سرویس جامعه جوان آنلاین: در حالی که تا دهه‌های قبل، می‌شد گروه‌های بزرگی از هوبره را در مناطق کویری شرق کشور مشاهده کرد، در حال حاضر محیط‌بانان به سختی دسته‌های کوچک چند‌تایی هوبره را در منطقه تحت حفاظت خود به چشم می‌بینند.
هوبره پرنده‌ای از نوع درناسانان است که شهرت بین‌المللی دارد. هوبره‌ها پرندگانی خشک زی با جثه متوسط تا بسیار بزرگند و پا‌ها و گردن بلند و منقار قوی و کوتاه دارند.
شکار هوبره نه تنها زمینه انقراض این گونه کمیاب را فراهم کرده است بلکه شکستن درخت‌های تاغ و گز توسط شکارچیان، ضمن ضربه به منابع طبیعی باعث کاهش پوشش گیاهی و گسترش گرد و خاک در منطقه در بلندمدت می‌شود.
شبکه درهم تنیده و چند لایه قاچاق
شکارچیان برای زنده‌گیری هوبره، حدود یک کیلومتر از پوشش گیاهی کویر را تخریب می‌کنند و در انتهای مساحت تخریب شده، توسط درختچه‌های تاغ در هم شکسته شده تله‌های زنده‌گیری قرار می‌دهند. در این بین متأسفانه بسیاری از سایر گونه‌های جانوری هم در دام می‌افتند و معمولاً تلف می‌شوند.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، خریداری هوبره توسط شیوخ و شاهزاده‌های عرب حاشیه خلیج فارس برای کاربرد‌های شرط‌بندی و شکار سایر گونه‌های جانوری همچون عقاب و شاهین صورت می‌گیرد، یعنی گوشت آن هیچ استفاده‌ای در این کشور‌ها ندارد.
قاچاق این پرنده به صورت شبکه‌ای درهم تنیده، چند لایه و به صورت هرمی انجام می‌شود و حداقل دست چهار گروه در قاچاق آن به خارج از مرز تا رسیدن به دست مصرف‌کننده در کار است. صیادانی که از افراد محلی هستند؛ واسطه‌هایی که پرنده را از صیادان در روستا جمع‌آوری و در مخفیگاهی تا مدتی که به حد نصاب رسیدند، نگهداری می‌کنند. واسطه‌های دوم، پرنده‌های جمع‌آوری شده را در مرکز شهرستان از دلالان یا همان واسطه‌های اول از تمامی روستا‌های اطراف زیستگاه، خریداری و در مخفیگاه‌هایی بسیار حرفه‌ای، جمع‌آوری، نگهداری و آماده حمل به خارج از استان می‌کنند و «جاده صاف‌کن»هایی که مسیر قاچاق را با خودروهایشان طی می‌کنند. در نهایت دسته چهارم یا همان قاچاقچی‌های بزرگ که به طور کاملاً حرفه‌ای، هوبره‌ها را از عوامل استانی، دریافت و با قیمت‌های کلانی به خارج از کشور منتقل می‌کنند.
فقدان طرح‌های اصولی مرتع‌داری
در حال حاضر وضعیت هوبره در زیستگاه‌های اصلی خود یعنی خراسان‌جنوبی بسیار بحرانی است که تخریب زیستگاه یکی از عوامل ایجاد این وضعیت است. ظرفیت بیش از حد مجاز دام در زیستگاه باعث از بین رفتن پوشش گیاهی به خصوص گیاهان علفی شده و این عامل باعث کاهش طعمه هوبره می‌شود.
غذای هوبره‌ها، حشرات و بعضی خزندگانی هستند که چرخه زندگی آن‌ها هم وابسته به گیاهان است. از طرفی دیگر هوبره‌ها برای به دست آوردن غذای گیاهی از قبیل علف‌های ترد و آبدار و بذر‌های گیاهی با مشکل روبه‌رو می‌شوند. در واقع نبود طرح‌های اصولی مرتع‌داری همچون کاشته نشدن گونه‌های گیاهی متنوع و کاشت تاغ به صورت یکدست در دشت‌ها، باعث برهم زدن اکوسیستم زیستگاه این پرندگان شده است.
از سوی دیگر حفر چاه‌های زیاد کشاورزی و به تبع آن بر هم زدن اکوسیستم طبیعی منطقه و در نتیجه فرود نیامدن پرنده‌های مهاجر در شرق کشور به دلیل اشغال زیستگاه، از دیگر مشکلات زیست‌محیطی سکونتگاه هوبره است.
در همین رابطه مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان‌جنوبی به ایسنا گفت: «هوبره از پرندگان کمیاب و در معرض خطر انقراض است و اکنون با کاهش شدید جمعیت این گونه در ایران و کشور‌های همسایه مواجهیم.»
حسن اکبری با بیان اینکه وسیع‌ترین ایستگاه‌های هوبره در خراسان‌جنوبی است و تقریباً در تمام شهرستان‌ها هوبره داریم، افزود: «برخی مکان‌ها جمعیت کم و برخی مکان‌ها جمعیت بیشتری دارند و بیشترین تمرکز در شهرستان‌های زیرکوه و حاشیه کوه است.»
حل مشکل با ۴۰ میلیون
اکبری با بیان اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد، قاچاقچیان اصلی غالباً غیربومی و اهل استان نیستند، اما بخشی از جوامع محلی نیز این افراد را همیاری می‌کنند، تصریح کرد: «همکاری تعدادی از جوامع محلی با قاچاق به حدی است که نرخ زنده‌گیری را افزایش داده است. هوبره عمدتاً با تله یا دام زنده‌گیری می‌شود و برای این کار تعداد زیادی از درختچه‌های تاغ از بین می‌رود، بنابراین علاوه‌بر اینکه پرنده را از دست می‌دهیم، گونه‌هایی، چون گربه‌شنی و روباه‌شنی نیز در این تله‌ها گیر می‌افتند یا آسیب می‌بینند.»
به گفته این مقام محیط زیستی، تنها در یک روز با عملیات یگان حفاظت، هزار تله جمع‌آوری شد. تله‌ها رها هستند و راه شناسایی تله‌گذاران سخت است. محیط زیست فعلاً راه‌حل را در فرهنگ‌سازی دیده و برای این منظور هم ۴۰ میلیون تومان بودجه اختصاص داده است! حال آنکه اگر دولت اجازه می‌داد، مردم بومی از پتانسیل‌های استان خود به خوبی استفاده کنند، نیازی به این راه‌حل‌ها و بودجه‌ها نبود. ۲۰.
