سرويس اقتصادی جوان آنلاين: با ابلاغ بخشنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت به ادارات کل و اتحادیههای صنفی در آذر ماه ۱۳۹۶ مبنی بر اینکه هیچگونه مجوز جدیدی برای احداث نانوایی صادر نمیشود، امکان دریافت پروانه کسب برای متقاضیان تأسیس نانوایی از آن تاریخ به بعد وجود ندارد. استدلال وزارت صنعت برای صدور چنین بخشنامهای، وجود ۳۰ هزار نانوایی مازاد بر نیاز در سراسر کشور است، بهطوریکه مسئولان وزارت صنعت معتقدند بهرغم اینکه در کشور ۶۰ هزار واحد نانوایی کافی است، اما در حال حاضر ۹۰ هزار نانوایی در کشور وجود دارد که این امر باعث شده تا فعالان صنف معتقد باشند فعالیت در نانوایی اقتصادی نیست و اقتصادی نبودن نانوایی هم منجر به بروز تخلفاتی از جمله افزایش قیمت نان و کاهش وزن چانه نان از سوی برخی نانوایان میشود، اما با وجود استدلال وزارت صنعت، افرادی هستند که با داشتن سرمایه خواهان تأسیس نانوایی و فعالیت و کسب درآمد از طریق این شغل هستند که صدور چنین بخشنامهای عملاً مانع فعالیت آنها برای تأسیس نانوایی و فعالیت در این حرفه شده است بهطوریکه برخی متقاضیان احداث نانوایی خواستار رفع انحصار شدهاند و معتقدند صدور نشدن مجوز جدید برای تأسیس نانوایی موجب رانت و فساد شده و برخی دارندگان پروانههای کسب نانوایی اقدام به اجاره دادن یا فروش مجوز کسب خود با قیمتهای بسیار گران میکنند. اخبار رسیده حاکی است که دارندگان پروانههای کسب با قیمتهای مختلف از ۱۵ تا ۱۵۰ میلیون تومان پروانه کسب خود را عرضه میکنند.
چرا دولت مجوز نانوایی جدید نمیدهد؟
محمدرضا کلامی، مدیرکل دفتر برنامهریزی تأمین، توزیع و تنظیم بازار در گفتگو با فارس درباره علت صدور بخشنامه سال ۱۳۹۶ وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر اینکه هیچگونه مجوز جدیدی برای احداث نانوایی صادر نمیشود، به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت: «طبق قانون هدفمندی یارانهها، نباید در کالاهایی که یارانه داده میشود اقدام به افزایش میزان یارانه کرد. محصولاتی مانند گندم، آرد و نان یارانهای هستند زیرا هر کیلوگرم گندم را دولت با قیمت هزار و ۷۵۰ تومان خریداری میکند که با هزینههای جانبی قیمت آن به حدود هزار و ۸۵۰ تومان میرسد، اما آرد حاصل از آن به صورت یارانهای به قیمت هر کیلوگرم ۶۶۵ تومان و آرد نیمه یارانهای به قیمت هر کیلوگرم ۹۰۰ تومان عرضه میشود.» وی افزود: «بنابراین وقتی مجوز برای تأسیس نانوایی جدید صادر شود، باید آرد بیشتری به صورت یارانهای یا نیمهیارانهای به نانوایان داده شود که این امر منجر به افزایش هزینههای دولت میشود.» کلامی تصریح کرد: «ضمن اینکه با افزایش تعداد نانوایی، فعالیت نانواییهای قبلی غیراقتصادی میشود، زیرا برای اینکه فعالیت یک نانوایی اقتصادی باشد باید به طور متوسط هر نانوایی روزانه بین ۱۰ تا ۱۲ کیسه آرد را پخت کند.»
وی بیان داشت: «یک نانوایی سنگک با وزن چانه ۴۴۰ گرم از هر کیسه نان ۱۱۰ نان را میتواند احصا کند، به عبارتی با پخت ۱۰ کیسه آرد در روز هزار و ۱۰۰ نان پخت میکند که اگر قیمت هر واحد نان ۲ هزار تومان باشد، روزانه درآمد یک نانوایی با این میزان پخت ۲ میلیون تومان خواهد بود.»
کلامی با اشاره به هزینه اجاره نانوایی، هزینه کارگر و هزینههای انرژی در یک نانوایی گفت: «حداقل هزینه اجاره یک نانوایی در تهران ماهانه ۸ تا ۹ میلیون تومان است، بنابراین اجاره یک نانوایی برای یک نانوا روزانه حداقل ۳۰۰ هزار تومان هزینه دارد و دستمزد هر کارگر بهطور متوسط روزانه بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است که اگر یک نانوایی دارای چهار کارگر باشد باید روزانه حداقل ۴۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان دستمزد بپردازد.»
وی با اشاره به هزینه هر کیسه ۵۵ هزار تومانی آرد افزود: «اگر هر نانوایی روزانه ۱۰ کیسه آرد پخت کند به معنای صرف هزینه ۵۵۰ هزار تومانی برای خرید نان است؛ همچنین اگر به هزینههای فوق هزینههای انرژی از قبیل آب، برق، گاز و کرایه حمل را اضافه کنیم برای یک نانوایی در نهایت بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان به عنوان درآمد باقی میماند.»
کلامی اظهار داشت: «این در حالی است که با توجه به تعداد زیاد نانواییها در کشور، پخت نان برخی از نانواییها روزانه بسیار کمتر از ۱۰ کیسه آرد است و ممکن است که یک نانوایی روزانه فقط سه تا چهار کیسه آرد نان پخت کند و با این شرایط حتی ممکن است از پخت نان متضرر هم شوند.»
کلامی با تأکید بر اینکه سیاستگذار باید تمام جوانب را در نظر بگیرد، بیان داشت: «با افزایش تعداد نانوایی و کاهش درآمد نانوایی و غیراقتصادی شدن یک واحد نهتنها سرمایه صرف شده برای ایجاد نانوایی از بین میرود، بلکه تعدادی شاغل هم از کار بیکار میشوند.» وی اظهار داشت: «بنابراین براساس بخشنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت صدور پروانه کسب برای نان یارانهای ممنوع است و صدور پروانه کسب برای نانواییهای آزادپز صرفاً برای شهرکها و شهرهای جدیدالتأسیس و مناطق توسعه یافته شهری که فاقد نانوایی هستند یا تعداد نانوایی در آنجا کمتر از نیاز است، مجاز است.»
وی در پاسخ به این سؤال که این بخشنامه تا چه زمانی قابلیت اجرا دارد و آیا ممکن است ملغی شود، گفت: «فعلاً خیر، زیرا در حال حاضر ۳۰ هزار نانوایی مازاد در سراسر کشور وجود دارد.»
واگذاری پروانه کسب نانوایی غیرقانونی است
در این مورد بیژن نوروزمقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی تهران گفت: «به دلیل صدور بیش از اندازه پروانه کسب نانوایی در مقطعی از زمان، تعداد نانواییها بسیار زیاد شده بود بهطوریکه در مواردی مشاهده میشد دو واحد صنفی دیوار به دیوار یکدیگر تأسیس شده است.» وی افزود: واگذاری پروانه کسب به غیر، غیرقانونی است و فقط امکان جابهجایی پروانه کسب وجود دارد که در مورد جابهجایی هم تمام بررسیهای لازم انجام و سپس مجوز جابهجایی صادر میشود.» نوروزمقدم با تأکید بر اینکه امکان فروش پروانه کسب نانوایی وجود ندارد، گفت: «اجاره نامه و پروانه کسب باید به نام مؤسس نانوایی باشد و فرد دیگری نمیتواند از آن بهرهبرداری کند.» رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی در پاسخ به این سؤال که آیا با توجه به نظارتهایی که به آن اشاره کردهاید امکان واگذاری پروانه کسب اصلاً وجود ندارد؟ گفت: «به هر حال ممکن است افرادی هم تخلف کنند و متخلفان برای واگذاری پروانه کسب نانوایی راهکاری یافتهاند که از گفتن آن معذورم. البته تعداد این تخلفات کم است، اما این کار غیرقانونی به هر حال انجام میشود.»