سرویس سیاسی جوان آنلاین: «ای کاش به جای صنایع هستهای، به جای ماهواره و به جای موشک، جمهوری اسلامی میتوانست یک دوچرخه بسازد که با دوچرخه ترکیه، دوچرخه هند رقابت کند.» این جملاتی بود که دکتر صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران، در مصاحبهاش با شبکه ماهوارهای ایران فردا بر زبان آورد. پس از این مصاحبه کاربران بسیاری در فضای مجازی به اظهارات زیباکلام واکنش نشان دادند، به حدی که کامنتهای ذیل توئیتش به بیش از ۱۲۰۰ عدد رسید. سازمان فضایی کشور نیز از زیباکلام دعوت کرد طی بازدیدی از این سازمان با پیشرفتهای فضایی جمهوری اسلامی ایران آشنا شود؛ اما ظاهراً وی این بازدید را رد کرده است. به همین منظور گفتوگویی با ایشان داشتهایم تا اصل ماجرا و دلیل رد دعوت سازمان فضایی را از خودشان جویا شویم. مشروح گفتوگوی مذکور در ادامه از نظر میگذرد.
جناب دکتر ظاهراً سازمان فضایی دعوتی داشتهاند از جنابعالی و خواستهاند برای بازدید از این مجموعه تشریف ببرید اما نپذیرفتهاید. میتوانم بپرسم چرا؟
بله اما ابنطور نبود که من قبول نکنم. آن روز که دعوت کرده بودند من دفاع داشتم و نتوانستم بروم. اما حقیقتش را بخواهید من زیاد سررشتهای در مسئلهی ماهواره ندارم که بخواهم با دیدن و بازدید کردن، تشخیص دهم پیشرفت ماهواره چقدر بوده است. یک دلیل دیگر هم داشتم، ممکن است خدایی نکرده بعدها بگویند تو این پیشرفتهای ماهوارهها را دیدی و به دشمن گفتی و برچسب جاسوسی بهم بزنند.
این که فرمودید سررشتهای از پیشرفت موشک ندارم، یعنی نمیتوانید به دانشمندان آن رشته هم اعتماد کنید؟
مشکل سر این نیست که بخواهند به من توضیح دهند که پیشرفت کردهایم یا نه. من هر کس بگوید پیشرفت کردهایم قبول دارم. من قبول دارم که در زمینه موشک و ماهواره خیلی پیشرفت کردهایم اما معتقدم پیشرفت اصلی پیشرفت در ساخت دوچرخهای است که بتواند با دوچرخه ساخت هند و ترکیه رقابت کند. این خیلی پیچیدهتر و مشکلتر است.
جناب دکتر بر اساس چه مبنایی شما پیشرفت را صرفاً در ساخت دوچرخه میبینید، آیا صرف ساخت دوچرخه نماد و مصداق پیشرفت است و ساخت موشک و ماهواره اصلا موضوعیتی برای پیشرفت ندارد؟
ساخت موشک و ماهواره خیلی سادهتر از ساخت دوچرخهای است که بتواند در بازار بین المللی رقابت کند. چرا که ساخت دوچرخه فقط صرف داشتن تکنولوژی دوچرخه نیست، تکنولوژی ساخت را شصت سال است در ایران داشتهایم و حتی میتوان خیلی ساده تکنولوژی ساخت این دوچرخه را از ژاپن و سایر کشورها هم گرفت اما اگر بخواهیم دوچرخه را با قیمت تمام شدهای که بتواند در بازار جهانی رقابت کند عرضه کنیم نیازمند انقلاب در ساختار اقتصادی است.
شما خودتان میفرمایید میشود تکنولوژی ساخت دوچرخه را از سایر کشورها همچون ژاپن وارد کرد. اما قطعاً میدانید که دانش موشکی را نمیتوان صرفاً از کشورهای دیگر وارد کرد و نیاز است خودمان تخصص و به موارد مختلفی دسترسی داشته باشیم.
موشک را هم میتوان از طریق مهندسی معکوس و کپی برداری تولید کرد.
جناب دکتر من چون خودم مهندسی هوافضا هم خواندهام میدانم که با مهندسی معکوس به تنهایی نمیشود موشکی را ساخت که در عمل موفق باشد. صنعت موشکی ما فقط کپی کاری نیست. هر چند که دوچرخه را هم میشود مهندسی معکوس کرد.
شما فقط به بحث تکنولوژی اشاره دارید. کره شمالی هم توانسته است بمب اتم بسازد و موشکهایی با برد بیشتری نسبت به ایران تولید کند. اما آیا توانسته است شکم مردم را سیر کند؟ خیر. بنابراین من بحثم فقط تکنولوژی نیست و تحول در ساختار اقتصادی را بحث میکنم. اینکه شما موشک و ماهواره بسازی لزوماً به معنای پیشرفت نیست اما اگر دوچرخهای توانستی بسازی که در بازار جهانی فروش رفت نشانه پیشرفت است.
خب فرض کنید ما دوچرخهای را هم ساختیم که توانستیم در بازار جهانی بفروشیم اما اگر نتوانستیم از این دوچرخه در برابر یک تهدید کوچک هم دفاع کنیم این یعنی پیشرفت؟
چه کسی ما را تهدید میکند؟
فرض کنید یکی از همین کشورهای همسایه در یک مسئله خیلی ساده با ما درگیر شد و تهدید به حمله نظامی کرد یا یک کشوری که میدانیم میتواند رفتارهایی غیر قابل پیشبینی بکند ما را تهدید کرد. خب آن وقت با دوچرخه باید چطور از خودمان دفاع کنیم؟ دوچرخه را سمتشان پرت کنیم؟
دنیا پر از کشورهایی است که نه ماهواره دارند و نه موشک و نه ارتشی مثل ارتش ایران، هیچ تهدیدی هم از سوی کشورهای دیگر متوجهشان نیست.
جناب دکتر شما میدانید که ما اگر بخواهیم بر مبنای اندیشه امام خمینی(ره) عمل کنیم، قطعا با تهدیداتی مواجه میشویم.
وقتی شما میخواهی یکسری کارها بکنی و انقلاب را صادر کنی تهدید میشوی!
فکر کنید اصلا بحث صادرات انقلاب وجود ندارد و امام(ره) هیچ وقت این بحث را مطرح نکردند. خب ما صادرات نداریم آنها که دارند، آنها که در این سالها یا خواستند سبک زندگی لیبرال را برای ما صادر کنند یا خواستند فرهنگشان را برای ما صادر کنند.
خب اینها که در همهی این سالها تا مغز استخوان وارد ایران شده است!
بله من هم دقیقاً همین را میگویم، این تهدیدات گاهی نرم است و گاهی یکی مثل ترامپ پیدا میشود و سختش میکند و تبدیلش میکند به تهدید نظامی ما نباید امکانی برای دفاع از خودمان داشته باشیم؟
... نه... فکر میکنم هر کشوری اگر اکثریت قریب به اتفاق مردمش با او همراه باشند هیچ وقت تهدیدی متوجهاش نخواهد شد.
اما در ابتدای انقلاب وقتی که اکثریت هم با امام(ره) همراه بودند و کمتر بین دولت و ملت اختلافی بود یکی مثل صدام پیدا شد و به ما حمله کرد.
خب.
این نقض حرف شماست.
ما هیچ وقت نخواستیم به این سوال بپردازیم که آیا جنگ قابل پیشگیری بود یا نه.
این یک بحث و به قول شما در جای خود قابل بررسی است، اما به هر حال صدام به ما حمله کرد.
شما چکار کردی که صدام به شما حمله کرد؟
من کاری نکردم. من آن زمان هنوز متولد نشده بودم! (با خنده)
بله؛ یعنی ما در دههی شصت چکار کردیم که صدام به ما حمله کرد. (با خنده)
من میدانم که صدام با مطرح شدن اسم انقلاب اسلامی ترسی داشت که مسلمانان آن کشور هم علیهاش انقلاب کنند و از سوی دیگر با توجه به اوضاع داخلی ایران طمع کرد که بتواند از موقعیت سوء استفاده و به ایران حمله کند به همین خاطر سفرش به ایران را نیمه کاره رها کرد و رفت و بعد هم آن قرارداد مرزی را پاره و به کشور حمله کرد.
یک کار دیگر هم کردیم؛ مرتباً مردم عراق را تحریک کردیم و امام خمینی(ره) فرمودند این جرثومه فساد را نابود کنید. اینها را هم کردیم!
یعنی فکر میکنید محرک جنگی که هشت سال به کشور تحمیل شد حضرت امام(ره) بودند، نه صدامی که به خرمشهر طمع کرد و قرارداد مرزی را پاره و گفت یک هفتهای تهران را میگیرم؟
حالا من همهی اینها را قبول دارم ولی ما هم کم تحریکش نکردیم.
به هر حال تحریک سر جایش ولی حمله صدام هم سر جایش است. لازمه مقابله با صدام و عقب راندن آن، داشتن توان دفاعی بود.
صدام را توان دفاعی عقب نراند، حمایت مردم از نظام بود که موجب شکست صدام شد.
خب مردم با همین صنایع دفاعی مقاومت کردند و اگر این صنعت دفاعی نبود که شاید الباقی کشور را هم از دست میدادیم.
...
جناب دکتر اصلا اگر بخواهیم از زاویهای دیگر بنگریم؛ این درست است که شما، امنیت را با اقتصاد بسنجید؟
من نکردم؛ شما کردید.
شما توئیت زدید!
من گفتم پیشرفت واقعی این است که به جای ماهواره و موشک، دوچرخه بسازیم.
این مقایسه بین موشک به عنوان دستاورد امنیتی با دوچرخه به عنوان دستاورد اقتصادی نیست؟
ماهواره که خودتان میگویید علمی است و نظامی و امنیتی نیست!
شما از موشک هم اسم بردید! همان ماهواره هم الزاماً فقط کارکرد تحقیقاتی ندارد.
من چیزهای دیگری در صفحه اینستاگرامم نوشتهام آنها را هم مطالعه کنید. البته بار دیگر میگوید مهمترین دلیل من برای نرفتن به سازمان فضایی ترس از اتهام جاسوسی بود.
ممنونم از وقتی که برای مصاحبه قرار دادید.