جلسه دیروز سؤال از رئیسجمهور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مانوری موفقیتآمیز برای نظام جمهوری اسلامی ایران بود؛ مانوری که اگرچه تمام انتظارات را برآورده نکرد، اما توانست نشاندهنده بلوغ در ارتباط بین قوا، به خصوص در شرایط فعلی کشور باشد.
بنا بر تأیید خود حسن روحانی بسیاری از سؤالاتی که روز گذشته در جلسه علنی مجلس از وی پرسیده شد، جزو دغدغههای اصلی افکار عمومی است. مسائلی همچون بازار ارز، گسترش رکود و بیکاری و افزایش قاچاق کالا از جمله مهمترین نکاتی بود که در جلسه دیروز مجلس مطرح شد.
حالا شاید صرفنظر از تبعات قانونی عدم قانع شدن مجلس از پاسخهای روحانی به سؤالات، تلاش برای رفع ایرادات و پاسخ کارشناسی به معضلاتی که از زبان نمایندگان مردم مطرح شده باید مهمترین دغدغه دولت باشد. صرف نظر از اینکه روحانی این بار هم در سخنان خود به سراغ برخی حاشیهها رفت که شاید ارتباطی با اصل ماجرا نیز نداشت.
ارزش پاسخگو بودن در برابر ملت
روز گذشته رأس ساعت ۸ صبح روحانی به همراه اغلب وزرا و معاونان خود در صحن علنی مجلس حاضر شد و جلسه با سخنان لاریجانی و نواخته شدن زنگ مجلس رسمیت پیدا کرد. لاریجانی در ابتدای جلسه با اشاره به دستاورد پاسخگو بودن مسئولان گفت: این ارزش بزرگی برای ملت ماست که همه مسئولان حتی در بالاترین سطوح خود را خادم ملت و پاسخگو در مقابل ملت و نمایندگان آنها میدانند. نکته مهم رعایت انصاف و حد کلام فاخر است که در بیان رهبری معظم به حس کرامت یکدیگر ظهور یافت و انشاءالله بر حسن ظن نسبت به یکدیگر استوار باشد.
حرف دل ملت از زبان نمایندگان
پس از سخنان لاریجانی نوبت به بیان سؤالات نمایندگان رسید. در ابتدا محمد دهقان، نماینده طرقبه و چناران با اشاره به مشکلات موجود در مدیریت ارز و طلا و از دست رفتن مهمترین ذخایر ارزی کشور و با بیان اینکه یک فرد با پنج کلاس درس، حساب اموال خود را دارد، چرا دولت با این همه ژنرال، مدیر و کارشناس حتی مسائل بدیهی را هم تشخیص نداد، اظهار داشت: این اشکالات و بیتدبیریها باعث شد ارزش پول ملی تا یک چهارم کاهش پیدا کند که نتیجه آن خالی شدن جیب و سفره مردم است. دهها هزار میلیارد تومان به باور برخی کارشناسان بیش از ۹۰ هزار میلیارد تومان در این شرایط پول به کیسه افراد مفتخور رفته است و درصد اندکی از آن به ثروتمندان رسیده است. این خسارات را چگونه میخواهید جبران کنید؟
محمدحسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز نیز با اشاره به رکود حاکم بر کشور و نقش سهلانگاریها در این واقعه مدیریت را مهمترین حلقه مفقوده در جریان بیتدبیریها عنوان کرد و خواستار اصلاح این شرایط شد. سید حسین نقوی حسینی، نماینده مردم ورامین هم با اشاره به اینکه هم اکنون در هر خانواده دو نفر بیکار است، گفت: مشکل اشتغال امروز مصیبت کشور است. اینقدر روی بودجه برای اشتغال مانور ندهیم. وی بار دیگر بر حمایت از کشور در شرایط فعلی تأکید کرد و گفت: درست است که ما اختلاف سیاسی داریم، اما امروز روز عزت، وحدت و البته روز سخت کشور است. مرد کسی است که روز سخت بایستد. ما پشت دولت شما میایستیم و حمایت میکنیم.
رئیسجمهور سوئیس هستید یا ایران
حجتالاسلام مجتبی ذوالنوری نماینده قم هم که سخنان خود را پس از بخش اول سخنان رئیسجمهور آغاز کرد، با اشاره به مشکلات کشور در حوزه تحریمها گفت: مردم یادشان هست که شما گفتید با روز اول اجرایی شدن برجام تمامی تحریمها به بالمره لغو خواهد شد؛ همچنین در تبلیغات انتخاباتی خود گفتید که به مردم قول میدهم که میتوانم علاوه بر تحریمهای هستهای همه تحریمهای اقتصادی را هم برطرف کنم. مقام معظم رهبری فرمودند: هدف این مذاکرات رفع تحریمها بود و اگر نشود خسارت محض است. ذوالنوری در ادامه با تأکید بر اینکه ساماندهی بازار ارز از جمله مهمترین شعارهای رئیسجمهور در مبارزات انتخاباتی بود، پرسید: همیشه کاسه و کوزهها باید سر مردم خرد شود؟ قیمت ارز اگر بالا برود گناه آن گردن مردم است؟ چه اتفاقی افتاده که بازار ما به هم میریزد. فقط تهدید تحریمها بوده، هنوز که نفت تحریم نشده و صدور نفت ما که قطع نشده است این فضا را چه کسی درست کرد؟
نماینده مردم قم در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اشتغال میلیونها کارگر در مسکن مهر گفت: آقای رئیسجمهور! من نمیدانم جنابعالی رئیسجمهور سوئیس هستید یا رئیسجمهور جمهوری اسلامی؟
سؤال نمایندگان سؤالات ملت ایران است
حسن روحانی، رئیسجمهور اسلامی ایران پس از سخنان نمایندگان در بخش اول سخنان خود آمارهای مختلفی از تلاش دولت برای حل معضلات موجود به خصوص در حوزه اقتصادی ارائه کرد. روحانی در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه سؤالات و دغدغههای نمایندگان، جزو دغدغههای مردم است، گفت: به نظر من سؤال نمایندگان محترم که در پنج بند تدوین شده است و بسیاری از سؤالات دیگر مشابه این سؤالات، سؤالات ملت ایران هم است. شما اگر به هر کوچه و بازار بروید شاید بخشی از سؤالات مردم همین گونه باشد و حق دارند مردم بپرسند.
روحانی که سخنانش اغلب با آمارهای گوناگونی همراه بود، به تشریح دستاوردهای اقتصادی دولت پرداخت و با بیان اینکه کاخ سفید فکر نکند از پایان جلسه امروز خوشحال خواهد بود، تصریح کرد: کاخ سفید بداند از پایان جلسه امروز به شدّت اندوهبار خواهد بود، چون پایان جلسه امروز، اتحاد بالاتر بین مجلس و دولت و بین دو قوه و قوه قضائیه و بین هر سه و نیروهای مسلّح و بین هر چهار و نظارت و راهبری مقام معظّم رهبری است. نه ترسی از امریکا داریم و نه ترسی از مشکلات. از مشکلات به خوبی عبور خواهیم کرد.
اعتراضات دی ماه ترامپ را به طمع انداخت
روحانی در بخش دوم سخنرانی خود با تأکید بر اینکه اعتراضات دی سال گذشته موجب به هم ریختن فضا شد، گفت: حادثه دی ماه آقای ترامپ را به طمع انداخت تا اینکه در اواخر دی ماه اعلام کند من در برجام نمیمانم مگر آنکه اروپا و دیگران با من راجع به منطقه و مسئله موشک همراه شوند و اگر همراه نشوند یکجانبه خارج میشوم. سپس بعد از این تهدید میبینیم با آن ناآرامی داخل و تهدیدهای بیرون مردم نگران شدهاند، برادران و خواهران عزیز من بدانید تخریب خرابی میآورد.
وی در ادامه با اشاره به سخنان برخی از نمایندگان در خصوص بیفایده بودن برجام گفت: اگر برجام هیچ بود پس چه غصهای امروز داریم؟ در هر صورت امریکا از برجام خارج شده، بقیه کشورها نیز خارج میشوند و ما هم بیرون میآییم، چون هیچ است، از هیچ که نباید آدم بترسد؛ شما گفتید هیچ شرکتی به ایران نیامده پس چرا از بیرون رفتن شرکتها از ایران گلایه میکنید؟ شما حتی میگویید هیچ هواپیمایی نیامده و هواپیماها کاغذی بوده است و حالا انتقاد میکنید که چرا هواپیما نمیآید؟
رئیسجمهور به دستاورد برجام در زمینه اقتصادی اشاره و تصریح کرد: در زمینه اقتصادی خیلی از قدمها برداشته شد، بله بعضی از قدمها در این زمینه برداشته نشد، اما عمدتاً تخلفات امریکا در این زمینه بود. روحانی از استفاده واژه بحران در مسائل کشور انتقاد کرد و گفت: پشت تریبونها نگوییم که دچار بحران شدیم. والله که دچار بحران نیستیم، ما اکنون در مرحله آسیب هستیم و در بعضی موارد در لبه تهدید. ما مشکل داریم و باید دست به دست هم بدهیم تا از این مشکلات عبور کنیم.
رئیسجمهور در ادامه به مسئله ارز پرداخت و گفت: یکی از نمایندگان گفت: ارز دولت که کم نشده راست راست هم میگویند؛ در این روزها ارز ما کم نشده است. صادرات غیر نفتی ما افزایش پیدا کرده است. ما ذخایر را در داخل بانک مرکزی و در بانکهای دنیا داریم اضافه میکنیم. اما ما داریم برای ماههای آینده و سال آینده کار احتیاطی انجام میدهیم. این احتیاط دولت است که دارد این کار را میکند و گرنه اگر الان به رئیس بانک مرکزی بگویم مثل شهریور سال قبل نسبت به ارز عمل کند، در عرض دو هفته، قیمت ارز به قیمت سال گذشته برمیگردد.
ضرورت اصلاح رویههای گذشته؛ پیام دولت به مجلس
پس از پایان سخنان رئیسجمهور نوبت به رأیگیری در خصوص قانع شدن یا نشدن نمایندگان از پاسخهای رئیس جمهور رسید که در نهایت با رأیگیری الکترونیکی از پنج سؤالی که مطرح شد، نمایندگان از پاسخ رئیسجمهور به چهار سؤال قانع نشدند. در این میان نمایندگان مجلس تنها از پاسخ رئیسجمهور در خصوص تأثیر تحریمها بر مبادلات ارزی کشور قانع شده بودند. این رأی به خوبی نشان داد که مشکل اصلی از نحوه مدیریت کشور در حوزه اقتصاد است و کوچکترین غرضورزی سیاسی در کار نیست. شاید وقت آن باشد که رئیسجمهور با نگاهی به گذشته به بررسی دقیق عملکردهای خود و اصلاح برخی رویههای اشتباه بپردازد. رویههایی که مشکلات فراوانی برای کشور در حوزه اقتصادی به همراه آورده است.
اصلاحطلبان عصبانی همچنان اسیر توهمات
فضای حاکم بر جلسه سؤال از رئیسجمهور فارغ از نتیجه و سرنوشت آن، طیفی از فعالان سیاسی اصلاحطلب را عصبانی کرده است. آنها که همواره حیات سیاسی خود را در تنش و آشوب تعریف کردهاند، فضای منطقی، عقلانی و آرام این جلسه را برنتافتند و به جای تمرکز بر محتوای سؤالها که به اذعان رئیسجمهور سؤال مردم هم بود، تلاش کردند ریشه مشکلات اقتصادی را به عوامل موهوم خود ساخته ارجاع دهند.
صادق زیباکلام در این زمینه نوشت: درست است که کشور دچار بحران آب شده، اما آقای رئیسجمهور با هر مصیبتی بود موفق شدند یک سطل حلبی پر از آب لوله کشی خنک، خالص و کاملاً تمیز با خود به مجلس بیاورند و آن را باجسارت و شهامت کم نظیری ریختند بر سر همه امیدها و انتظاراتی که پیرامون حرف زدن ایشان ماههاست درسطح جامعه بهوجود آمده. مصطفی تاجزاده هم طبق عادت همیشگی مشکلات اقتصادی را به دولت خودساخته پنهان حواله داد و نوشت: روحانی میتوانست با تبیین علل و عوامل اصلی مشکلات کشور گام بلندی در جهت رشد آگاهیهای عمومی بردارد و مشارکت ملت را برای حل معضلات، خنثیکردن کارشکنیهای دولت پنهان و طمعورزی ترامپ جلب کند. رأی منفی مجلس نشان داد نگفتن حقایق رقیب را جری و مردم را ناامید میکند. محمدعلی ابطحی هم که گویا با همگرایی و وحدت قوا میانه خوبی ندارد، نوشت: آقای روحانی امروز بدجوری توی سیاست رو دست خورد. به جای هر توضیح جدی یک منبر- واقعاً منبر- در فضیلت وحدت رفت. ناصح امین شده بود. ولی مخالفانش در عوض سکوت کردند و چراغ خاموش بدون هزینه فقط رأی ندادند. فاعتبرو یا اولی السیاسیه. برخلاف اصلاحطلبان، اما علیرضا زاکانی، فعال سیاسی اصولگرا، فضای حاکم بر مجلس را ستود. وی نوشت: باید به دولت و مجلس تبریک گفت. سؤالات مجلس شفاف و محترمانه بود و پاسخها گرچه اقناع کننده نبود، اما بویی از لجاجت نداشت. بلوغ مسئولان کشور مهمترین دستاورد امروز مجلس بود که در کنار استفاده درست سؤال از رئیسجمهور، امید است با پیگیری مسئولان شاهد کاهش مشکلات مردم باشیم.