سرویس ایران جوان آنلاین: از دودهه قبل زمزمههایی مبنی بر استفاده از آبهای فاضلاب در تولیدات برخی از مواد غذایی در بعضی از استانهای کشور به گوش میرسید که یک نمونه آن آبیاری سبزیهای کشت شده در جنوب استان تهران و همدان بود. موضوعی که تا آنجا پیش رفت که منجربه نابودکردن تولیدات این مزارع شد، حالا خبرها حکایت از آن دارد که راه پیدا کردن پسابها و فاضلابهای صنعتی به مزارع تولید برنج در برخی از مناطق استانها از جمله لرستان موجب شده تا تولیدات این شالیزارها مشکوک به آلودگی شود موضوعی که موجب شد تا رئیس جهاد کشاورزی مازندران این موضوع را تأیید کرده و صحه بر آلودگی برنج تولیدی در برخی از مناطق این استان بگذارد.
کاهش منابع آبی که کشاورزی ایران به شدت به آن وابسته است، از جمله دلایلی است که سبب شده تا از حدود دودهه قبل پای انواع فاضلابها و پسابهای شهری و صنعتی به این تولیدات باز شود. چند سال پیش بود که رسانهها اعلام کردند: «برخی از تولیدکنندگان سبزی در جنوب پایتخت و همدان برای تولید این محصول پرمصرف از فاضلابهای شهری و پسابها استفاده میکنند.» از آنجا که آبیاری سبزیجات با فاضلاب خام برای صیفیکاران هزینهای در برندارد، لذا برخی از آنها این سموم
آلوده را به راحتی به پای زمینهای خود آورده و بعضاً نیز مشاهده شده که بعضی از بهرهبرداران با شکستن لولههای پسابها اقدام به آبیاری زمینهای خود میکنندکه بهترین نمونههای آن را میتوان در جنوب تهران و برخی از مناطق همدان مشاهده کرد.
از سبزی تا برنج
در حالی که بیشتر آبیاری تولیدات کشاورزی با پسابها و فاضلابهای شهری و صنعتی تا چند سال قبل متعلق به سبزی کاریها بود حالا خبرها حکایت از آن دارد که پای این مایعات به شدت سمی به برخی از شالیزها در اطراف شهرهایی که در نزدیکی استانها قرار گرفتهاند کشیده شده که به عنوان نمونه میتوان از شالیزارهای دورود در لرستان نام برد موضوعی که در صورت تداوم میتواند این محصول پرطرفدار در کشور را به یکی از خطرناکترین محصولات غذایی تبدیل کند.
با وجود اینکه برخی مدعی هستند که برخی برنجکاران عمداً اقدام به استفاده از این مواد بسیارآلوده برای شالیزارهای خود میکنند، اما بعضی دیگر نیز نبود سیستم تصفیه فاضلاب و ریخته شدن این مواد در داخل رودخانهها که مهمترین نقش را در تأمین آب مصرفی برای شرب و کشاورزی دارند را از علل این مهم میدانند. شهرستان دورود در لرستان یکی از مهمترین مناطق کشاورزی در این استان به شمار میرود که علاوه بر تولیدات انواع محصولات کشاورزی چند سالی است که در زمینه تولید برنج نیز فعالیت دارد. با این حال به دلیل محدودیت آبی برخی از کشاورزان و شالیکاران این منطقه برای تولیدات محصولات خود مجبورند از پسابها و فاضلابها استفاده کنند، این در حالی است که نبود سیستم تصفیه فاضلاب در این استان سبب شده تا این موادسمی به راحتی وارد رودخانههای این شهرستان شده و توسط کشاورزان به زمینهای کشاورزی راه پیدا کند، که به عنوان مثال میتوان به رودخانه تیره دورود اشاره کرد که فاضلاب شهری به درون آن ریخته و سپس از آب آن برای آبیاری مزارع کشاورزی و شالیکاری استفاده میشود.
مدیرجهاد کشاورزی دورود با تأیید این موضوع و با بیان اینکه کار این مدیریت بیشتر آموزش و ترویج است در این رابطه به ایسنا میگوید: «در این مورد تنها میتوانیم به افراد هشدار دهیم با این حال جهاد کشاورزی نمیتواند در این زمینه شاکی باشد و باید محیطزیست و شبکه بهداشت به عنوان شاکی به این موضوع ورود کرده و با خاطیان برخورد کنند.»
محسن اکبری با بیان اینکه بیش از ۱۰ هکتار شالیزار در این منطقه وجود دارد که در مرکز شهر دورود قرار گرفته است، میافزاید: «از آنجا که کشاورزان این منطقه برای آبیاری شالی خود از رودخانه تیره رود استفاده میکنند، لذا با توجه به ورود فاضلابهای شهری به داخل آن باید سازمان آب و فاضلاب هر چه زودتر سیستم فاضلاب را اجرایی کند.» با توجه به اینکه کشاورزی یکی از مهمترین مشاغل در لرستان خصوصاً دورود را تشکیل میدهد، برخی از مدیران از جمله فریبا بهاری فرماندار این شهرستان با بیان اینکه کشاورزی در برخی از این زمینها به طور غیرقانونی. از طرف افراد سودجو انجام میگیرد معتقد است به همین دلیل این شالیکاران برای آبیاری زمینهای خود از فاضلاب استفاده میکنند که با توجه به شکایتهای انجام گرفته قرار است از طریق مجاری قانونی با این افراد برخورد شود.
سیستم فاضلاب نیاز فراموش شده
چند سال پیش بود که برای جلوگیری از نفوذ پسابها و فاضلابهای شهری و صنعتی به رودخانه و منابع آبی دورود طرح ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب کلید خورد، با این حال بروز برخی مشکلات در راه سرعت گرفتن روند اجرایی این سیستم موجب شده تا هنوز هم شاهد ورود این آلودگیهای به شدت سمی و خطرناک به داخل یکی از مهمترین رودخانههای این شهرستان باشیم. عباس ورمزیاری مدیراداره امورآب و فاضلاب دورود با بیان اینکه با تمام تلاشها در حال حاضر این سیستم ۲۰ درصدی پیشرفت داشته است معتقد است به دلیل وجود برخی مشکلات و کمبودها اجرای این سیستم با کندی پیش میرود به طوری که فاضلاب تولیدی به راحتی وارد رودخانه تیره که مورد استفاده کشاورزان این شهرستان است، میشود؛ لذا این موضوع میطلبد تا برای تسریع در ایجاد این سیستم اقدام جدی و اصولی انجام گیرد. چرا که به گفته کارشناسان، موادسمی که در آبهای فاضلاب وجود دارد میتواند جذب محصولات زراعی و وارد چرخه غذایی انسان شود، که این موضوع میتواند از این طریق مواد انگلی، بیولوژیک، شیمیایی و فلزات سنگینی مثل سرب وارد چرخه غذایی انسان شده و به بیماریهای انگلی و رودهای و حتی سرطان مبتلا شود.