سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: قسمت ششم سریال نمایش خانگی آقازاده جمعه این هفته درحالی روانه پلتفرم‌های فیلیمو و نماوا شد که تأخیر یکی دو ساعته انتشار برای آن‌هایی که این سریال را در هفته‌های پیش به شکلی ممتد دنبال کرده بودند و در انتظار بودند تا قسمت ششم را داغ داغ از تنور بگیرند محسوس بود.
عنوان فیلم اولین چیزی را که به ذهن متبادر می‌کند، این است که احتمالاً قرار است مخاطب سریالی در ژانر سیاسی باشیم، اما اینکه این ژانر در ایران اساساً سابقه و قدمت زیادی ندارد و کمتر فیلمسازی به سراغش رفته سبب می‌شود، خیلی هم انتظار سیاسی بودن از سریالی که عنوان آقازاده دارد نداشته باشیم. به ویژه اینکه وقتی نام حامد عنقا را به عنوان تهیه کننده و نویسنده توأمان این کار می‌بینیم، احتمال می‌دهیم قرار نیست فراتر از سبک و سیاق فرمیک صداوسیما چیزی ببینیم و چارچوب همانی است که در کار‌های پیشین این نویسنده تلویزیونی دیده‌ایم.
شاید ساختن سریال درباره آقازاده‌ها در ایران در وهله اول کار ساده‌ای به نظر نرسد؛ چراکه بالاخره نمی‌توان از آقازادگی حرف زد و به نحوی پای داستانت به مسائل سیاسی کشیده نشود. آقازادگی در ایران خواه ناخواه واژه‌ای است که به مرور به دایرهًْ المعارف سیاسی راه پیدا کرده‌است. شاید اگر ۲۰ سال پیش کسی این عبارت را می‌شنید ذهنش به سمت سیاست نمی‌رفت و از آن تلقی منفی نداشت، اما به مرور واژه آقازاده در ادبیات سیاسی و اجتماعی ایران بار منفی زیادی به خود گرفت و مترادف فرزندان آدم‌های بانفوذی شد که اتفاقاً از نفوذشان آن‌طور که باید به سود جامعه استفاده نمی‌کنند. اینکه این چقدر به واقعیت صحنه سیاسی ایران نزدیک است یا اینکه رسانه‌ها به این موضوع بیش از اندازه دامن زده‌اند، مسئله‌ای است که موضوع این نوشتار نیست، اما وقتی از عبارت سانسور برای قسمت ششم سریالی با همین نام یاد می‌شود، موضوع قدری پیچیده‌تر به نظر می‌رسد. آیا آنچه برخی رسانه‌ها از آن به عنوان سانسور یاد کرده‌اند به آن بخش از ماهیت سیاسی سریال ربط پیدا می‌کند؟
شاخک‌های فعال مشاور رسانه‌ای!
جالب است از اولین افرادی که نسبت به سریال آقازاده واکنش نشان داد، مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور بود. حسام الدین آشنا زمانی‌که هنوز قسمت اول سریال منتشر نشده‌بود در یک توئیت نوشت: «آقازاده‌های خوب می‌توانند برای تأمین مالی پروژه‌ای هنری علیه آقازاده‌های بد از بودجه عمومی استفاده کنند.»
این، اما سرآغاز ماجرا نبود و روزنامه سازندگی ارگان حزب کارگزاران نیز یک شماره ویژه برای این سریال ترتیب داد و باعث شد متن‌هایی میان محمد قوچانی و حامد عنقا رد و بدل شود. تیتری که روزنامه سازندگی انتخاب کرده بود نیز «آقازاده خوب و آقازاده بد» بود. اتفاقاً موضوع سریال آقازاده هم در همین ارتباط است. داستان دو آقازاده که یکی شیطان‌صفت است و از نفوذ پدرش سوء استفاده می‌کند و آقازاده‌ای دیگر که قرار است در شمایل یک ضابط قضایی عدالت‌خواه جلوی فساد را بگیرد.
صفحه رسمی سازمان هنری رسانه‌ای اوج در فضای مجازی که سازنده سریال آقازاده است، بخش‌هایی از تصاویر و دیالوگ‌های حذف‌شده قسمت ششم این سریال را که گفته می‌شود از این قسمت حذف شده منتشر کرد. این سازمان، اما اشاره‌ای به موضوع سانسور نکرد.
واکنش بازیگران در فضای مجازی
از سوی دیگر امیرشیبان خاقانی، تدوینگر سریال هم در صفحه شخصی خود با نوشتن این جمله که «همچنان درگیر کاتهای دستوری هستیم امیدوارم به پخش برسیم.» تهیه‌کننده، اما به شایعه حذف و ممیزی این قسمت از سریال واکنش نشان داد. واکنشی که در صفحات فیلمبردار و صدابردار سریال و سینا مهراد و پردیس پورعابدینی (دو بازیگر اصلی سریال) نیز با هشتگ «نه به سانسور» باز نشر شد.
شباهت ماجرا به پایتخت ۶
پیش از این شبیه این اتفاقات را عید امسال درباره سریال پرحاشیه پایتخت ۶ هم دیده بودیم که بازیگران اصلی آن در فضای مجازی تلویحاً از فشار برای سانسور خبر می‌دادند و همین باعث شد برخی اینگونه رفتار‌ها را شبیه‌سازی شده رفتار بازیگران پایتخت۶ بدانند و البته این شائبه هم ایجاد شود که موضوع حذف دقایقی از این سریال بیشتر به منظور جلب توجه برای این سریال انجام شده باشد، اما به نظر می‌رسد، موضوع درباره سریال آقازاده چیز دیگری است. درباره پایتخت۶ این شائبه وجود داشت که عوامل عمداً از برخی خط قرمز‌ها عبور می‌کنند تا با ایجاد چالش تفاوت نگاه خود با مدیران صداوسیما را به رخ عموم بکشند و تلویحاً اعلام کنند اگرچه با صداوسیما کار می‌کنند و پول خوبی هم می‌گیرند، اما با مدیران سازمان نیز اختلاف نظر دارند. این‌ها شگرد‌هایی است که آدم‌های رسانه‌ای از پیچیدگی‌های آن مطلع هستند، اما درباره اینکه ماهیت حواشی قسمت ششم آقازاده چقدر با این مسئله همخوانی دارد، نمی‌توان با قطعیت نظر داد هر چند می‌توان حدس زد موضوع سریال آقازاده با حواشی سریال پایتخت به لحاظ ماهوی تفاوت‌های زیادی دارد.
اکانت رسمی سریال «آقازاده» در توئیتر در پاسخ به یکی از مخاطبان درباره این قضیه نوشت: «امروز که با تأخیر به پخش رسیدیم، ولی اتفاقاً بچه‌های آقازاده هم متعجبند و باور نمی‌کنند حرف‌هایی درباره نماز، ایمان و معنویت و ارادت به امام رضا (ع) حذف بشه.»
این مواضع نشان می‌دهد که احتمالاً موضوع حذف برخی صحنه‌ها از سریال ربطی به مسائل سیاسی ندارد، اما واقعاً نماز خواندن و معنویت در یک سریال چرا باید منجر به حذف شود؟
سازمان هنری رسانه‌ای اوج در صفحه رسمی خود در اینستاگرام جزئیات بیشتری از این ماجرا منعکس کرد. در این صفحه تصاویری از سکانس‌های حذف شده این قسمت منتشر شده و در ادامه با کاربران این پرسش مطرح شده است که «به نظر شما چرا این دیالوگ‌ها را از سریال حذف کردند؟»
همچنین برخی رسانه‌ها تعدادی عکس به همراه دیالوگ‌های حذف شده این قسمت را بدون اشاره به مخاطب یا گوینده دیالوگ‌ها منتشر کرده‌اند: تصاویری که راضیه (مانلی) را در پشت یک پنجره فولاد نشان می‌دهد و زیر آن این دیالوگ‌ها نوشته شده‌است: «نشنیدی که اللهم اغننی بحلالک عن حرامک، خدایا با حلالت منو بی‌نیاز از حرام کن؟ یادت باشه دخترم امام رضا وقتی دست کسی رو گرفت، دیگه رها نمی‌کنه. واسه امام رضا من و تو مسلمون با ارمنی و کلیمی هیچ توفیری نمی‌کنه چه بسا محبتشون به اونا بیشتر باشه. اختیار هر خونه دست صاحبشه. تو چیکاره‌ای بگی کی بره کی نره، امام رضا امام همه‌اس. عاشقی سخته خون دل خوردن داره، ولی خجالت نداره. آقا شما می‌دونستین خانوم تو حرم مسلمون نبود؟»
