جوان آنلاین: مسابقات والیبال قهرمانی جهان ۲۰۲۵ در فیلیپین در حالی با قهرمانی ایتالیا به پایان رسید که برخلاف تصورات همیشه تیم‌های نوپا و شگفتی‌ساز کاری کردند که همه انگشت به دهان ماندند.
اگر تا پیش از این والیبال جهان عادت کرده بود که در چنین مسابقاتی شاهد یک یا نهایتاً دو تیم شگفتی‌ساز باشد، مسابقات فیلیپین نشان داد والیبال در سطح جهان اینقدر رشد و پیشرفت داشته که دیگر هیچ تیمی از قبل بازنده نیست و بزرگان والیبال نمی‌توانند هیچ حریفی را دست کم بگیرند. عدم نتیجه‌گیری تیم‌های بزرگ و حذف ناباورانه تیم‌هایی که در لیگ جهانی قدرت‌نمایی می‌کنند، همه نشان از پیشرفت والیبال در کشور‌های مختلف و نگاه ویژه آنها به این رشته جذاب دارد. این مسابقات نشان داد والیبال دیگر در انحصار چند کشور خاص نیست و حتی غول‌های جهان هم اگر می‌خواهند همچنان موفق باشند، باید بیشتر کار کنند.
تیم ملی ایران هم از این قاعده مستثنی نبود. ایران با هدایت روبرتو پیاتزا و ترکیبی کاملاً جوان شده بعد از حضور موفق در لیگ ملت‌ها گام به این رقابت‌ها گذاشت و با صعود به جمع هشت تیم برتر نشان داد حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، هر چند هنوز در ابتدای راه است و برای تکمیل شگفتی‌سازی‌های خود باید سخت کار کند تا بتواند در جمع مدعیان قهرمانی برای خودش جایی دست‌وپا کند.
حسرت عمیق در مانیل
مانیل می‌توانست با نتیجه‌ای تاریخی برای والیبال ایران به همراه باشد؛ امیدی که بعد از نمایش یاران پیاتزا در لیگ‌ملت‌های والیبال ایجاد شده بود، باوجود این، اما تیم ملی والیبال ایران با کسب سه برد و دو باخت و ایستادن در رده هشتم جهان به کار خود در رقابت‌های قهرمانی جهان پایان داد. صد البته که عملکرد والیبال ایران درفیلیپین نسبت به دوره گذشته پیشرفت قابل توجهی داشت، اما فرصتی تاریخی را برای صعود به جمع چهار تیم برتر از دست داد.
والیبال ایران در مرحله گروهی به همراه مصر، تونس و فیلیپین در گروه A قرار داشت؛ گروهی که به زعم بسیاری صعود از آن کار چندان سختی نبود، اما شاگردان پیاتزا در گام نخست برابر مصر تن به شکست داد، آن هم در شرایطی که چندی پیش در دیداری دوستانه موفق به برتری مقابل این تیم شده بودند. در ادامه، اما ایران با برتری مقابل تونس و فیلیپین به یک‌هشتم نهایی راه یافت و حریف صربستان شد. تیمی که برتری ازرشمند بلندقامتان ایران برابر آن، امید‌ها را برای صعود به مراحل بالاتر افزایش داد، خصوصاً که ایران در یک‌چهارم نهایی باید برابر چک به میدان می‌رفت؛ تیمی که نه تنها مدعی نبود که به لحاظ جایگاه نیز پایین‌تر از ایران بود، اما کسی نمی‌دانست جمهوری چک قرار است به یکی از شگفتی‌سازان این دوره از رقابت‌های قهرمانی جهان تبدیل شود؛ تیمی که با نظم و تمرکز بالا توانست ایران را شکست دهد و حسرت حضور در نیمه نهایی را بر دل یاران پیاتزا بگذارد چراکه ایران در یک‌چهارم نهایی کوچک‌ترین شباهتی به تیمی که در یک‌هشتم نهایی برابر صربستان به میدان رفته بود، نداشت و افت روحی بازیکنان رؤیای حضور آنها در بین چهار تیم برتر این مسابقات را نابود کرد، اما به رغم تلخی حذف از یک‌چهارم نهایی، ایران با صعودی پنج‌پله‌ای نسبت به دور قبل و حضور در رده هشتم جهان به جایگاه ارزشمندی دست یافت که در واقع بهترین عملکرد آن طی هشت سال اخیر نیز بود.
پیاتزا در این رقابت‌ها در کنار بازیکنان باتجربه، به جوانان زیادی میدان داد؛ جوانانی که پاسخ خوبی به اعتماد سرمربی تیم دادند، اما در کنار توانمندی‌های چشمگیر ملی‌پوشان، ضعف‌های ساختاری چیزی نبود که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. ایران در بخش‌هایی، چون امتیازآوری و سرویس جزو تیم‌های برتر بود، اما در خط دریافت هیچ بازیکنی در جمع ۱۰ نفر نخست نبود؛ ضعفی که برابر جمهوری چک بیش از پیش خود را نشان داد، با وجود این بسیاری از کارشناسان معتقدند توان فنی ایران قابل توجه است، اما حفظ تمرکز در شرایط سخت مانع رسیدن به موفقیت در بازی‌های حساس می‌شود، به همین دلیل باید به طور جدی روی مسائل روحی روانی ملی‌پوشان کار شود. بی‌تردید، اما تجربه کسب شده در فیلپین می‌تواند نقطه شروعی برای تغییرات و پیشرفت باشد چراکه در قهرمانی جهان به وضوح دیدیم نسل جدیدی از بازیکنان در تیم ملی حضور دارند که می‌توانند آینده‌ای روشن برای والیبال ایران رقم بزنند، اما به شرط توجه و حمایت از آنها.
پیشرفت با پیاتزا
انتظارات از تیم‌ملی ایران همچنان بالاست و بااینکه فدراسیون صعود به یک‌چهارم نهایی رقابت‌های قهرمانی جهان را یک موفقیت می‌داند ولی تا رسیدن به اهداف بزرگ‌تر، روبرتو پیاتزا کار سختی پیش‌رو خواهد داشت. سرمربی ایتالیایی در دو آوردگاه بزرگ لیگ‌ملت‌ها و قهرمانی جهان به همراه شاگردان ایرانی‌اش محکی جدی خورد. هم او با شرایط والیبال و بازیکنان کشورمان آشنا شد و هم ملی‌پوشان کار با پیاتزا را تجربه کردند.
در این مدت اگرچه حذف از دو رویداد مهم را تجربه کردیم ولی نشانه‌هایی از پیشرفت نیز از زمان حضور پیاتزا به چشم می‌خورد. تیم تحت هدایت پیاتزا درحالی نتوانست به مرحله نهایی لیگ‌جهانی برسد که شش پیروزی داشت و در رده هفتم قرار گرفت. درواقع اگر امتیاز میزبانی به چین تعلق نمی‌گرفت، اولین موفقیت بزرگ پیاتزا به ثبت می‌رسد، با این‌حال همین عملکرد نیز باعث صعود تیم‌ملی ایران در رنکینگ FIVB از رده ۱۶ به رده ۱۳ شد. صعود سه‌پله‌ای بعد از بحران‌های گذشته عملکردی روبه رشد به حساب می‌آید.
در مسابقات قهرمانی جهان هم درحالی‌که حسرت صعود به دل تیم‌های بزرگی، چون برزیل و فرانسه ماند، شاگردان پیاتزا تا یک‌چهارم نهایی پیشروی کردند. شاید اگر بازی اول مقابل مصر در مسابقات جهانی را کمی جدی‌تر گرفته بودیم، شرایط صعودمان سخت نمی‌شد. شکست ۳ بر یک برابر تیم آفریقایی سطح بالای رقابت‌ها را نشان داد، منتها مرد ایتالیایی تدابیر ویژه‌ای اتخاذ کرد و تاکتیک‌هایی را درنظر گرفت تا در مصاف با تونس دیگر تیم آفریقایی با همین نتیجه پیروز شدیم. ایران فیلیپین میزبان را هم ۳ بر ۲ برد. پیروزی شیرین ۳ بر ۲ مقابل صربستانی که برزیل را کنار زده بود را باید اوج هنرنمایی ایران با مربیگری پیاتزا دانست.
شکست برابر چک در یک‌چهارم نهایی اگرچه پایان جاه‌طلبی‌های ایران در قهرمانی جهان بود ولی بدون شک ادامه حضور پیاتزا روی نیمکت ایران، والیبال ملی را متحول خواهد کرد، البته مرد ایتالیایی تا اردیبهشت سال آینده به ایران نخواهد آمد و پس از آن دوباره برنامه‌های تیم‌ملی از سر گرفته خواهد شد.
برترین‌های ایران
مغموم‌ترین بازیکن تیم ملی والیبال ایران در بازگشت از فیلیپین مرتضی شریفی بود. کاپیتان ایران گرچه در طول این رقابت‌ها وزنه‌ای قابل توجه برای تیم بود، اما اشتباهش در یک‌چهارم، رؤیای حضور در نیمه‌نهایی را بر باد داد، حال آنکه در اکثر آمار انفرادی منتشر شده بعد از پای مسابقات قهرمانی جهان، شریفی در بین بهترین‌ها بود. برای نمونه شریفی و پوریا حسین‌خانزاده، قدرتی‌زن تیم ملی والیبال ایران دو بازیکنی بودند که بار‌ها و بار‌ها با سرویس‌های خود حریفان را در طول رقابت‌های قهرمانی جهان تحت فشار قرار دادند، به طوری که خانزاده با کسب ۱۲ امتیاز از سرویس در رده چهارم و کاپیتان ایران با کسب ۱۰ امتیاز در رده پنجم بهترین سرویس زن‌های این مسابقات قرار گرفتند. در بخش امتیازآورترینها نیز پوریا حسین‌خانزاده با ۷۵ امتیاز یازدهم و مرتضی شریفی با ۶۴ امتیاز هفدهم شدند. در بخش بهترین مدافعان نیز مرتضی شریفی با کسب هشت امتیاز بعد از علی‌حاجی‌پور (۱۲) و یوسف کاظمی (۱۰) در رده دهم قرار گرفت. در بخش بهترین‌های دریافت نیز شریفی، کاپیتان ایران که با ۳۳ درصد موفقیت عملکرد قابل قبولی داشت، پنجم شد و محمدرضا حضرت‌پور یازدهم، علی حق‌پرست نوزدهم و آرمان صالحی بیستم شد، البته دیگرملی‌پوشان ایران نیز با ارائه عملکردی درخشان توانستند نام خود را در بین برترین‌های این مسابقات جای دهند که از بین آنها می‌توان به عرشیا به‌نژاد پاسور جوان ایران اشاره کرد که بالاتر از سیمونه جیانلی ایتالیایی، در رتبه دوم بهترین پاسور‌ها قرار گرفت، همچنین در بخش امتیازآورترینها نیز علی حاجی‌پور، قطرپاسور جوان ایران که اولین حضور خود را در رقابت‌های قهرمانی جهان تجربه می‌کرد، در غیبت امین اسماعیل‌نژاد به عنوان قطرپاسور اصلی ایران در ترکیب تیم ملی بود که با کسب ۹۴ امتیاز در رتبه چهارم امتیازآورترین بازیکنان قرار گرفت. حاجی‌پور ۸۰ امتیاز از طریق حمله به دست آورد تا در بخش حمله در رتبه چهارم بهترین‌ها قرار گیرد. او در بخش دفاع هم با کسب ۱۲ امتیاز در رده ششم برترین‌ها ایستاد. هرچند ایران نماینده‌ای در رده نخست هیچ یک از آیتم‌های فردی نداشت، اما ملی‌پوشانش در اکثر آیتم‌ها توانستند با ارائه عملکردی درخشان خود را در جدول برترین‌ها جای دهند.
چک و بلغار شگفتی‌ساز
بیست‌وسومین دوره والیبال قهرمانی مردان جهان (۲۰۲۵) بی‌تردید تورنمنت شگفتی‌ها بود؛ رقابت‌هایی که از نخستین روز‌های آن مشخص شد جای هیچ گونه پیش‌بینی‌ای نیست و هر روز معادلات پیچیده‌تر از قبل می‌شد.
جمهوری چک یکی از شگفتانه‌های بزرگ این مسابقات بود که به همراه صربستان، برزیل و چین در گروه H قرار داشت؛ تیمی که صربستان را شکست داد، البته که در ادامه به برزیل باخت، اما با برتری قاطعانه مقابل چین، با کسب شش امتیاز از دو برد و یک باخت، با معدل ست شماری بالاتر از برزیل قرار گرفت و راهی مرحله حذفی شد. چک همچنین در عین ناباوری با برتری ساده برابر تونس، خاطرات عصر طلایی چکسلواکی را زنده کرد و راهی یک‌چهارم نهایی شد و درحالی که خودش نیز تصورش را نمی‌کرد با کامبک مقابل ایران به نیمه‌نهایی راه یافت که در این مرحله بلغارستان، دیگر شگفتی‌ساز مسابقات که امریکا را در یک‌چهارم نهایی از سد راه برداشته بود به رده‌بندی راه یافت تا بلغارستان که در عین ناباوری با کسب سه برد به عنوان صدرنشینی گروه E (متشکل از آلمان، شیلی و اسلوونی) راهی یک‌هشتم نهایی شده بود و در مرحله حذفی نیز پرتغال را مغلوب کرده بود به همراه ایتالیا راهی فینال شد و با کسب نایب‌قهرمانی به کار خود در این رقابت‌ها خاتمه دهد؛ رقابت‌هایی که مدعیان آن حذف شدند تا تیم‌هایی، چون بلغارستان و چک خود را تا پای فینال هم برسانند.
قهرمان یک‌میلیون دلاری
لاجوردی‌پوشان با درخشش دوباره در والیبال جهان، از قهرمانی دوره گذشته خود دفاع کردند. همانطور که انتظار می‌رفت تیم‌ملی ایتالیا در بین تیم‌های شرکت‌کننده مسابقات قهرمانی جهان ۲۰۲۵ سرآمد بود و توانست برتری قاطع خود را به رخ دنیای والیبال بکشد. ایستادن بر بام والیبال جهان کار هر تیمی نیست ولی تیم‌ملی ایتالیا برای دومین دوره متوالی به این موفقیت بزرگ دست یافت. فردیناندو دجورجی تیمی ساخته بود که برای رسیدن به فینال و در نهایت تصاحب جام قهرمانی، دست از تلاش نمی‌کشد. ایتالیایی‌ها در نیمه‌نهایی لهستان را کنار زدند تا عملاً قهرمانی آنها قطعی شود. اگرچه بلغارستان نیز با صعود به فینال شگفتی‌ساز رقابت‌ها بود ولی ایستادگی برابر ایتالیا کار سختی است و ثبت پیروزی ۳ بر یک به سود لاجوردی‌پوشان قابل پیش‌بینی بود. آنها دوره گذشته نیز با عبور از سد لهستان قهرمانی را جشن گرفته بودند و این‌بار در فیلیپین این افتخار را تکرار کردند. تعداد قهرمانی‌های ایتالیا در جهان به عدد ۵ رسیده و آنها با پنج قهرمانی و یک نایب‌قهرمانی دومین تیم پرافتخار دنیا محسوب می‌شوند. عملکرد شاگردان دجورجی آنقدر درخشان بود که در تیم رؤیایی رقابت‌ها نام چهار بازیکن ایتالیا به چشم می‌خورد؛ الساندرو میکلتو بهترین دریافت‌کننده قدرتی و ارزشمندترین بازیکن، سیمونه جیانلی بهترین پاسور، یوری رومانو بهترین پشت خط‌زن و فابیو بالاسو بهترین لیبرو. قهرمانی ایتالیا در خاک فیلیپین از حیث دریافت جایزه یک‌میلیون دلاری رقابت‌ها نیز برای این کشور یک موفقیت بزرگ دیگر بود.
مدعیان ناکام
مسابقات والیبال قهرمانی جهان ۲۰۲۵ برای برخی تیم‌ها خوش‌یمن نبود و زودتر از حد تصور از گردونه رقابت‌ها کنار رفتند. طبیعتاً حذف برزیل، فرانسه و ژاپن دور از انتظار بود و به ویژه قناری‌ها و خروس‌ها خودشان را فینالیست مسابقات می‌دانستند، درحالی‌که شروع رقابت‌ها نشان داد خیلی‌ها مدعی هستند. اول از همه طومار فرانسه پیچیده شد؛ این تیم در بازی اول کره‌جنوبی را ۳ بر صفر شکست داد و خیال کرد در ادامه راه نیز بازی‌ها به همین آسانی خواهد بود. بعد از آن نوبت به رویارویی با فنلاند رسید. فنلاندی‌ها با پیروزی ۳ بر ۲ سر از پا نمی‌شناختند. قهرمان دو دوره اخیر المپیک که در آستانه حذف قرار داشت، در آخرین شانس خود مقابل آرژانتین ۳ بر صفر شکست خورد و وداعی تحقیرآمیز با مسابقات جهانی را تجربه کرد. در گروه آخر رقابت‌ها به جای آنکه برزیل بزرگ صدرنشین شود، صربستان و جمهوری چک به‌عنوان تیم‌های اول و دوم راهی دور حذفی شدند! سلسائو بعد از پیروزی ۳ بر یک مقابل چین، به جنگ جمهوری چک رفت، اما در بازی آخر ناباورانه مغلوب صربستان شد. جای خالی برزیل در حالی خیلی زود در رقابت‌های جهانی احساس شد که این تیم در شش دوره اخیر این مسابقات همواره روی سکو رفته و سه قهرمانی، دو نایب‌قهرمانی و یک مقام سومی کسب کرده بود. کنار رفتن نماینده پرمدعای آسیا هم در نوع خود عجیب بود. ژاپن مغرور خیلی زود حذف شد تا بفهمد هنوز در بین بزرگان والیبال جایی ندارد.
