‌جنوبی نیازمند تخصیص اعتبار بوده که باید مورد توجه قرار گیرد و پروژه‌های ورزشی حوزه کارگری نیز تعیین تکلیف شوند. غلامرضا اشرفی که در جلسه جمع‌بندی مباحث سفر معاونان و مدیران سازمان‌های وابسته وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی سخن می‌گفت با اشاره به وضعیت اشتغال در خراسان‌جنوبی بیان کرد: «سهم اشتغال استان در حوزه کشاورزی ۵/ ۲۸ درصد، حوزه صنعت ۳۰ درصد و حوزه خدمات ۴۲ درصد است.» به گفته این مسئول در پاییز سال‌جاری خراسان‌جنوبی رتبه دوم نرخ بیکاری در کشور را کسب کرده است.
اشرفی خواستار تأمین اعتبار برای حوزه آموزش مراکز فنی و حرفهای شد و افزود: «می‌خواهیم از بیمه بیکاری کارگران مرغداری‌های آسیب‌دیده از آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان حمایت شود.»
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۳۸۵ هزار نفر در استان تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند، گفت: «خواستاریم سهم استان کم‌برخوردار خراسان‌جنوبی از تفاهمنامه بین صندوق کارآفرینی امید و وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزایش یابد.»
حرف‌ها و درخواست‌های مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان‌جنوبی در شرایطی مطرح می‌شود که در اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ معاون توسعه و کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جلسه‌ای که پس از انتشار فهرست دریافت‌کنندگان وام روستایی و عشایری برگزار شد، با اشاره به گزارش‌های مختلف درباره میزان اشتغال ایجاد شده از طریق پرداخت تسهیلات روستایی، گفته بود: «براساس آنچه وام‌گیرندگان عنوان کردند باید ۱۸۸ هزار شغل از این طریق ایجاد می‌شد. ارزیابی ما نشان می‌دهد سال ۹۷ با تسهیلات روستایی ۱۴۱ هزار شغل ایجاد شده و مرکز آمار میزان اشتغال ایجاد شده از این طریق را ۱۱۴ هزار نفر می‌داند.» عیسی منصوری با تأکید بر اینکه اشتغال روستایی از حدود صفر به ۲۵ درصد رسیده، عنوان کرد: «حتی اگر گزارش مرکز آمار را که با روش‌های خاص خودش انجام شده مدنظر قرار دهیم، اثربخشی طرح تسهیلات روستایی قابل قبول بوده است.»
