سرویس اقتصادی جوان آنلاین: وقتی قرار است از نیروی کار مالیات اخذ شود همه کارها به سرعت انجام میشود، اما وقتی سخن از راهاندازی نظام جامع مالیاتی برای شناسایی مجموع دارایی و درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی و یا مالیات بر عایدی سرمایه در بخش املاک، طلا، ارز و خودرو میشود، پروسه چندین ساله تحقیق و بررسی، تدوین لایحه، طرح و جلسات کارشنایی و... آغاز میشود که یک نوع وقتکشی و مقاومت در برابر توسعه بخش مالیات به شمار میرود.
شاغلان بهعنوان یکی از طبقات زحمتکش جامعه پیش از دریافت حقوق مالیات خود را کسر شده میبینند یا وقتی کالایی خریداری میشود که مشول مالیات بر ارزش افزوده است هنگام خرید بهطور سیستماتیک و اتوماتیک مالیات کسر میشود، ولی زمانی که به دلیل انحراف در مالیه و بودجه دولت و استقراضهای پیدرپی از بانک مرکزی یا رفتار غلط برخی بانکها در ارائه سودهای موهوم به سپردهگذاران و تأمین مالی بخشهایی که در حوزههای غیرمولد فعالیت دارند، تورم در اقتصاد جهش مییابد و این تورم بدون هرگونه فعالیتی دارندگان سرمایه را ثروتمندتر میکند شاهد حضور سیستماتیک و اتوماتیک اخذ مالیات نیستیم.
ناتوانی عرضه و تقاضا در تعادل بخشی به بازارها
به نظر میرسد مقاومت در برابر اخذ مالیات از بخشهای ثروت و سرمایه موضوعی واقعی است، از این رو باید برای توسعه بخش مالیات نیز جدی بود و مطالبهگری کرد، زیرا به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، عرضه و تقاضا نمیتواند تعادل در اقتصاد ایران را برقرار کند و به دلیل انباشت ثروت و فقر در طبقات بالایی و پایین جامعه اقتصاد در رکود تورمی پیچیدهای قرار گرفته که دوای حل این عارضه توسعه بخش مالیات در همه سطوح است.
تغییر معادله به سود فقرا
مشکلات ساختاری جدی اقتصاد ایران موجب شده است تا تورم به شکل افسارگسیختهای جهش یابد و ارزش پول ملی به شکل ممتد کاهش یابد، این روند بیشک طبقات آسیبپذیر جامعه و طبقات پایین را بهرغم کار و تلاش با تنگنای مالی بیشتر روبهرو میکند و از طرف دیگر طبقات ثروتمند و صاحب دارایی جامعه را بدون فعالیت ثروتمندتر میکند. از این رو تورم را باید مالیات پنهانی معرفی کرد که قدرت خرید طبقات پایین جامعه را تضعیف و قدرت خرید طبقات ثروتمند و صاحب دارایی را تقویت میکند و برای بر هم زدن این معادلهای که دهها سال تکرار شده است باید به ابزار مالیاتی روی آورد.
متأسفانه تعلل مجلس و دولت برای توسعه بخش مالیات نشان میدهد که مقاومتهای جدی و پشت پردهای برای توسعه بخش مالیات در اقتصاد ایران وجود دارد، زیرا برخی دوست ندارند که دارایی، درآمد و فعالیتشان مشخص شود، اما تکرر این وضعیت نیز شدنی نیست، از این رو انتظار میرود کاغذ بازیهای بیمورد در رابطه با توسعه بخش مالیات پایان یابد، زیرا در دنیا صدها سال پیش مسیر اخذ مالیاتها طی شده و دهها نمونه موفق و مجرب پیش روی ایران است.
مالیات بر عایدی املاک، طلا، ارز و خودرو
در همین رابطه گویا سازمان مالیاتی هماکنون در حال بررسی وضع مالیات بر عایدی سرمایه در حوزه املاک، طلا، ارز و خودرو است که امید میرود به سرعت این فرآیند عملیاتی شود.
محمد قاسم پناهی، سرپرست سازمان امور مالیاتی با اشاره به تصویب کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: سازمان امور مالیاتی هماکنون روی موضوع مالیات بر عایدی سرمایه کار کارشناسی انجام میدهد و در حوزه املاک، طلا، ارز و خودرو این مالیات میتواند وضع شود، البته با توجه به ساختار اجرایی کشور، فرهنگ اجتماعی و زیرساختهای اطلاعاتی میتوان تصمیم گرفت که این مالیات قابلیت اجرایی پیدا کند.
سرپرست سازمان امور مالیاتی با تأکید بر اینکه اگر در اجرای هر قانونی زمینه اجرایی و فرهنگ اجتماعی آن دیده نشود، شاید در اجرا با مشکل مواجه شود، افزود: سازمان امور مالیاتی با کلیات طرح نمایندگان درباره طرح مالیات بر عایدی سرمایه موافق بود، اما دستگاههای دیگر مخالفت و عنوان کردند که این طرح پخته نیست و تنها یک بعدی به مسکن پرداخته شده است.
پناهی با ابراز امیدواری که بهزودی لایحه مالیات بر عایدی سرمایه تدوین شود، گفت: در حال حاضر بررسیهای لازم صورت میگیرد تا روی مابقی بازارها و داراییها به جز مسکن این مالیات وضع و لایحه آن به صورت کلی ارائه شود.