سرویس سیاسی جوان آنلاین: متنی را که شاید بتوان با اغماض، عذرخواهی ظریف نامید، دو ویژگی دارد و باید در مورد آن تأمل کرد.
اول آنکه در دو جا محمدجواد ظریف بر «صداقت» خود در آن سخنان منتشر شده تأکید میکند. حال آنکه آن سخنان قریب به اتفاق، از جنس «تحلیل» است و تحلیل شخصی میتواند درست یا غلط باشد و در چارچوب «صدق و کذب» جای نمیگیرد. کسی از دروغگویی ظریف صحبت نکرده است. گرچه که پذیرش مسئولیت در یک حوزه خاص همزمان با قبول نداشتن سیاستهای کلی کشور در همان حوزه، نشانه خوبی بر صداقت نیست. از سویی این تأکید بر صداقت و عدم تلاش برای اصلاح آنچه گفته، یعنی ظریف همچنان بر آنچه در آن فایل صوتی گفته، پافشاری میکند. عذرخواهی بدون اصلاح یعنی پاک کردن صورت مسئله برای کاستن از بار فشار. اگر حرف نادرستی زده نشده که عذرخواهی ندارد و اگر هم نادرست است که باید به درستی اصلاح شود.
دوم آنکه ظریف در این نوشتار، خود را در موضع مظلوم و مورد اتهامی ناروا تصور کرده است و در همین مسیر، بخشیدن مخالفان و منتقدان توسط خودش را بر طلب بخشش، و منتگذاری حلال کردن منتقدان را بر طلب حلالیتخواهی مقدم کرده است.
او از عشق و علاقه به سردار گفته است و رابطه قلبی هر شهروند حقطلب جامعه جهانی با سردار دلها قابل قضاوت توسط هیچکس نیست، چه رسد به وزیر خارجه کشورمان؛ اما وقتی مواضع مخالف دیده میشود، یاد بیتی از حافظ شیرازی میافتیم که:
قند آمیخته با گل نه علاج دل ماست
بوسهای چند برآمیز به دشنامی چند
پست اینستاگرامی ظریف
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در پستی اینستاگرامی در سحرگاه ۱۹ ماه مبارک رمضان در پی انتشار فایل صوتی اخیرش نوشت: رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذینَ سَبَقُونا بِالْإیمانِ وَ لا تَجْعَلْ فی قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذینَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّکَ رَؤُفٌ رَحیم (حشر: ۱۰) پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان بر ما سبقت گرفتند، ببخش و در دلهایمان کینهاى نسبت به اهل ایمان قرار مده که تو رئوف و مهربانى.
وی افزود: فرارسیدن ایام شهادت مولای متقیان را تسلیت عرض میکنم. همو که به قول مولانا:
من چو تیغم پر گهرهای وصال
زنده گردانم نه کشته در قتال
یک هفتهای است که در پی پخش برداشت و تحلیل تلخ این دانشجوی روابط خارجی از یک برهه تاریخی- آنهم صرفاً برای انتقال صادقانه تجربیات به مسئولان آینده و بدون هیچگونه قصدی برای انتشار وسیع و یا حتی محدود آن- احساسات پاک عاشقان شهید والامقام سردار سپهبد قاسم سلیمانی و خانواده آن شهید و بهخصوص شیردخترش زینب خانم- که برایم همچون فرزندان خودم عزیز است- جریحهدار شده است. برخی هم تلاش کردهاند از این شرایط ناگوار وسیلهای برای برهم زدن همدلی بین آحاد مردم دلاور این مرز و بوم و یا ابزاری برای اهداف کوتاه سیاسی بسازند.
از همه بزرگوارانی که در این روزها- با علم به عشق و همراهی دیرینم با شهید سلیمانی- با حمایت و روشنگریهای خود بنده را مرهون لطفشان قرار دادهاند سپاسگزارم.
لازم است تأکید کنم که عرایض بنده- که هیچ ادعایی جز صداقت بر قطعیت آن ندارم - ذرهای از عظمت شهید سلیمانی و نقش بیبدیل او در بازآفرینی امنیت ایران، منطقه و جهان نمیکاهد. ولی اگر میدانستم جملهای از آن عرایض انتشار عمومی پیدا میکند، حتماً همچون گذشته آن را بر زبان نمیآوردم. نه برای اینکه مردم را محرم نمیدانم، بلکه از آن جهت که در جهان بههم پیوسته کنونی که انتخاب مخاطب را ناممکن ساخته و در آشفته بازار سیاست، اغیار را محرم نمیشمارم.
هر چه داریم از این مردم است و همانگونه که برادرم شهید حاجقاسم جانش را فدای این مردم کرد، من هم اگر آبرویی دارم آن را با افتخار فدای همین مردم میکنم که
ما را سریست با تو که گر خلق روزگار
دشمن شوند و سر برود هم بر آن سریم
در سحرگاه ضربت خوردن شاه مردان و به هنگام اعمال شب قدر، همه کسانی را که به باور خودم به من تهمت و افترا زده بودند بخشیدم. امیدوارم مردم بزرگوار ایران و همه عاشقان سردار و به ویژه خانواده بزرگوار سلیمانی عزیز نیز بنده را ببخشایند.
رو سینه را، چون سینهها هفت آب شو از کینهها
وآنگه شراب عشق را پیمانه شو پیمانه شو
باید که جمله جان شوی تا لایق جانان شوی
گر سوی مستان میروی مستانه شو مستانه شو
وزیر امور خارجه پیش از این نیز در پستی در اینستاگرام در توضیح فایل صوتی اخیرش نوشته بود: «دیپلماسی و میدان را مقوم و مکمل میدانم و حراست از منافع کشور و مردم ایران عهدی است که تا آخرین لحظه به آن پایبندم.»
سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز گفته بود: «آنچه منتشر شده به هیچ وجه از ابتدا یک مصاحبه نبود و قرار هم نبوده مصاحبهای باشد و هیچ گفتوگوی رسانهای هم نبود و تعهد دوجانبه برای حفظ محرمانگی بود.»
رئیسجمهور حسن روحانی و علی ربیعی سخنگوی دولت هم تصریح کردند که فایل مزبور دارای طبقهبندی امنیتی بوده است. با این حال، حسامالدین آشنا، رئیس برکنار شده مرکز بررسیهای استراتژیک، پس از عزل به دلیل رسوایی انتشار این فایل صوتی، ضمن توضیحاتی اعلام کرد که این فایل صوتی «غیرمحرمانه» بوده است.
جان کری، وزیر خارجه اسبق امریکا هم آن بخش از سخنان ظریف در این فایل صوتی را که پیرامون تعامل او و ظریف درباره حملات اسرائیل به سوریه بود، رد کرد. سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم به بیاعتنایی به موضوعات طرح شده در این فایل صوتی، اظهار داشت که ملاک برای روسیه، «مواضع رسمی ایران» است و بر تلاشهای دولتش برای به ثمر رسیدن برجام را یادآور شد.