جوان آنلاین: خراسان جنوبی از جمله استان‌هایی است به رغم اینکه کمتر مورد توجه گردشگران قرار دارد، اما بی‌شک اکوتوریسم و کویر و شگفتی‌های بیابان‌های آن بی‌نظیر بوده و در صدر برترین‌های ایران قرار دارد. قسمتی از دشت لوت، به عنوان اولین اثر طبیعی ثبت شده ایران در یونسکو در این منطقه قرار دارد. در کنار آن، کلوت‌های شهداد از بزرگ‌ترین شهر‌های کلوخی جهان با مناظری فرازمینی و تماشایی و همچنین بزرگ‌ترین نبکا‌ها یا همان گلدان‌های صحرایی جهان در منطقه «پیرآور»، از منحصربه‌فردترین آثار برای جذب گردشگر هستند. استانی ثروتمند که سه ظرفیت بزرگ معادن، اکوتوریسم و کشاورزی را در دل خود جای داده، اما هنور برچسب «منطقه محروم» دارد.
شاید کمتر ایرانی در تعطیلات خود، خراسان جنوبی را به عنوان مقصد سفرش انتخاب کند. مگر اینکه یا اهل این استان باشد یا قبلاً یک‌بار زیبایی‌های خراسان جنوبی را از نزدیک دیده باشد. جالب است بدانیم شهرستان درمیان، بهشت زمین شناسان به شمار می‌آید و در خراسان جنوبی واقع شده است. غار خونیک از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های بشر، کال جنی که دره‌ای عمیق و اسرارآمیز با دیواره‌های بلند است و آبشار‌های چرمه و سایر پدیده‌های کم‌نظیر زمین‌شناسی، آثاری هستند که نمونه آنها را در هیچ کجای دنیا نمی‌توان یافت؛ همگی در این نقطه از ایران در کنار هم قرار دارند.
تالاب کجی نمک‌زار نهبندان ثابت می‌کند زندگی در همه جا جاری است حتی در دل کویر. این تالاب که به صورت فصلی پدیدار می‌شود، در پاییز و زمستان میزبان هزاران پرنده مهاجر از جمله فلامینگو، پلیکان، انواع کاکایی و مرغابی است. بسیاری از گردشگران معتقدند این تالاب یک سایت بی‌نظیر برای پرنده‌نگری محسوب می‌شود.
براساس آمار‌های اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی، در سال ۱۴۰۲ تعداد گردشگران ورودی به خراسان جنوبی حدود ۱/۲ میلیون نفر بوده که از این میان، گردشگران خارجی سهمی کمتر از ۲ درصد، یعنی حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار نفر را به خود اختصاص داده‌اند. اکثر گردشگران خارجی را علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و جوامع محلی تشکیل می‌دهند، اما در مقایسه تعداد آنها با پتانسیل‌های طبیعی و دیگر ظرفیت‌های خارق‌العاده باید گفت این آمار عدد بسیار ناچیزی هستند که نیازمند بررسی و رفع کاستی‌هاست.
آنهایی که یک‌بار به خراسان جنوبی رفته‌اند، می‌دانند ناشناخته‌بودن جاذبه‌های این منطقه برای ایرانیان و در سطح بین‌المللی اولین علت حضور گردشگران است، ولی دشواری دسترسی به برخی نقاط به خاطر جاده‌های خاکی که نیاز به خودرو‌های مجهز دارد، علت عدم بازگشت و انتخاب دوباره این استان برای مسافران است. نبود زیرساخت‌های اقامتی و پذیرایی استاندارد در نزدیکی جاذبه‌های طبیعی و اماکن تاریخی هم مدت ماندگاری مسافران را کم کرده است.
کانون توسعه شرق کشور
رابطه کشاورزی و آب در خراسان جنوبی، رابطه طلای سرخ و مدیریت سنتی است. در این منطقه و به صورت خاص در شهرستان‌های قائنات، بیرجند و فردوس، مرغوب‌ترین زعفران جهان کشت می‌شود. محصولی که دارای بیشترین ارزش افزوده در بخش کشاورزی است. در حال حاضر، بخش عمده‌ای از زعفران تولیدی ایران به صورت خام یا بسته‌بندی معمولی به کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس، اروپا و شرق آسیا صادر می‌شود. با این حال، مشکل قاچاق و همچنین بسته‌بندی غیراستاندارد از چالش‌های اصلی برای افزایش سودآوری است. با توجه به اینکه ایران سرزمینی گرم و خشک است، قنات‌ها گواهی بر میراث کهن مدیریت آب و بهره‌وری درست در دوران کم‌آبی در این سرزمین هستند.
خراسان جنوبی، هزاران ظرفیت عظیم و توانمندی‌های بیشماری دارد، اما کم‌آبی‌هایش بیش از همه چیز به چشم می‌آید و گذر از چالش‌های آن، به ویژه بحران آب، عزمی ملی، مدیریتی هوشمند و سرمایه‌گذاری هدفمند می‌طلبد. توسعه همزمان و متوازن سه ظرفیت اصلی معادن، اکوتوریسم و کشاورزی ارزشمند، می‌تواند این منطقه را از حاشیه به کانون توسعه شرق کشور تبدیل کند و الگویی برای دیگر مناطق خشک ایران باشد.
خراسان جنوبی به واسطه ظرفیت‌های معدنی و ثروتی که در زیر خاک و دل کوه‌هایش دارد، الماس صنعتی ایران نامیده می‌شود. این استان میزبان تنها معدن فعال قلع ایران در شهرستان بشرویه است. معدنی که علاوه بر تأمین نیاز داخلی، پتانسیل صادرات به کشور‌های منطقه را دارد. ویژگی بارز این معدن وجود فلزات کمیابی مانند ایندیم، تنگستن و مولیبدن است که بر ارزش اقتصادی آن افزوده است؛ ضمن اینکه سهم قابل توجهی از تولیدات معدنی کشور به ویژه در بخش کرومیت و قلع در دل خراسان جنوبی نهفته است.
وجود بیش از ۳۰۰ معدن فعال و در حال بهره‌برداری در این منطقه و ذخایر غنی دیگر از جمله بوکسیت، مس، منیزیت، بنتونیت، گرانیت و ذغال سنگ، خراسان جنوبی را به یکی از ثروتمندترین مناطق ایران تبدیل کرده است.
با این تفاسیر، کمبود آب برای فرآوری موادمعدنی، نبود صنایع پایین‌دستی و تبدیلی قدرتمند در استان، مشکلات حمل و نقل و فاصله از مراکز اصلی مصرف و همچنین نیامدن سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی موجب شده تا خراسان جنوبی با برچسب «استان محروم» نتواند به جایگاه اصلی‌اش برسد.
