سرویس ایران جوان آنلاین: با توجه به حضور عشایر در ۱۵هزار نقطه مرزی کشور باید گفت که این قشر، علاوه بر نقش مهم در اقتصاد و تولید، مهم‌ترین سرباز نظام برای ایجاد و حفظ امنیت در سرزمین اسلامی ایران به شمار می‌آیند. با این تفاسیر و به مناسبت روز بسیج عشایر به سراغ سردار نصرت‌الله سیف، رئیس سازمان بسیج عشایر کشور رفتیم تا در گفت‌وگویی علاوه بر آگاهی از وضعیت عشایر ایران، در مورد سلامت این قشر بعد از شیوع کرونا و کمک‌های مؤمنانه‌شان در رزمایش مواسات و همدلی بیشتر آگاه شویم.
سردار! در حال حاضر چه تعداد از شهروندان ایرانی را عشایر تشکیل می‌دهند؟
عشایر در بیشتر استان‌ها پراکنده هستند و در مجموع، جمعیت عشایری کشور به یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر می‌رسد که در قالب ۳۱۳ هزار خانوار است که شامل ۵۹۷ طایفه و ۱۰۴ ایل می‌شوند که در طول تمام این سال‌ها با غیرت و رشادت علاوه بر کمک‌های اقتصادی، با حفاظت از بخشی از مرز‌های این سرزمین، ضامن ایجاد امنیت نیز بوده‌اند. البته باید تأکید کنم عشایر در مواقع سخت و بروز حوادث نه‌تن‌ها به کمک خود، بلکه به کمک دیگر هموطنان نیز می‌شتابند و در اتفاقات اخیر هم با هدیه کردن دام‌ها به‌عنوان قربانی، غالب گوشت توزیع شده بین نیازمندان را تأمین کردند.
آیا طرح و برنامه خاصی برای عشایر در دستور کار دارید که بتواند تحولی در زندگی و تولیداتشان ایجاد کند؟
با تأیید و مصوبه ستاد‌کل نیروهای مسلح چند طرح عمده مانند کنگره شهدای عشایر و اجرای طرح افزایش بهره‌وری دام را در جامعه عشایر دنبال می‌کنیم. در مورد طرح افزایش بهره‌وری دام باید گفت، در حال حاضر میانگین میش مولد هر خانواده عشایری بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ رأس است که در برخی موارد این تعداد تا ۴ هزار میش مولد هم در یک خانواده می‌رسد.
اما با توجه به مرگ‌و‌میر‌هایی که در زمان زایمان این حیوانات اتفاق می‌افتد، با اجرای طرح افزایش بهره‌وری دام می‌توان تولید گوشت را تا دو برابر افزایش داد.
هم‌اکنون حدود ۲۴ میلیون دام در اختیار جامعه عشایر است و طی جلسات کارشناسی که با حضور بزرگان و نخبگان عشایر در هیئت اندیشه و روز عشایر برگزار شد، به این نتیجه رسیدیم که می‌توان بهره‌وری دام عشایر را بالا برد. در این جلسات علل بهره‌وری پایین در وضعیت فعلی عشایر مورد بررسی قرار گرفت و یک طرح جهادی ارائه شد. به‌گونه‌ای‌که با اجرای این طرح طی سه الی چهار سال، کشور از واردات گوشت قرمز بی‌نیاز می‌شود.
آمار تلفات و عدم آبستنی میش‌ها در میان دام‌های عشایر نسبت به میانگین جهان پایین‌تر است، لذا با اجرای برنامه‌های آموزشی، ترویجی، مشاوره‌ای و اجرای طرح‌های مشترک می‌توان بهره‌وری را در این بعد تقویت کرد؛
و کنگره شهدای عشایر...
از آنجا که کشور ما از اقوام مختلف تشکیل شده است، دشمن از اول انقلاب به دنبال ایجاد تفرقه بود، ولی عشایر با همان اسلحه‌های خودشان مقابل این توطئه‌ها ایستادگی کردند. عشایر با بیش از ۵۰ هزار رزمنده و تشکیل گردان‌هایی نیرومند نقش تأثیرگذاری در هشت سال جنگ تحمیلی داشتند و با تقدیم ۱۰ هزار شهید، دین خودشان را در دفاع‌مقدس به انقلاب ادا کردند.
بر‌همین اساس از ابتدای سال ۹۸ برنامه‌های برگزاری کنگره شهدای عشایر کشور را شروع کردیم و در ۱۴ استان یادواره شهدای استانی بر پا شده است. حالا هم منتظر مجوز وزارت بهداشت برای اجرای ما‌بقی یادواره‌ها هستیم. با در نظر گرفتن فصل برگزاری و وضعیت آب‌و‌هوا قرار است کنگره در یکی از استان‌های چهار‌محال و بختیاری یا خوزستان برگزار شود.
ضمن اینکه عشایر همواره از مدافعان منابع طبیعی کشور بوده‌اند و برای حفظ و تثبیت این منابع در اسفندماه سال گذشته بر آن شدیم تا به یاد شهدای عشایر، ۱۰ هزار اصله نهال مثمر را در سراسر کشور بکاریم و از تمامی عشایر بسیجی درخواست کردیم تا از طریق پایگاه‌ها و حوزه‌های عشایری در این سنت حسنه شرکت نمایند. این کار به مناسبت هفته درختکاری و در راستای برگزاری کنگره شهدای عشایر کشور با کاشت ۱۰ هزار نهال درخت به یاد ۱۰ هزار شهید جامعه عشایر در دستور کار بسیج قرار گرفت و انجام شد.
آیا کنگره با رویکرد خاصی برگزار خواهد شد؟
بله، سعی کرده‌ایم رویکرد فرهنگی کنگره در کنار بزرگداشت یاد و خاطره شهدا پررنگ شود. بر همین اساس قرار است بیشتر کار‌ها در زمینه خدمات‌رسانی به عشایر با نام شهدا باشد.
در بعد خدمات‌رسانی و اجرای ۱۰ هزار خدمت به یاد ۱۰ هزار شهید جامعه عشایر، ساخت پل و خانه عالم، بازسازی و مرمت مدارس، آزاد‌سازی زندانی‌های جرائم غیر‌عمد و اجرایی کردن ۵ هزار خدمت در کنار برنامه‌های امنیتی به یاد ۱۰ هزار شهید عشایر خواهد بود.
ویروس کرونا همه اقشار جامعه را تحت‌تأثیر خود قرار داده است. عشایر با این بیماری چطور برخورد کردند؟
از همان روز‌های اول شیوع ویروس کرونا در ایران، با توجه به اینکه عشایر احترام خاصی برای سران طوایف قائلند، ما نیز با استفاده از ظرفیت‌های پیامک، فضای مجازی و ویدئو کنفرانس با این بزرگان، ارتباط برقرار کردیم. به همین خاطر و با اطلاع‌رسانی‌های درست و منظم، کم‌ترین آسیب متوجه این قشر شد و زمانی که به سران عشایر توصیه‌های بهداشتی را ابلاغ کردیم از نظر شیوع و ابتلا به بیماری، آمار بسیار کمی را در میان آن‌ها شاهد بودیم.
از طرفی با توجه به مهمان‌نوازی عشایر و ظرفیت‌های گردشگری از آنان خواسته شد که با احترام، میزبانی از گردشگران را به زمان‌های بعد موکول کنند. سپس در زمینه بهداشت و ضدعفونی نیز وارد عمل شدیم.
همچنین تعداد ۱۱ هزار نفر به صورت حضوری و چهره‌به‌چهره آموزش مسائل و نکات بهداشتی در زمینه پیشگیری و درمان کرونا را دریافت نمودند.
گروه‌های جهادی نیز ۷۸ هزار نفر از عشایر را مورد غربالگری قرار دادند که با توجه به پراکندگی عشایر آمار قابل‌توجهی است.
جالب است بدانید، زنان عشایر در حوزه تولید ماسک، به صورت خودجوش کارگاه‌هایی تشکیل دادند و ماسک مورد‌نیاز جامعه خودشان را تولید کردند. با این اتحاد و همدلی و به همت گروه‌های جهادی برادران و خواهران، امروز هیچ مشکلی در زمینه ماسک و ضدعفونی معابر در بین عشایر وجود ندارد.
در مجموع کرونا تأثیراتی را بر اقتصاد عشایر داشت. به‌ویژه در حوزه تولید محصولات لبنی و کاهش شدید مصرف لبنیات ارگانیک عشایر، مشکلات شدیدی برای تأمین مایحتاج روزانه آن‌ها ایجاد کرد.
حمل‌و‌نقل نهاده‌های دامی به مناطق عشایری دچار مشکل شد، ولی بحمدالله با بارش‌های بهاری بخشی از خلأ ناشی از کمبود‌ها جبران شد.
با اینکه عشایر خودشان جزو آسیب‌دیدگان اقتصادی کرونا بودند، اما بر‌اساس اخبار منتشره مطلع شدیم که در رزمایش کمک مؤمنانه سنگ‌تمام گذاشتند. در این مورد و کمک‌هایشان بفرمایید.
وقتی مقام‌معظم رهبری بیاناتی در مورد کمک به نیازمندان و آسیب‌دیدگان از کرونا فرمودند و سپس اجرای رزمایش همدلی و مساوات شروع شد، عشایر کمک‌های بسیاری ارائه کردند.
مبلغ بیش از ۷۶۵ میلیون تومان کمک‌های نقدی و ۲ میلیارد و ۴۶۵ میلیون تومان کمک‌های غیرنقدی جمعاً به مبلغ ۳ میلیارد و ۲۲۰ میلیون تومان کمک‌های خیران عشایر جمع‌آوری شد و این کمک‌ها در بین کسانی که آسیب‌دیده بودند، توزیع شد. این کمک‌ها همچنان ادامه داشته و جهادگران هم با شناسایی نیازمندان در بین آن‌ها تقسیم می‌کنند.
بسیج عشایر ۹۷۵ گروه جهادی در سطح کشور تشکیل داده و با استفاده از ظرفیت این گروه‌ها اقدام به خدمات‌رسانی به عشایر مناطق مختلف در زمان‌های مورد‌نیاز می‌کند. اما با این حال جامعه عشایر در ادامه اجرای طرح کمک مؤمنانه اقدام به راه‌اندازی پویش «هر تیره یک رأس قربانی» نموده‌اند و در این پویش که به تازگی راه‌اندازی شده، در استان تهران ۷۱ رأس، لرستان ۲۲ و فارس ۱۲ رأس دام اهدا و در بین عشایر توزیع شده است.
مراتع ظرفیت‌های بسیار خوبی برای استفاده و تولیدات عشایر به شمار می‌آیند. آیا برای بهره‌مندی از منابع طبیعی برنامه‌ای وجود دارد؟
۸۴ میلیون هکتار مرتع در کل کشور داریم و کمتر از ۱۰ میلیون هکتار آن فعال و قابل بهره‌برداری است. من از مسئولان درخواست می‌کنم، کمک کنند تا بتوانیم ضمن افزایش بهره‌وری و حفظ این مراتع، عشایر بتوانند به صورت درست و اصولی از این ظرفیت بهره‌برداری کنند. به‌طوری‌که در ۱۰ ماهه اول سال گذشته ۱۱ میلیون و ۸۱۰ هزار تن نهاده‌های دامی به ارزش ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان وارد کشور شده است. چرا این حجم بالای واردات با توجه به ظرفیت‌های داخلی و مراتع باید در کشور وجود داشته باشد. در ۱۰ ماهه اول سال گذشته واردات ذرت رشد ۶ درصدی داشته و به نظر من زندگی عشایر عوض شده است و عشایر دوباره باید به عرصه تولیدات کشاورزی بازگردند. اگر کشاورزی رونق بگیرد، بخش عمده‌ای از بیکاری در کشور از بین خواهد رفت. ما مشکل کمبود آب نداریم، ولی مشکل مدیریت آب داریم. اگر کشاورزی رونق پیدا کند، صنعت نیز رونق می‌گیرد.
عشایر در توزیع محصولاتشان با مشکلات زیادی مواجه هستند. برنامه سازمان بسیج عشایری برای سیستم توزیع محصولات این قشر چیست؟
در طرح افزایش بهره‌وری دام به دنبال ایجاد کشتارگاه‌های سیار و ارسال مستقیم محصولات به فروشگاه‌های زنجیره‌ای هستیم.
اگر جوانان عشایر به ظرفیت‌های دامپروری و دامداری در مناطق خود توجه کنند، هرگز به دنبال مشاغل اداری در شهر‌های بزرگ نخواهند رفت؛ چراکه به لحاظ درآمدی هم قابل‌قیاس با مشاغل دیگر نیست.
به‌عنوان مثال فارغ‌التحصیل رشته دامپزشکی منطقه عشایری دره شهر ایلام که چندین‌بار برای استخدام به بنده مراجعه کرده بود را راهنمایی کردیم، به سراغ طرح افزایش بهره‌وری دام برود. به لطف خدا با اجرای بخشی از طرح افزایش بهره‌وری دام در منطقه خود، امروز به سود سرشاری رسیده و در آخرین مراجعه خود می‌گفت، اگر ماهانه ۲۰ میلیون تومان هم حقوق بدهند حاضر به استخدام دولتی نیستم؛ چراکه اگر در همین زمینه ادامه فعالیت دهم، مفید‌تر خواهم بود. وی همچنین از آمادگی خود برای توجیه عشایر منطقه به‌عنوان تسهیل‌گر خبر داد.
چه تعداد فارغ‌التحصیل در عشایر وجود دارد؟
۲۰ هزار فارغ‌التحصیل رشته‌های کشاورزی و دامداری در کشور داریم که عمدتاً از جوانان روستایی و عشایر هستند و اگر خوب هدایت شوند، می‌توانند تحول بزرگی در زمینه تولیدات دامی و محصولات کشاورزی ایجاد نمایند. نباید فراموش کنیم که عشایر دارای ظرفیت‌های اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و گردشگری فراوانی هستند که اگر در هر کدام از این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی درستی صورت گیرد، نتایج درخشانی برای جامعه عشایر و کشور به همراه خواهد داشت.
