سرویس ایران جوان آنلاین: تا همین یکی دو دهه قبل، از جمله ویژگی شهرها و روستا‌ها در استان‌های مختلف ایران، سبک معماری و ساخت و ساز‌های بنا‌های آنها بود که بسته به نوع اقلیم و آب و هوا و حتی مشاغل مرسوم در آن طراحی و احداث می‌شد. در آن زمان، با دیدن یک عکس هم می‌شد فهمید کدام منطقه از ایران است. اما حالا چند صباحی است راهبری شهر به «قلم‌های راپید» دانش آموختگان پردیس هنر‌های زیبا سپرده شده! فارغ‌التحصیلانی که در هنر زیبا و معماری تجسم گرایشان شکی نیست! ولی در سبک‌شان تردید است!
ناهماهنگی در معماری و نمای ساختمان‌ها با سبک زندگی و آداب و رسوم و اعتقادات مردم تا آنجا پیش رفته که در تهران به عنوان پایتخت ایران به سختی می‌توان خانه‌ای هماهنگ با نیاز‌ها و فرهنگ اصیل مردم پیدا کرد. همانگونه که رهبری معظم انقلاب در دیدار‌های قبلی با خادمان مدیریت شهری بیان داشتند: «حقیقتاً معماری و نمای شهر‌های ایران و بخصوص پایتخت، نمای یک شهر اسلامی نیست و شهرداری و شورای شهرها باید این موضوع را جزو جدی‌ترین مسائل خود بدانند.»
ایشان با اشاره به تأثیرگذاری معماری و نمای ساخت و ساز‌ها، بر فضای سبک زندگی تأکید کردند: «باید هرچه ممکن است محیط‌زندگی شهر، به گونه‌ای طراحی و ساخته شود که تحقق سبک زندگی اسلامی راحت‌تر، امکانپذیر باشد.»
البته معظم‌له در بخش دیگری از بیانات خود که مربوط به مسائل فرهنگی و اجتماعی تهران است، فرمودند: «کار شهرداری فقط ساخت و ساز نیست. مسائل فرهنگی و اجتماعی شهر بسیار مهم است. سعی کنید روح دیانت و اخلاق اسلامی را در فضای شهر تهران ساری و جاری کنید. این کاری است ممکن و گره‌گشای بسیاری از مشکلات است. خیلی از مشکلات ما ناشی از دور شدن از فضایل اخلاقی است. هر چه از فضایل اخلاقی فاصله بگیریم، مشکلات و گره‌های زندگی پیچیده‌تر و بیشتر خواهد شد. باید خود را به اخلاق اسلامی و ملکات فاضله اسلامی نزدیک کنیم و این در محیط‌های فرهنگی شهرداری، در کیفیت اداره بوستان‌های شهری که ظاهر فرهنگی هم ندارد و محیطی است برای اینکه مردم بیایند از آنها استفاده کنند و در فرهنگسرا‌ها و در نوع کار‌هایی که شهرداری در تهران می‌کند «نصب تابلوها»، تبلیغات، رفت و آمدها، ترافیک و همه چیز‌های دیگر از این قبیل امکانپذیر است. شما می‌توانید با همه این وسایل، اخلاق فاضله را در مردم گسترش دهید. نیت را این قرار دهید، برنامه‌ریزی را بر اساس این بگذارید؛ خدای متعال هم کمک و الهام خواهد کرد تا بتوانید راه‌های صحیح را در این مورد پیدا کنید و پیش بروید. کار‌ها و اقدامات فرهنگی همچون شمشیر دو لَب است، اگر همراه با محتوای خوب باشد، بستر اصلاح جامعه خواهد بود و، اما اگر با محتوای نامناسب باشد، بستر گسترش نابسامانی و کژی خواهد شد. تلاش غرب و غربگرایان در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه می‌طلبد که باز چشم امید در آن به جوان‌هاست.»
حالا در کنار معماری درون خانه‌ها و مهم‌تر از آن نمای بیرونی ساختمان‌ها که شخصیت هر بنا به شمار می‌آید، تابلوها و حتی نوع رفت و آمدها هم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که مجموع این‌ها به نوع نگاه طراحان و معماران شهری باز می‌گردد.
اعتقاد به اصل «ما می‌توانیم» به همه ما آموخت، می‌شود ایران را به عزّت و پیشرفت در همه عرصه‌ها رسانید. حال باید تحقق دغدغه‌های رهبری را به نظاره نشست و مشاهده نمود که آیا می‌توان بارقه‌هایی از امید را در سطح کلان شهرها و در کنار آنها، پایتخت مشاهده کرد. جایی که می‌تواند نماد ایران و سمبلی برای شهر‌های کوچک و حتی روستا‌ها در مسیر حفظ هویت و آداب و اعتقادات مردمش باشد.
* پژوهشگر حوزه ارتباطات اجتماعی
